‘Bouw die muurbouw die muur”, juichte een zee van bewonderende fans, hun gezichten helderrood van opwinding. “We gaan een muur bouwen. Het zal een echte muur zijn”, riep de aanstaande president van de Verenigde Staten uit. “Het gaat gebeuren!”
De grensmuur is misschien wel de meest beruchte electorale belofte van de moderne tijd, een symbool van de politiek van raciale verdeeldheid die lichamelijk is geworden. Tijdens zijn campagne van 2016 beloofde Donald Trump een betonnen muur te bouwen langs alle 3.000 kilometer van de zuidelijke Amerikaanse grens. Cruciaal was dat de zelfbenoemde ‘dealmaker’ zei dat Mexico de cheque voor het hele project zou innen.
Bijna tien jaar nadat Trump een gouden roltrap afdaalde en vitriool over immigranten spuugde, staat er opvallend geen 3.000 kilometer lange betonnen muur langs de grens, en Mexico heeft ook niet de rekening betaald van de geschatte 15 miljard dollar die Trump heeft uitgegeven om dit mogelijk te maken.
Nu is de voormalige president terug met een nieuwe reeks fantastische infrastructuurbeleidsmaatregelen – dit keer op het gebied van huisvesting.
Huisvesting is dit jaar uitgegroeid tot een van de belangrijkste nationale electorale kwesties. Bijna een derde van de ondervraagden van vastgoedmakelaardij Redfin zei dat de betaalbaarheid van woningen een topprioriteit was tijdens deze verkiezingen. Uit een ander onderzoek van Popular Democracy in Action bleek dat huisvesting deze cyclus een topprobleem was voor kiezers die voor een swing-state kiezen, waarbij veel beleidsinitiatieven zoals huurstabilisatie ondersteunden. Daar is een goede reden voor. Uit een rapport van de Harvard Universiteit uit mei bleek dat grofweg 22,4 miljoen huishoudens in de Verenigde Staten meer dan 30 procent van hun inkomen aan huur betalen. De huizenprijzen zijn naar verluidt 47 procent hoger gestegen dan in 2020.
“Agenda47”, het beleidsplatform van Trump, roept op tot een radicale heroverweging van ons huisvestingssysteem, te beginnen met de bouw van nieuwe “vrijheidssteden” op braakliggend federaal terrein, waar bewoners in vliegende auto’s rond zullen reizen. De absurditeit van dat plan wordt alleen geëvenaard door de wreedheid van twee andere centrale pijlers: de gedwongen verhuizing van mensen zonder huisvesting naar ‘tentensteden’, en de deportatie van miljoenen immigranten zonder papieren.
Huisvestingsdeskundigen zeggen dat de plannen van Trump weinig details bevatten, los staan van de realiteit, en in ieder geval in sommige gevallen veel verder reiken dan de bevoegdheden van het presidentschap. Dat wil echter niet zeggen dat hij niet zou proberen zijn retoriek te vervolgen met acties, vooral als het gaat om massadeportaties. Maar net als bij zijn grensmuur is de uitkomst in veel opzichten niet ter zake dienend. De voorstellen gaan net zo goed, zo niet meer, over het versterken van wie wel en niet thuishoort in het Amerika van Trump, dan over het aanpakken van de steeds erger wordende huizencrisis in dit land.
Voor DaMareo Cooper, co-executive director bij Popular Democracy In Action, zijn de doelstellingen van Trump overduidelijk. De voormalige president ‘gebruikt dit beleid om een kloof te creëren tussen wie wel en wie niet is: … wie als mens behandeld moet worden [and] die behandeld worden alsof ze de bescherming van de staat verdienen.”
Futuristische steden voor de rijken
In maart 2023 onthulde Trump zijn ‘Freedom Cities’-voorstel, dat ‘leegstaand’ federaal land zou openstellen voor ontwikkelaars om op te bieden en uiteindelijk futuristische ‘Freedom Cities’ zou bouwen, met vliegende auto’s in Jetsons-stijl als primair vervoermiddel.
Tyler Haupert, assistent-professor stadsstudies aan de NYU Shanghai, en andere huisvestingsdeskundigen merkten op dat het plan waarschijnlijk gemodelleerd was naar het Saoedische NEOM-project. De voor 1,5 biljoen dollar kostende geplande futuristische stad in de woestijn was het geesteskind van kroonprins Mohammad bin Salman, een nauwe bondgenoot van Trumps schoonzoon Jared Kushner, en wordt sinds de lancering in 2017 geteisterd door vertragingen.
