De Labour Party wordt algemeen gezien als de politieke vertegenwoordiger van de Australische arbeiders. Maar ondanks dat de partij federaal en in elke staat op het vasteland in functie is, worden arbeiders geconfronteerd met stagnerende lonen en een huisvestingscrisis. De rijken daarentegen hebben belastingverlagingen en historische militaire uitgaven gekregen.
Labour, in plaats van de arbeiders te vertegenwoordigen, is de partij van de Australische vakbondsfunctionarissen. Vakbonden zijn meer dan een lobbygroep die externe invloed oplegt aan de ALP. Ze zijn ingebed in haar interne werking op alle niveaus van het partijapparaat – van lokale afdelingen tot het hoogste parlementaire ambt – en hebben invloed op haar structuur, financiering, kandidaten, beleid en campagnes.
De centraliteit van vakbonden bij de ALP heeft in de loop der jaren tegenstrijdige effecten gehad. Arbeid is op unieke wijze beïnvloed door politisering van de arbeidersklasse doordat deze houding in de partij wordt weerkaatst door de vakbondsfunctionarissen die er wonen. Maar de partij is vastbesloten om de macht in de kapitalistische staat te behouden en heeft soms de voorkeur gehad van de Australische bazen vanwege haar vermogen om industriële strijdbaarheid in toom te houden.
Over het geheel genomen heeft de band van Labour met de vakbonden een achterwaartse druk uitgeoefend op de arbeidersbeweging, aangezien de parlementaire partij en de vakbondsleiding veel te verantwoorden hebben in dalend vakbondslidmaatschap en stijgende ongelijkheid.
De basisstructuur van de ALP werd tijdens de oprichting gelegd door vakbondsfunctionarissen, eerst in verschillende koloniën in de jaren 1890, en vervolgens op nationaal niveau na de federatie in 1901. In New South Wales en Queensland hield de Australian Workers Union (AWU) heersende invloed binnen de nieuw gevormde partijen. DJ Murphy, op De Labour Party en regeringen in Queensland, 1915-1957, legt uit dat zetels waren gereserveerd voor de AWU op partijpolitieke leidinggevenden, en dat elke Labour-parlementariër AWU-lidmaatschap werd aangeboden. Vakbonden zorgden voor het grootste deel van de financiering en campagnevoerders tijdens verkiezingen, waarbij de AWU de verkiezingen rechtstreeks coördineerde in landelijke gebieden van NSW en Qld, waar Labour de meeste stemmen kreeg. Dat was de connectie tussen vakbonden en de ALP die historicus Ray Markey, in The Making of the Labour Party in New South Wales, zei dat het tijdschrift van de AWU de werknemer werd beschouwd als “de Hansard van de parlementaire partij”.
Vandaag behouden vakbonden structurele macht binnen de besluitvormende organen van de partij. Dertien van de twintig gekozen vertegenwoordigers in de nationale uitvoerende macht van Labour voor 2023 zijn momenteel in dienst van vakbondsfunctionarissen. De helft van alle afgevaardigden op Labour-conferenties wordt gekozen door vakbonden.
Politieke facties spelen een cruciale rol binnen de Labour-partij, ze bepalen de politieke perspectieven en bepalen hoe stemmen worden uitgebracht voorafgaand aan partijconferenties. Vakbonden hebben overheersende posities binnen deze facties – de AWU blijft bijvoorbeeld doorslaggevend in rechts en de United Workers Union in links.
Vakbonden bieden ook aanzienlijke financiële steun aan de ALP; het Grattan Institute berekende dat bij de federale verkiezingen van 2022 meer dan de helft van de aangegeven donaties aan de ALP afkomstig was van grote vakbonden.
Politieke kandidaten van de partij komen regelmatig uit vakbondsrangen. In 1974 was Gough Whitlam de eerste Labour-premier die geen vakbondsachtergrond had. Bob Hawke stapte snel over van voorzitter van de Australische Raad van Vakbonden naar premier van Labour, met slechts één tussenliggende termijn in het parlement van 1980 tot 1983. Bill Shorten was een belangrijke fractieleider van de AWU voordat hij in 2013 opklom tot partijleider.
