Een nieuwe documentaire gaat achter de schermen van het christelijk nationalisme – Mother Jones

De nieuwe documentaire Kwade trouw, geregisseerd door Stephen Ujlaki en Christopher Jacob Jones, begint met beelden die veel Amerikanen kennen: een leger van opstandelingen getooid met sterren, strepen en militaire uitrusting die het Capitool bestormt om de certificering van de verkiezingsresultaten van 2020 tegen te houden. Het was een keerpunt waarop veel Amerikanen zich afvroegen hoe we hier terecht zijn gekomen. Kwade trouw probeert die vraag te helpen beantwoorden door te kijken naar een cruciale reden waarom de Amerikaanse democratie in een afgrond belandde: de opkomst van het christelijk nationalisme.

Christelijk nationalisme is in grote lijnen een beweging die gelooft dat Amerika een christelijke natie is, en dat onze politieke instellingen bestuurd moeten worden door christelijke waarden. Maar zoals de film aantoont, geeft de beweging vaak de voorkeur aan een zeer enge definitie van ‘christelijke waarden’: ‘Het grote idee van het christelijk nationalisme is dat God Amerika voor christenen heeft gemaakt, en niet voor alle christenen, maar voor een bepaald soort blanke christen met een bepaalde theologie en een bepaald wereldbeeld”, zegt Eboo Patel, oprichter van de non-profitorganisatie Interfaith America, in de documentaire.

Kwade trouw beweert dat het verhaal van 6 januari in de jaren tachtig begon met de conservatieve agent Paul Weyrich, die samen met Jerry Falwell de morele meerderheid oprichtte. De organisatie registreerde en informeerde conservatieve kiezers over politieke kwesties, waardoor religieus rechts uitgroeide tot een krachtig stemblok. Weyrich zou ook medeoprichter zijn van organisaties als de Heritage Foundation, de American Legislative Exchange Council en de Council for National Policy, die de basis vormden voor een verfijnd conservatief netwerk dat extremistische, antidemocratische ideeën in de mainstream heeft gebracht. Weyrich wordt ook gecrediteerd voor het populariseren van de pro-life houding onder evangelicals, het werken aan het brengen van leringen over abortus in kerken en daardoor het stimuleren van evangelicals rond de kwestie.

De documentaire laat zien hoe Weyrich de zorgen over desegregatie gebruikte, vooral op christelijke hogescholen, om een ​​netwerk van denktanks en conferenties op te zetten die zich toelegden op het vormgeven van Amerika volgens ultraconservatieve, christelijke idealen. Hoewel Weyrich in 2008 stierf, is zijn nalatenschap nog steeds zichtbaar bij modern rechts. De film citeert een manifest uit 2001, geschreven door Weyrichs mentee Eric Heubeck van de Free Congress Foundation, een conservatieve denktank die Weyrich heeft opgericht. Heubeck schrijft dat om de ‘defaitistische’ conservatieve beweging nieuw leven in te blazen, ‘we niet zullen proberen de instellingen te hervormen. Wij zijn alleen van plan ze te verzwakken en uiteindelijk te vernietigen.”

Nu we de verkiezingen van 2024 naderen, is het christelijk nationalisme meer dan ooit mainstream geworden in de Amerikaanse politiek. De Heritage Foundation leidt nu de leiding over Project 2025, een plan om een ​​tweede Trump-regering te voorzien van loyalisten en de Amerikaanse bureaucratie te herschikken om de president ongekende macht te geven – een blauwdruk die, zo beweren de filmmakers, de antidemocratische ondertoon van Heubecks manifest deelt. . Om de dreiging van het christelijk nationalisme en de oorsprong ervan beter te begrijpen, sprak ik met Ujlaki en Anne Nelson, wier boek over de ineenstorting van de lokale journalistiek en de opkomst van de rechtse informatieoorlog, Shadow Network: media, geld en de geheime hub van Alt-Right, heeft de film geïnspireerd. Ons interview is voor de duidelijkheid bewerkt en ingekort.

Wat inspireerde je om deze film te maken?

Ujlaki: Ik werd geïnspireerd door de verkiezing van Trump in 2016. In 2018 begon ik met onderzoek. En ik wilde meer te weten komen over evangelicals, omdat dat een belangrijk onderdeel was van wat ze brachten [Trump] aan de macht. En ik ging terug in de geschiedenis om de wortels ervan te ontdekken. Uiteindelijk kwam ik het boek van Anne tegen, dat een geheel nieuwe dimensie aan het verhaal van het christelijk nationalisme gaf. Ze verdiepte zich in hoe ze werden gefinancierd en hoe ze waren georganiseerd. En ze belichtte de heldendaden van Paul Weyrich, iemand die de schijnwerpers een tijdje vrijwel had vermeden.

Het kostte jaren om dit goed te krijgen, omdat het land tegelijkertijd bleef veranderen. Dus het was moeilijk; de doelpalen veranderden. Maar Anne was geweldig als creatieve medewerker, niet alleen haar boek, wat essentieel was, maar haar eigen voortdurende kennis van de situatie was zeer nuttig.

Nelson: Ik kom uit Oklahoma en ga meerdere keren per jaar terug om mijn familie te bezoeken. Dat diende als een systeem voor vroegtijdige waarschuwing voor deze beweging. Oklahoma fungeert als laboratoriumstaat waar ze experimenteren met wetgeving. Ze vallen openbare scholen aan, vallen volksgezondheidsprogramma’s aan en kijken wat ze kunnen bereiken met de combinatie van de wetgevende macht en de gouverneur, en de rechterlijke macht, die dat vervolgens over de staatsgrenzen heen heen gebruikt.

