Toen de Canadese premier Justin Trudeau in 2015 voor het eerst werd gekozen, omarmde hij immigranten letterlijk. Beelden van de premier die vluchtelingen omhelsde vulden de nieuwsfeeds, een schril contrast met de grensopbouwende retoriek van Donald Trump in de Verenigde Staten en de deportatiegelukkige Brexit-leider Nigel Farage in Groot-Brittannië. Terwijl een groot deel van de rest van het Westen zijn deuren sloot, viel Canada op door meer vluchtelingen op te nemen.
Bijna tien jaar later is de toon veranderd. Immigranten worden nu tot zondebok gemaakt in Canada, waarbij de liberalen internationale studenten de schuld geven van de huisvestingscrisis. De deportaties zijn omhooggeschoten en de weg naar een permanente status is afgesneden. Degenen die overblijven, zijn onderworpen aan de ergste uitbuiting – wat de Verenigde Naties classificeren als moderne slavernij.
Het probleem is dat immigratie in Canada niet gebaseerd is op de behoeften van immigranten, maar op de behoeften van bedrijven. Terwijl Canada in 1962 officieel de raciale immigratiequota afschafte, blijft het systeem kwetsbare werknemers uitbuiten voor winst. Caribische immigranten worden naar boerderijen gestuurd, waar ze vaak minder dan het minimumloon krijgen. Internationale studenten, die het hoogste collegegeld betalen, worden als melkkoeien behandeld door universiteiten die profiteren van hun financiële lasten terwijl ze weinig steun bieden om in het land te blijven. In plaats van de economische mislukkingen van het land aan te pakken, heeft Trudeau de schuld voor de stijgende kosten van levensonderhoud op immigranten afgeschoven.
Een rechtvaardig immigratiesysteem zou een permanente status bieden aan iedereen die komt werken en studeren. Immigratie is een arbeidskwestie: als mensen geen status hebben, kunnen ze worden uitgezet als ze om hogere lonen of veiligere arbeidsomstandigheden vragen. Het verlenen van status zou de arbeidsnormen over de hele linie verhogen, wat zowel immigranten als in Canada geboren werknemers ten goede zou komen door een race naar de bodem op het gebied van lonen en arbeidsomstandigheden te voorkomen.
Te midden van een groeiende burgerrechtenbeweging maakte de Canadese regering in 1962 een einde aan de raciale immigratiequota. Kort daarna begon de boerenlobby bij de regering te klagen over een tekort aan arbeidskrachten. In plaats van de lonen te verhogen of de werkomstandigheden veiliger te maken, creëerde de Canadese regering in 1966 het Seasonal Agricultural Worker Program (SAWP). Dit programma maakte het voor boerderijen mogelijk om op tijdelijke basis mensen uit het Caribisch gebied (en later Mexico) in dienst te nemen. De Canadese regering voerde aan dat het programma de burgers van deze nieuwe onafhankelijke landen ten goede zou komen. In werkelijkheid bevonden deze arbeiders zich in een nieuwe vorm van slavernij.
In plaats van een weg naar permanent verblijf te bieden, hield de SAWP werknemers effectief gevangen in omstandigheden van diepgaande uitbuiting. Volgens het programma zijn werknemers gebonden aan hun werkgever en wordt het hen verboden andere vormen van werk te zoeken. De arbeiders wonen in krappe omstandigheden op de boerderijen en kunnen de boerderij vaak niet verlaten. Er wordt vaak loon ingehouden, misbruik is wijdverbreid en het werk is onveilig. Werknemers wordt het recht ontzegd om zich bij een vakbond aan te sluiten. Degenen die dapper genoeg zijn om iets te zeggen, worden ontslagen en gedeporteerd.
Deze exploitatie is opzettelijk. Door werknemers kwetsbaar te houden, kunnen bedrijven meer arbeid uit hen halen. Het gebruik van geracialiseerde werknemers vermindert de publieke sympathie voor hun benarde situatie nog verder. Ondanks strengere grenscontroles na 11 september steeg het aantal immigranten dat via SAWP arriveerde tot 60.000, goed voor ongeveer een kwart van alle landarbeiders in Canada. Elk jaar keren deze werknemers terug naar hun land van herkomst, met weinig loon. Maar door de hoge werkloosheid en onzekerheid in hun land van herkomst hebben ze vaak geen andere keuze dan elk jaar terug te keren naar Canada.