Door de banden van Labour met vakbonden is het historisch gezien de favoriete electorale optie voor arbeiders. De partij is echter niet gebaseerd op gewone vakbonden ledenmaar in de vakbond bureaucratie. Ambtenaren in dienst van vakbonden nemen een unieke en tegenstrijdige positie in binnen het kapitalisme: belast met het organiseren van arbeiders, maar verwijderd van de dagelijkse realiteit van het beroepsleven. Waar ooit vakbondsfunctionarissen zouden hebben gewerkt in de branche die ze organiseren, hebben ze tegenwoordig steeds vaker een juridische of politieke achtergrond en verdienen ze vele malen het gemiddelde loon van de arbeidersklasse. De vakbondsbureaucratie tracht te onderhandelen over de uitbuitingsvoorwaarden; ze kunnen vechten voor de rechten van arbeiders, maar zonder enige intentie om het kapitalistische systeem af te schaffen dat ten grondslag ligt aan de onderdrukking van de arbeidersklasse.
Politici binnen de ALP zijn niet alleen verantwoording verschuldigd aan vakbonden. Patrick Durkin, in een bijdrage van juni aan de Australische financiële beoordeling, schreef dat de “inner circle” van de Victoriaanse premier Daniel Andrews “vrachtwagenmagnaat Lindsay Fox en zijn zoon Andrew, voormalig [Price Waterhouse Coopers] CEO en Carlton-president Luke Sayers en vastgoedlijster Max Bec uit Melbourne … ook … een selectie van vakbondsleiders, waaronder de Victoriaanse Trades Hall Council-secretaris Luke Hilakari en het Victoriaanse hoofd van de Australische Nursing & Midwifery Federation Lisa Fitzpatrick “. Voormalig Labour-leider Bill Shorten was een machtige factieleider binnen de AWU, maar woonde in 2019 een inzamelingsactie van $ 5000 per hoofd bij, georganiseerd door de toen rijkste persoon van Australië, Anthony Pratt, in zijn landhuis in Melbourne.
Deze duale relaties binnen de ALP – verbinding met de vakbondsbureaucratie en integratie met de elite – geven het het karakter van een kapitalistische arbeiderspartij.
Door de vakbondsfunctionaris behoudt Labour een gemedieerde band met de arbeidersklasse en kan het worden gevormd door industriële en politieke ontwikkelingen onder arbeiders. Zoals Ben Hillier beschreef in een artikel uit 2011 voor de Marxistisch Links Review: “Alle partijen zijn onderworpen aan de generaal extern druk die de arbeidersbeweging kan opbrengen … Maar de ALP is, in tegenstelling tot de liberale partij, onderhevig aan aanzienlijke intern druk en breuken juist omdat vakbondsfunctionarissen de gelederen van de partij bewonen en een significante stem hebben via vakbondslidmaatschappen”.
Vakbondsfunctionarissen staan meer onder druk van de eisen van arbeiders dan parlementariërs. Terwijl politici in kringen ronddraaien die volledig gescheiden zijn van de arbeiders die hen hebben gekozen – vaak op een zwaarbewaakte heuvel in Canberra – kunnen vakbondsfunctionarissen worden gebeld, gemaild of gedwongen om vragen ter plaatse of tijdens branchevergaderingen te beantwoorden. Eisen van de arbeidersklasse – waaronder ontevredenheid over de acties van ALP-parlementariërs – hebben door de activiteit van vakbondsfunctionarissen voor opschudding gezorgd binnen de partij.
Opstanden van vakbondsleiders hebben de ALP herhaaldelijk verdeeld en partijleiders verdreven. Vakbonden voerden bijvoorbeeld in 1916 een succesvolle campagne om nee te stemmen tegen een referendum over dienstplicht, waarmee ze de Labour-premier Billy Hughes uitdaagden. Hughes en twee staatspremiers werden uit Labour gezet in een klimaat van industriële en politieke gisting.
