De greep van Justin Trudeau op de macht wordt steeds onstabieler. Week na week krijgt hij steeds meer oproepen om af te treden. Hoewel het vertrek van president Joe Biden uit het Witte Huis de Democraten nieuw leven heeft ingeblazen, is Trudeau vastbesloten stand te houden en zijn partij, die al gebukt gaat onder zijn langdurige ambtstermijn, verder te belasten.
“Ik ga nergens heen”, verklaarde hij onlangs, nadat zijn partij twee historisch liberale tussentijdse verkiezingen in Toronto en Montreal had verloren. “Ik heb een gevecht te voeren tegen mensen die dit land pijn willen doen, die onze gemeenschappen pijn willen doen, en die het land in een richting willen sturen die, eerlijk gezegd, precies het tegenovergestelde is van waar de wereld heen moet. .”
Velen, inclusief leden van zijn eigen partij, geloven echter dat een verandering in het leiderschap noodzakelijk is. Een groeiend aantal liberale parlementsleden is gefrustreerd door het leiderschap van Trudeau en zijn onvermogen om de boodschap van de conservatieve leider Pierre Poilievre effectief te bestrijden, ondanks de herhaaldelijke belofte dit sinds 2022 te zullen doen.
De afgelopen weken werd liberaal parlementslid Sean Casey het tweede liberale caucuslid dat publiekelijk opriep tot het aftreden van Trudeau, waarbij het initiatief nu naar verluidt wordt gesteund door ongeveer dertig parlementsleden.
Tijdens een bijeenkomst van de liberale partij op woensdag kreeg Trudeau te maken met verdere ontevredenheid over zijn caucus, waarbij sommige parlementsleden hem aanspoorden om vóór 28 oktober te beslissen of hij aanblijft als leider. Trudeau antwoordde dat hij de tijd zou nemen om na te denken over hun kritiek. Nog geen vierentwintig uur later maakte hij echter zijn besluit bekend om te blijven. “Als partij hebben we altijd stevige discussies gehad over de beste weg vooruit. We zullen ze bij mij als leider blijven hebben”, aldus Trudeau.
Bronnen suggereren dat Trudeau de komende weken een grote kabinetsherschikking plant, hoewel het onduidelijk is of dit de spanningen binnen zijn partij zal verlichten. Ondertussen worden de Amerikaanse verkiezingen nauwlettend in de gaten gehouden door Canada, omdat de uitkomst ervan de positie van Trudeau zou kunnen beïnvloeden, afhankelijk van wie het Witte Huis wint.
Het team van Trudeau verliest belangrijke spelers, waarbij vier federale ministers onlangs hebben aangekondigd dat zij zich niet kandidaat zullen stellen voor herverkiezing. Ze werden allemaal voor het eerst gekozen in 2015, toen Trudeau aan de macht kwam. In totaal zijn nu vierentwintig liberale parlementsleden van plan met pensioen te gaan en zeven anderen, waaronder de voormalige ministers Marc Garneau, David Lametti en Carolyn Bennett, zijn sinds de laatste verkiezingen afgetreden.
Geconfronteerd met kiezersmoeheid werd Trudeau vorige maand verder verzwakt toen de Nieuwe Democratische Partij (NDP) hun overeenkomst uit 2022 beëindigde om zijn minderheidsregering te steunen in ruil voor uitgebreide sociale programma’s. Hierdoor is Trudeau onzeker of hij de vertrouwensstemmen in het Lagerhuis zal overleven, waar de liberalen slechts 154 van de 338 zetels hebben. Als 170 wetgevers van de oppositie tegen de liberalen stemmen, zou de regering vallen voordat haar ambtstermijn eind oktober 2025 afloopt, waardoor vervroegde algemene verkiezingen zouden worden afgedwongen.
Trudeau overleefde onlangs een tweede motie van wantrouwen van de Conservatieven. Poilièvre, die graag verkiezingen wil, leidt volgens verschillende opiniepeilingen landelijk met gemiddeld 19 punten. Volgens de opiniepeilingen van de CBC zou het team van Poilièvre 217 van de 343 zetels winnen als de verkiezingen vandaag zouden worden gehouden, terwijl de liberalen ver achterop zouden blijven met slechts eenenzestig zetels. Het Bloc Québécois zal naar verwachting negenendertig zetels winnen, terwijl de worstelende NDP er vierentwintig zou behouden.
Na bijna een decennium aan de macht te zijn geweest, zou het winnen van een vierde opeenvolgende verkiezing een dramatische verandering van momentum voor Trudeau vereisen. In 2015 beleefde hij een golf van optimisme en beloofde hij transformatieve verandering voor Canada.
Zijn regering zorgde voor gendergelijkheid in het kabinet, verwelkomde vluchtelingen – vooral Syriërs – en immigranten, legaliseerde marihuana, lanceerde een nationaal kinderopvangprogramma en beweerde de weg te bereiden voor een ambitieuze klimaatagenda. Hoewel veel van deze initiatieven aanvankelijk met bijval werden ontvangen, zijn de prioriteiten van de Canadezen in 2024 veranderd.