Vanaf het begin heeft SAWP immigranten in de steek gelaten. Tot overmaat van ramp besloot de Canadese regering meer immigranten op tijdelijke verblijfsbasis binnen te halen. In 1973 werd het Temporary Foreign Worker Program (TFWP) geïntroduceerd. Buitenlandse werknemers konden worden aangenomen als hun werkgever een Labour Market Impact Assessment (LMIA) had ondergaan, waaruit bleek dat de werkgever geen geschikte Canadese kandidaat kon vinden.
De TFWP was perfect voor bedrijven en politici. Bedrijven konden werknemers in dienst nemen die op elk moment konden worden gedeporteerd, waardoor ze nog meer werden uitgebuit dan de Canadese arbeidersklasse. Het LMIA-proces hielp ook de angst weg te nemen dat immigranten banen kwamen overnemen.
Het programma groeide snel. In 2002, net toen de Canadese regering de asielaanvragen na 11 september aan het beperken was, werd de TFWP uitgebreid tot laagbetaalde werknemers. Ondanks de anti-immigratieretoriek leidde de lobby van het bedrijfsleven tijdens de conservatieve regering van Stephen Harper tot verdere expansie. In 2023 werden bijna 240.000 tijdelijke buitenlandse werknemers goedgekeurd. Ondanks dat het tien keer kleiner is in de totale bevolking, heeft Canada meer tijdelijke buitenlandse werknemers dan de Verenigde Staten. Ongeveer één op de twintig werknemers in Canada is een tijdelijke buitenlandse werknemer.
In de jaren zeventig markeerden de bezuinigingen van de Canadese overheid op universiteiten een verschuiving naar winstgedreven onderwijs. Toen de financiering afnam, werden studenten opgezadeld met schulden, waardoor de armsten feitelijk werden uitgesloten van het hoger onderwijs.
Rond deze tijd begonnen universiteiten voor hun inkomsten steeds meer afhankelijk te zijn van internationale studenten. In 1977 stond de regering universiteiten toe hogere collegegelden in rekening te brengen aan internationale studenten, die vaak vier keer zoveel betalen als Canadese studenten. In de daaropvolgende decennia raakte dit model steeds meer verankerd. Van 2009 tot 2022 is het aantal afgegeven studievergunningen verviervoudigd. In Ontario, waar de meeste internationale studenten van Canada verblijven, maakt het internationale studentencollegegeld driekwart van al het collegegeld uit.
Voor veel jonge immigranten is een universitaire opleiding slechts een middel om een permanente status te verwerven. Tot voor kort moedigde de eigen website van de Canadese overheid mensen aan om te komen ‘studeren, werken en blijven’. Met een Canadese opleiding en werkervaring zouden immigranten genoeg punten kunnen verzamelen om vervolgens een permanente verblijfsvergunning aan te vragen.
In tegenstelling tot het idee van rijke studenten die op zoek zijn naar elite-onderwijs, komen veel internationale studenten uit een verarmde achtergrond en riskeren ze alles voor de kans op een nieuw leven in Canada. Boeren in India hebben bijvoorbeeld een hypotheek op hun land gelegd om hun kinderen deze kans te geven. Omdat al hun geld wordt opgeslokt door collegegeld, hebben deze studenten vaak moeite om adequate huisvesting te vinden, wat leidt tot berichten over tientallen internationale studenten die in afzonderlijke woningen zijn gepropt. Degenen die met de grootste ontberingen te maken kregen, zouden al snel tot zondebok worden gemaakt voor de uitdagingen waarmee ze te maken kregen.
Op boerderijen, in winkels en in klaslokalen kregen immigranten te maken met aanzienlijke strijd. Er bleven berichten over misbruik en uitbuiting aan de oppervlakte komen, maar er werd weinig actie ondernomen omdat de winsten vloeiden en de liberale regering aan de macht bleef.