Aanvankelijk dacht ik dat het slechts een lokaal fenomeen was. En toen ik vooral naar het radionetwerk en het mediasysteem keek, [the influence] ging door het midden van de Verenigde Staten, maar niet zozeer naar de kusten. Dus toen Trump in 2016 de overwinning behaalde, kon ik zien dat er een onderliggende architectuur was, en ik sprong erin om te proberen die architectuur echt in kaart te brengen.

Wat heb je door het maken van de film geleerd over christelijk nationalisme?

Ujlaki: Pas nadat ik het boek van Anne had gelezen, kwam ik wat ik het ‘rokende pistool’ noem tegen, het Weyrich-manifest, een manifest dat hij in opdracht gaf omdat hij eindelijk besefte dat hij er nooit in zou slagen een christelijke natie te creëren door middel van democratie. Hij zou altijd in de minderheid zijn, en de oplossing was om de democratie te omzeilen en te ontmantelen. De beslissing was: als we de wil van God gaan volbrengen zoals wij die zien, staat de democratie ons in de weg.

We zouden kunnen laten zien dat ze, op basis van dat manifest en wat ze de afgelopen twintig jaar hebben gedaan, dat plan hebben gevolgd. En dat is waar Annes boek en Anne zo behulpzaam zijn geweest bij het daadwerkelijk in kaart brengen van dat alles. Met andere woorden: alles wat er vandaag gebeurt, is het resultaat van een plan. Het is geen toeval.

De film identificeert Bob Jones tegen de Verenigde Staten, de zaak van het Hooggerechtshof waarin christelijke hogescholen worden gedesegregeerd, als een belangrijke zaak voor het politiek stimuleren van rechts. Toch kreeg abortus in de jaren tachtig uiteindelijk voorrang als de belangrijkste kwestie van rechts. Wat maakte abortus zo’n aantrekkelijk doel?

Ujlaki: Het ging allemaal om het beschermen van hun investeringen, het beschermen van hun gescheiden christelijke academies. Daarom [evangelical Christians] waren zo boos en daarom besloten ze dat ze zich met de politiek wilden bemoeien. Weyrich, een kwaadaardig genie als hij was, realiseerde zich echter dat dat eigenlijk niet zo goed zou werken. En zo kwamen ze met dit idee van abortus en de rechten van het ongeboren kind. Het ging als een gek van start. En de Democraten blijven een beetje achter, omdat het lijkt alsof ze de rechten van de ongeborenen niet verdedigen. Het geheel is een nepprobleem. Het ging in wezen over blanke suprematie, maar ze maakten het over abortus. En ze slaagden erin om hiermee een heel land te veroveren.

Wat denk je dat Paul Weyrich van de democratie begreep dat de meeste Amerikanen niet begrijpen?

Nelson: De nationale pers en de Democratische Partij zijn doorgaans gefocust op grote verkiezingen, en kijken ook naar algemene peilingen. Maar dat is misleidend als het gaat om de manier waarop ons politieke systeem feitelijk werkt. We hebben het Electoral College, een vreemd systeem waarbij zelfs de manier waarop staten kiezers toewijzen kan verschillen. Dat wordt niet overgebracht in de nationale pers en in de manier waarop de Democratische partij praat. Ze praten over het winnen van een verkiezing met een aantal stemmen. En dat is gewoon niet hoe het werkt. Zoals we weten, kun je het grootste aantal stemmen winnen en toch de verkiezingen verliezen. Paul Weyrich en zijn partners begrepen dit. Ze begrepen dat als je verder zou gaan en niet-geëngageerde, evangelische kiezers zou vinden, vooral in swing states, je de verkiezingen steeds verder zou kunnen laten kantelen in een anti-majoritaire zin. Ze begrepen ook de macht van evangelicals en fundamentalisten en van de rechtse praatradio, die de Democraten hadden afgeschreven. Ze hebben dus echt veel diepgaande analyses gemaakt van hoe het land werkt, en zijn verder gegaan met het activeren van kritische splinterstemmen op de plaatsen waar ze die nodig hadden.

De film eindigt met een waarschuwing over Project 2025. Hoe serieus moeten we die dreiging nemen?

Ujlaki: Ik heb het gevoel dat we getuige zijn van een langzaam voortschrijdende revolutie. De mensen realiseren zich niet dat het tij opkomt om hen te overweldigen. En ze kunnen niet helemaal geloven dat het gebeurt. Trump hoeft niet te winnen om te kunnen zeggen dat hij gaat winnen. Dat was het plan. En ik heb nooit begrepen hoe dat mogelijk was, totdat ik besefte dat ze niet in democratie geloven.

Ik ben enorm bezorgd. We hopen dat mensen wakker worden en beseffen dat zij de meerderheid vormen. Ze moeten dit terugdringen. [The right] maken hun plannen van tevoren bekend. Ze hebben zoveel vertrouwen in wat er gaat gebeuren. Dat is eng.

Nelson: We moeten de perceptie van de Amerikaanse politiek veranderen. We hebben gewerkt met de veronderstelling van normen. En wat ze hebben gedaan is alle vangrails van de democratie omverwerpen door de normen te overtreden. Dus daar moeten we nu op anticiperen.

Kwade trouw is nu te huur op Apple TV en Amazon Prime.