In de afgelopen twee decennia is het wettelijke recht op abortus in Australië overweldigend in een progressieve richting geëvolueerd.
Decriminalisering met zwangerschapsgrenzen variërend van zestien tot 24 weken is bereikt in alle staten behalve West-Australië, waar volledige decriminalisering dit jaar op de regeringsagenda staat. Dit zijn welkome en zwaarbevochten ontwikkelingen.
Maar wat steeds duidelijker wordt, is dat legalisering niet hetzelfde is als toegankelijkheid. Zoals een abortusaanbieder het verwoordde in een studie uit 2016 over de effecten van decriminalisering in Victoria: “Om heel eerlijk te zijn, heeft de wetshervorming niet zoveel invloed gehad op onze praktijk”.
Er zijn nog steeds tal van belemmeringen voor degenen die abortus zoeken in Australië. De kosten zijn een van de meest voor de hand liggende. De kosten van een abortus variëren sterk, afhankelijk van de methode, locatie, draagtijd, toegang tot Medicare en of u via het openbare of particuliere systeem gaat.
Een medische abortus kan worden verkregen tot een zwangerschapsduur van negen weken en omvat het innemen van twee pillen: mifepriston en misoprostol. Het kan $ 40 kosten met Medicare via het openbare systeem, maar in sommige privéklinieken kan het $ 500 kosten, waarbij een privékliniek in regionaal Queensland $ 840 in rekening brengt. Terwijl chirurgische abortussen gratis zijn bij Medicare in openbare ziekenhuizen in Zuid-Australië en Northern Territory, kosten ze in andere staten ongeveer $ 500. Na het eerste trimester nemen de kosten stapsgewijs toe en kunnen oplopen tot $ 7.000.
In een onderzoek uit 2017 onder vrouwen die een abortus hadden ondergaan via een privékliniek van Marie Stopes, waar ongeveer een derde van de abortussen in Australië wordt uitgevoerd, had een derde het moeilijk of zeer moeilijk gevonden om de abortus te betalen, en iets meer dan twee… derde had financiële steun gekregen van een of meer bronnen om te helpen betalen, vaak een man die betrokken was bij de zwangerschap of een familielid. Iets meer dan een derde moest afzien van een of meer betalingen om de kosten te dekken, meestal rekeningen of boodschappen. Een Tasmaanse vrouw in een andere studie verwoordde het in grimmige bewoordingen: “Ik leefde van looncheque tot looncheque. En [the cost of the abortion] was een looncheque”.
Een van de redenen waarom zo veel van de kosten op vrouwen worden afgewenteld, is dat niet alle openbare ziekenhuizen en huisartsen abortussen bieden, zodat velen standaard in het privésysteem terechtkomen. In NSW bieden slechts twee ziekenhuizen abortusdiensten aan. Nadat de laatste particuliere abortuskliniek van Tasmanië in 2018 werd gesloten, vaardigde de deelstaatregering slechts drie openbare ziekenhuizen uit om ze te voorzien, waar – volgens een factsheet van de regering – “kwetsbare vrouwen prioriteit zullen krijgen”.
In WA bieden slechts drie privéklinieken abortussen aan. Dus in 2018 vond minder dan 7 procent van alle abortussen plaats in openbare ziekenhuizen, bijna uitsluitend op het platteland. Dit patroon komt tot uiting in een onderzoek dat de verwijzingsgegevens van huisartsen bijhield via HealthPathways, een online gezondheidsinformatiesysteem.
Onderzoekers ontdekten dat “bijna de helft van de opgenomen HealthPathways geen door de overheid gefinancierde diensten voor chirurgische abortus had en een derde geen openbare medische abortusdiensten. Ongeveer tweederde van de beschikbare openbare diensten vermeldde aanvullende waarschuwingen over toegankelijkheid, wat suggereert dat openbare diensten alleen als laatste redmiddel moeten worden overwogen.
Dit is vergelijkbaar met het VK, waar 99 procent van de abortussen door de overheid wordt gefinancierd, zowel in ziekenhuizen als in onafhankelijke sectoren, en Ierland, waar ongeveer 50 procent van de openbare ziekenhuizen chirurgische abortussen uitvoerde, slechts twee jaar nadat abortus was gelegaliseerd.
Je zou denken dat de hypothetische mogelijkheid voor huisartsen om een medische abortus voor te schrijven sommige van deze problemen zou verlichten. Maar om het te kunnen voorschrijven, moeten ze een speciaal registratieproces doorlopen dat voor veel andere medicijnen met een gelijk (laag) risico niet bestaat. Hetzelfde geldt voor apotheken.
Verbazingwekkend genoeg is slechts 10 procent van de huisartsen in Australië geregistreerd. Terwijl sommigen logistieke of resource-gerelateerde problemen als reden noemen, is het voor anderen gewoon een stigma. In een enquête onder huisartsen in NSW uit 2017 gaven velen aan niet bekend te willen staan als “abortusdoktoren”, hetzij omdat ze zelf tegen abortus waren en het beschouwden als een “onaangename” dienst die ze niet wilden verlenen, of omdat ze zich zorgen maakten het zou de reputatie van hun praktijk schaden.