Naarmate de huizencrisis verergerde, de prijzen stegen en de economie vertraagde, keerde de publieke opinie zich tegen de liberalen. In plaats van een populair en hoognodig beleid na te streven, zoals het versterken van de huisvesting, de gezondheidszorg en het onderwijs, koos de regering ervoor om immigranten tot zondebok te maken, waardoor de aandacht werd afgeleid van het eigen falende beleid.
De liberalen maakten gebruik van verhalen over overvolle woningen om internationale studenten als schuldigen in de huizencrisis aan te wijzen. In plaats van de status uit te breiden tot tijdelijke buitenlandse werknemers, besloot de regering het aantal buitenlandse werknemers te beperken. Buitenlandse werknemers kregen de schuld van de werkloosheid, ondanks banen die in Canada geboren werknemers niet wilden. Te midden van de groeiende vreemdelingenhaat bereikten de deportaties het hoogste niveau in tien jaar en werden delen van de grens gesloten om het voor asielzoekers moeilijker te maken het land binnen te komen.
Trudeau nam een hard standpunt in en zei tegen bedrijven dat als ze wanhopig op zoek waren naar werknemers, ze Canadezen moesten inhuren – een cynische zet om immigranten tegen Canadese werknemers op te zetten. Maar veel van deze houding was niets anders dan gebakken lucht. Vakbonden zijn nooit geraadpleegd en SAWP is vrijgesteld van immigratiebeperkingen.
Te midden van het falende beleid van de liberalen krijgen immigranten – die het Canadese voedsel verbouwen en de universiteiten financieren – nu de schuld van de huizencrisis en de kosten van levensonderhoud. Dit dient om de aandacht af te leiden van de obscene winsten die worden gemaakt terwijl de meeste werkende mensen nauwelijks rondkomen.
De liberalen hebben geprobeerd hun eigenzinnige beleid te vergoelijken en benadrukten dat hun nieuwe beperkingen op tijdelijke buitenlandse werknemers en internationale studenten de uitbuiting zullen helpen stoppen. Maar het beperken van de mogelijkheden om naar Canada te komen zal er alleen maar toe leiden dat immigranten ondergronds gaan, waar ze met nog grotere uitbuiting te maken zullen krijgen. De liberalen hebben SAWP ook vrijgesteld van hun bezuinigingen op tijdelijke buitenlandse arbeidskrachten, ondanks de veroordeling van het programma door de Verenigde Naties.
De oplossing voor zowel de Canadese economische problemen als de uitbuiting van immigranten is status voor iedereen. Het verlenen van een permanente status aan degenen die komen studeren en werken, zorgt ervoor dat ze kunnen kiezen om te werken waar ze willen en op te komen tegen hun bazen zonder de dreiging van deportatie.
Dit beleid zou alle Canadezen ten goede komen, ongeacht hun status. Wanneer werkgevers immigranten zonder basisrechten in dienst kunnen nemen, ondermijnt dat de arbeidsbescherming, drukt het de lonen omlaag en bestendigt het onveilige werkplekken waar gastarbeiders door angst het zwijgen worden opgelegd.
Het beperken van immigratie is niet de oplossing. Zolang de mondiale ongelijkheid en conflicten voortduren, zullen er immigranten blijven komen. De vraag is of zij status en rechten zullen hebben. Met een permanente status zal het voor de arbeidersklasse – ongeacht afkomst – gemakkelijker zijn om zich te verenigen.
Immigratie wordt lange tijd gezien als een strijd tussen onverdraagzaamheid en mededogen. Hoewel dat kader geldig is, is immigratie in wezen een arbeidskwestie. Het is van cruciaal belang dat immigratie opnieuw wordt geformuleerd als een arbeidskwestie. Het Canadese publiek is de laatste tijd verzuurd over immigratie, maar de echte motor van dit sentiment is economische onzekerheid. De liberalen beweren dat minder immigranten de levenskwaliteit zullen verbeteren. Integendeel, alleen als immigranten dezelfde rechten en status hebben als Canadezen zullen de levens van iedereen verbeteren.
Bron: jacobin.com