Inflatie, de huizencrisis en immigratie zijn nu topzorgen. Voor het eerst in vijfentwintig jaar is een meerderheid van de Canadezen van mening dat het land te veel immigranten toelaat. Volgens een nieuw onderzoek vindt 58 procent van de Canadezen de immigratiecijfers te hoog, een stijging van 14 punten ten opzichte van vorig jaar. Tussen 2022 en 2023 was er een stijging van 17 punten, wat betekent dat in twee jaar tijd het percentage Canadezen dat het eens is met de stelling ‘er is te veel immigratie in Canada’ meer dan verdubbeld is, van 27 procent naar 58 procent. De laatste keer dat het publieke sentiment zo hoog was, was in 1998.
Poilièvre heeft op deze verschuiving geprofiteerd en de conservatieve steun vergroot met zijn populistische, anti-establishment retoriek. Hij heeft beloofd de koolstofbeprijzing af te schaffen, de huizencrisis aan te pakken, de begroting in evenwicht te brengen en de misdaad terug te dringen, waarbij hij de liberalen ervan beschuldigt het immigratiesysteem te hebben ‘vernietigd’.
Trudeau erkende in een interview de moeilijke tijden waarmee de Canadezen worden geconfronteerd De late show met Stephen Colbert. “Mensen lijden. Ze hebben moeite met winkelen, het betalen van de huur en het tanken van benzine”, zei hij, terwijl hij er vrolijk aan toevoegde dat de kiezers “een verandering” overwegen. Hij vermeed met name te vermelden dat zijn eigen ontslag deel uitmaakt van de verandering in de hoofden van de kiezers.
Hoewel de inflatie is gedaald ten opzichte van de piek van 8,1 procent in 2022 en de Bank of Canada naar verwachting de rente medio 2025 zal verlagen tot ongeveer 3 procent – wat mogelijk de rekeningen voor boodschappen en hypotheekbetalingen zal verlichten – zijn deze verbeteringen wellicht niet voldoende om de vooruitzichten van Trudeau te verbeteren. Zoals veel wereldleiders heeft hij te lijden gehad onder de politieke gevolgen van de mondiale pandemie.
Trudeau’s ambtstermijn is ook ontsierd door schandalen die zijn publieke imago hebben geschaad, en net als veel andere landen ervaart Canada politieke onenigheid en is het getuige van de opkomst van rechtse – en zelfs extreemrechtse – bewegingen.
In een tijd van toegenomen onvrede onder de werkende bevolking komt de NDP niet in actie en dringen de Conservatieven door in wat de NDP-stembasis zou moeten zijn, waardoor hun uitdaging voor de liberalen verder wordt versterkt.
Als Trudeau aftreedt, wie zou hem dan kunnen vervangen aan het hoofd van de Canadese liberalen? Een van de grootste problemen van de partij is het ontbreken van een duidelijk alternatief. In Ottawa circuleren verschillende namen: vicepremier Chrystia Freeland, minister van Buitenlandse Zaken Mélanie Joly en voormalig gouverneur van de Bank of Canada, Mark Carney, die onlangs speciaal adviseur van de partij voor economische groei werd. Carney heeft interesse getoond in deelname aan de electorale politiek, maar heeft niet gespecificeerd wanneer en in welke rol. Voormalig premier van British Columbia, Christy Clark, heeft ook interesse getoond in het vervangen van Trudeau als hij aftreedt.
Geen van deze kandidaten lijkt echter meer aantrekkingskracht te hebben dan Trudeau. Uit een zomerpeiling van het Angus Reid Instituut bleek dat een leiderschapsverandering de kloof van ongeveer 20 punten met de Conservatieven niet significant zou dichten.
Sinds de ineenstorting van de overeenkomst met de Nieuwe Democratische Partij kan de liberale regering het komende jaar op elk moment vallen. De Conservatieven hebben al plannen aangekondigd om moties van wantrouwen in het Lagerhuis in te dienen om vervroegde verkiezingen te ontketenen. De liberalen zullen de steun nodig hebben van ten minste één andere partij in het Huis van Afgevaardigden om deze vertrouwensstemmen te overleven en aan de macht te blijven.
Deze instabiliteit laat weinig ruimte voor een echte leiderschapsrace. Dit is gedeeltelijk de reden waarom de liberale caucus er nog niet om heeft opgeroepen. “We weten dat we daar geen tijd voor hebben”, zei een liberale bron.
Liberale parlementsleden erkennen dat kiezersvermoeidheid niets nieuws is in Canada. In 2015 waren de kiezers Stephen Harper beu, de conservatieve premier die door Trudeau werd verslagen. Op dezelfde manier verliet een andere voormalige premier, Brian Mulroney, zijn ambt nadat zijn goedkeuringscijfers onherstelbaar waren gedaald. Slechts twee premiers in de Canadese geschiedenis hebben vier verkiezingen op rij gewonnen.
Afgezien van de uitdagingen die gepaard gaan met het organiseren van een leiderschapsrace, zou de partij heel weinig tijd hebben om haar nieuwe leider aan het publiek voor te stellen vóór de volgende geplande stemming op 20 oktober 2025 – of eerder, als er eerder verkiezingen zouden worden uitgeschreven. Hoewel Canada traditioneel geen verkiezingen in de winter houdt vanwege het weer, suggereren sommige analisten dat, gezien de huidige onzekerheid, alles mogelijk is. Misschien is het enige dat kouder is dan een Canadese winter de ontvangst die Trudeau krijgt als hij probeert voor een vierde termijn.
Bron: jacobin.com