Een studie uit 2021 schatte dat 15 procent van de Australische beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg gewetensbezwaarden zijn, waarbij sommigen “opzettelijk de toegang van vrouwen uitstellen of proberen vrouwen zich schuldig te laten voelen omdat ze een abortus zoeken”. Een ander onderzoeksteam beschreef: “We horen vrouwen vaak zeggen dat hun dokters hen tot hun twaalfde week zwanger bleven sturen voor echo’s en hen toen vertelden dat het te laat was voor een abortus”.
Dit soort stigma wordt versterkt door het gebrek aan training in abortusprocedures die artsen in Australië krijgen. Volgens de bovengenoemde studie uit 2021, “na decennia van uitsluiting van universitaire curricula, is abortus nu opgenomen in het curriculum van slechts de helft van de medische scholen in Australië, waar het vaak niet verplicht is en van beperkte duur is, vaak bestaande uit een enkel uur durende lezing”.
Elke hindernis die verband houdt met de toegang tot abortus is groter in plattelandsgebieden, waar de laagste registratiecijfers voor medische abortus door de huisarts zijn. Een landelijke huisarts in NSW vertelde over een gruwelijke ervaring van een verstandelijk gehandicapte Aboriginal-patiënt die zwanger was geworden nadat ze was verkracht en om abortus had gevraagd:
‘Uiteindelijk kreeg ik er een van… een van de verloskundigen hier. Ik had het eerst geweigerd en toen belde ik ze op en alleen omdat ik begon te huilen, stemde hij ermee in om de beëindiging te doen omdat hij me al heel lang kent. Hij zei eigenlijk een soort van oh, in godsnaam … ik zal het doen, maar ik doe het niet nog een keer.
Er zijn aanwijzingen dat vrouwen op het platteland proberen hun eigen zwangerschap thuis te beëindigen om barrières zoals een gebrek aan lokale artsen en lange wachttijden te omzeilen. Een voorbeeld komt uit een NSW-onderzoek naar de ervaringen van vrouwen op het platteland:
“Voor Glenda en Zilah was chirurgische abortus een laatste redmiddel nadat ze andere manieren hadden geprobeerd om hun zwangerschap te beëindigen. Glenda probeerde haar zwangerschap medisch af te breken door middel van kruidenmengsels, terwijl Zilah acupunctuur probeerde om ‘de baby te bevrijden’ en zelfmedicatie. Zilah vroeg haar dokter wat er in de ‘morning after’-pil zat en ‘kwam erachter dat als ik een heel blad van de pil voor een maand had, het gelijk zou zijn … dus een of twee keer heb ik zelfmedicatie gebruikt’ .”
Velen moeten uren reizen om naar een kliniek te gaan, wat extra kosten met zich meebrengt voor vervoer en mogelijk verblijf, vrije tijd en kinderopvang. Hoewel telegeneeskundediensten beschikbaar zijn gekomen waarbij medische abortus telefonisch kan worden voorgeschreven en bij een huis kan worden afgeleverd, is dit geen pleisteroplossing, aangezien mifepriston slechts tot negen weken zwangerschap kan worden gebruikt en vrouwen nog steeds toegang moeten hebben tot faciliteiten voor echografie en pathologie.
Sinds de Tabbot Foundation in 2019 gedwongen werd te sluiten vanwege lage financiering, biedt alleen Marie Stopes abortussen op afstand, dus de kosten zijn hoger. Het is niet toegankelijk in het Northern Territory, omdat het volgens de wet alleen in een ziekenhuis is toegestaan.
Dat vrouwen met zoveel uitdagingen worden geconfronteerd, alleen maar proberen basisgezondheidszorg te krijgen in een welvarend land waar abortus geacht wordt op verzoek toegankelijk te zijn, is misdadig. Hoewel alle overlappende barrières complex kunnen lijken, is de oplossing eigenlijk heel eenvoudig. Abortus zou in alle openbare ziekenhuizen beschikbaar moeten zijn, en medicatie-abortus in alle huisartsenpraktijken, waarbij 100 procent van de kosten door de overheid worden gedekt, ook voor mensen zonder Medicare (zoals onlangs geïntroduceerd in Canberra).
Dit zou gepaard moeten gaan met een enorme verhoging van de ziekenhuisfinanciering, gratis kinderopvang en betaald verlof. Als de $ 368 miljard die aan nucleaire onderzeeërs zal worden uitgegeven, voor deze doelen zou worden gebruikt, zou geen enkele vrouw in Australië ooit nog gedwongen worden om mislukte thuisabortussen te proberen, het kopen van boodschappen uit te stellen om een abortus te betalen of weggestuurd te worden van een afdeling spoedeisende hulp terwijl geconfronteerd met een medisch noodgeval.
Bron: redflag.org.au