“Wat er in Saoedi-Arabië gebeurt, is ongelooflijk duur, gaat al boven het budget en loopt vertraging op, stuit op allerlei problemen en maakt gebruik van extreem goedkope arbeidskrachten”, aldus Haupert. “Dus ik denk dat het niet zo realistisch of wenselijk is om dat als model te gebruiken.”
Er zijn nog meer redenen waarom het project niet realistisch is. Het merendeel van de ‘lege’ grond van het land bevindt zich in het westelijke deel van de Verenigde Staten, waar vaak geen toegang is tot basisinfrastructuur. “Onze federale gronden bevinden zich op plaatsen die braak liggen, niet alleen omdat het federale gronden zijn, maar het zijn plaatsen waar geen water is, die geen verbinding hebben met transportnetwerken, die zich op beschermde gronden bevinden”, aldus Haupert.
Zelfs waar Trump praktische voorstellen heeft gedaan om het woningtekort in het land aan te pakken, zoals het wijzigen van lokale bestemmingsregels om verdere ontwikkeling aan te moedigen, vallen dergelijke acties niet echt binnen de reikwijdte van het presidentschap, vertelden huisvestingsexperts aan The Intercept.
“De federale overheid heeft niet echt veel macht om beslissingen te nemen over waar te bouwen, wat te bouwen; het wordt ook sterk beïnvloed door de regelgeving op staats- en lokaal niveau op het gebied van bestemmingsplannen en landgebruik”, zegt Jung Hyun Choi, hoofdonderzoeker bij het Housing Finance Policy Center van het Urban Institute. “Dat is misschien een van de redenen dat de Trump-campagne met gedurfde ideeën wil komen om de aandacht te verleggen van het soort gebrek aan macht om deze daadwerkelijk te implementeren.”
Casey J. Dawkins, hoogleraar stadsstudies aan de Universiteit van Maryland, was het ermee eens dat Trump gehinderd zou worden door het “beperkte vermogen van de federale overheid om de lokale regelgeving inzake landgebruik te beïnvloeden.”
Dawkins voegde eraan toe dat het verlagen van de hypotheekrente, een andere belofte van Trump, grotendeels buiten zijn bevoegdheid zou vallen. De rentetarieven worden vastgesteld door de Federal Reserve, en hoewel de president de voorzitter van de centrale bank benoemt, functioneert deze als een onafhankelijk orgaan. ‘Het verlagen van de hypotheekrente zou uiteraard iets geweldigs zijn,’ zei Dawkins, ‘maar de mogelijkheden van de president om daar invloed op uit te oefenen zijn vrij beperkt.’
Het criminaliseren van dakloosheid
Tijdens zijn campagne heeft Trump ook beloofd ‘tentensteden’ te ontwikkelen, waar mensen zonder huis zouden worden verplaatst of zouden worden gearresteerd wegens ‘kamperen’. In een video waarin hij het beleid debuteerde, beweerde Trump dat het “de plaag van dakloosheid, drugsverslaafden en gevaarlijk gestoorden” zou wegnemen, bovenop het oplossen van dakloosheid onder veteranen.
De voormalige president staat op één lijn met de bredere conservatieve beweging als het gaat om het beschouwen van niet-gehuisveste gemeenschappen als inherent crimineel en een ‘plaag’ voor onze samenleving. Uit rapporten blijkt dat conservatieve groepen zoals het Cicero Instituut de afgelopen drie jaar het voortouw hebben genomen bij het kampeerverbod in steden en plaatsen in de Verenigde Staten. Dit jaar nog hebben drie staten wetten aangenomen die openbare kamperen verbieden, waardoor dakloosheid effectief wordt verboden. In juni oordeelde het Hooggerechtshof met een conservatieve meerderheid dat steden mensen mogen blijven arresteren en beboeten omdat ze buiten slapen, ongeacht of dat hun enige optie is.
Huisvestingsdeskundigen zeiden dat het creëren van tentensteden niet alleen de dakloosheid niet zou oplossen, maar dat geld in een dergelijk project zou steken het probleem zelfs zou kunnen verergeren. “De plaatsen die het meeste succes hebben geboekt, hebben permanente betaalbare wooneenheden gebouwd die speciaal voor daklozen zijn bestemd, en in de meest succesvolle daarvan zijn ook zaken als sociale voorzieningen ter plaatse opgenomen. Dus het omleiden van geld dat mogelijk naar dit soort oplossingen zou kunnen gaan om, weet je, tijdelijke tentensteden te bouwen, zou volgens mij een negatieve impact kunnen hebben op deze bevolking”, aldus Haupert.
De voorstellen van de voormalige president zijn van een stuk met een “lange geschiedenis van residentiële segregatie” in dit land, zegt Tony Samara, adjunct-directeur beleid van Right to the City Action, een coalitie voor huisvesting en raciale rechtvaardigheid. “Laten we van Amerika een verzameling tentensteden en vrijheidssteden maken” – dat past volgens mij heel goed binnen het brede, overkoepelende verhaal van segregatie dat al een paar eeuwen centraal staat in de huisvesting in dit land.”
Nog meer deportaties
Hoewel Trumps vrijheid en tentensteden wellicht meer gepraat dan actie blijken te zijn, zijn zijn dreigementen met massale deportatie bepaald niet ijdel. De uitvoerende macht houdt toezicht op immigratiezaken, en Trump gebruikte tijdens zijn eerste termijn als president alle instrumenten die hem ter beschikking stonden. Als hij in november wordt herkozen, zou hij waarschijnlijk nog meer invloed op de immigratie hebben als de Republikeinen tegelijkertijd de controle over het Congres verwerven.
Terwijl Trump en vice-presidentskandidaat JD Vance directe vragen over de manier waarop zij het beleid inzake massale deportaties zouden kunnen implementeren, hebben vermeden, heeft Trump laten doorschemeren welke hefbomen hij zou kunnen gebruiken. Eerder dit jaar beloofde Trump de Alien Enemies Act te zullen gebruiken om miljoenen Amerikanen zonder papieren vast te houden en te deporteren. De wet werd berucht gebruikt om tijdens de Tweede Wereldoorlog opsluitingskampen voor Japanse Amerikanen te creëren.
Er zijn naar schatting 11 miljoen immigranten zonder papieren in de Verenigde Staten, en elke actie die Trump zou ondernemen om hen op te pakken en te deporteren zou een extreemrechtse fantasie vervullen. Wat het niet zou doen, waarschuwen experts, is woningen toegankelijker of betaalbaarder maken.
In Texas bijvoorbeeld heeft het grote aantal werknemers zonder papieren in de bouw de staat mogelijk geholpen het ergste van de betaalbare huizencrisis te vermijden door te werken aan de bouw van duizenden appartementen en huizen in de nasleep van de orkaan Harvey.
“De bewering dat het harde optreden tegen de immigratie de huisvestingskosten zal verlagen, is eenvoudigweg niet gebaseerd op de empirische realiteit”, aldus Dawkins. “Het zou waarschijnlijk het tegenovergestelde effect hebben: het verhogen van de bouwkosten, omdat immigranten een groot deel van het arbeidsaanbod in de bouwsector uitmaken.”
Bovendien, zo zeggen huisvestingsdeskundigen, biedt Trumps staat van dienst op het gebied van huisvesting tot nu toe weinig reden om te denken dat hij zich serieus bekommert om het oplossen van de crisis.
“Hij probeert zijn vrienden extra middelen te geven, ten koste van gewone werkende mensen.”
Tijdens zijn eerste termijn stelde Trump enorme bezuinigingen voor aan het ministerie van Volkshuisvesting en Stedelijke Ontwikkeling, waaronder grote bezuinigingen op huurbijstandsprogramma’s. Project 2025, waar Trump afstand van heeft genomen maar met name gedeeltelijk is opgesteld door zijn voormalige HUD-secretaris Ben Carson, zou de investeringen in betaalbare woningen drastisch terugschroeven.
Project 2025 roept ook op tot het verzwakken van de Fair Housing Act, een historische burgerrechtenwet die raciale discriminatie op het gebied van huisvesting wil voorkomen. Terwijl hij aan de macht was, draaide Trump een regel uit het Obama-tijdperk terug die hielp bij het afdwingen van de wet, waarbij hij in niet-zo-gecodeerde taal betoogde dat de regeling probeerde ‘de buitenwijken te ruïneren’.
“Hij doet meer van hetzelfde. Hij probeert zijn vrienden extra middelen te geven, ten koste van gewone werkende mensen”, aldus Cooper. ‘Als iemand je vertelt wie hij of zij is, geloof hem dan; Ik denk dat we deze plannen en strategieën moeten interpreteren zoals ze er precies uitzien.”
Bron: theintercept.com