Vakbondsfunctionarissen hebben echter ook de strijd van de arbeidersklasse voorkomen en neergeslagen, en weigerden te vechten of lafhartig gedrag van Labour-politici te steunen.
In 1974 gebruikten vakbonden hun middelen om de grootste algemene staking in de geschiedenis van Australië te laten ontsporen, als reactie op het ontslag van Gough Whitlam door gouverneur-generaal John Kerr. Samen met Labour-parlementariërs richtten vakbondsfunctionarissen de woede van de arbeiders op de aanstaande verkiezingen, in plaats van het risico te lopen de status quo nog verder uit te dagen.
Waar de regering van Thatcher in Groot-Brittannië te maken kreeg met aanhoudende stakingsacties tijdens de neoliberale wending van de jaren tachtig, hielpen de vakbonden in Australië trots om regressieve hervormingen door te voeren door middel van Hawke’s Price and Incomes Accord. Vakbonden boden de regering een niet-stakingsbelofte aan, die werd gebruikt om de gunst van de heersende klasse te winnen toen de regering begon met privatisering en loonmatiging. De Australisch financieel overzicht beschreef vakbonden als “een industriële politiemacht” terwijl ze arbeiders disciplineerden en de weinige vakbonden die niet bereid waren zich aan het Akkoord te houden.
Tientallen jaren na het Akkoord hebben vakbondsleiders in Australië meer ervaring met vergaderingen met het management dan met het organiseren op de werkvloer, laat staan met vakbondsacties. Het lidmaatschap van een vakbond is gedaald tot het verschrikkelijke percentage van 12,5 procent aan het einde van 2022, en het loonaandeel van het nationale inkomen is eveneens gekelderd.
In 2004 stelde de toenmalige premier John Howard een buitengewone aanval op arbeiders en vakbonden voor met de arbeidswetgeving van WorkChoices. Stakingen werden vrijwel onwettig gemaakt, het gemiddelde aantal geschillen daalde met een derde en vakbonden verloren 216.000 leden in de eerste twee jaar van de implementatie van de wetgeving. WorkChoices was over het algemeen niet populair; de Australian Council of Trade Unions had echter weinig zin om te reageren met collectieve vakbondsacties. Honderdduizenden mensen trokken honderdduizenden mensen naar een reeks massabijeenkomsten onder de noemer “Uw rechten op het werk: de moeite waard om voor te vechten”, maar deze werden niet vertaald in consistente stakingsacties of een toename van de strijd op de werkvloer. In 2006 hadden de vakbonden de titel van de campagne gewijzigd in “Uw rechten op het werk: de moeite waard stemmen voor” en haalde meer dan $ 1 miljoen op om de verkiezingscampagne van Labour-leider Kevin Rudd te financieren.
Eenmaal gekozen, keerde Rudd terug in de gunst door te weigeren het industriële en politieke kernbeleid van Howard terug te draaien, en hij wees de vakbonden uitdrukkelijk af om aan te tonen dat ze vasthouden aan zakelijke stabiliteit.
Ondanks het slinken van hun industriële basis, oefenen vakbonden nog steeds aanzienlijke spierballen uit op conferenties van de Labour Party.
In 2008 kwamen vakbonden in NSW in opstand tegen een zeer impopulair voorstel van Labour-premier Morris Iemma en penningmeester Michael Costa om het elektriciteitsnet te privatiseren. Na een reeks stakingen en demonstraties stemde een Labour Party-conferentie met 702 tegen 107 tegen het voorstel, wat leidde tot het afzetten van zowel de premier als de penningmeester. Daarentegen hebben linkse vakbonden de impopulaire premier van Queensland, Anna Bligh, tijdens de Labour-conferentie van 2010 gered door een motie van de Electrical Trades Union te saboteren om de privatisering van elektriciteit te veroordelen.
In 2023 hebben interne spanningen binnen de Labour-partij rond de toewijding van premier Anthony Albanese aan het militaire partnerschap van AUKUS de positieve en negatieve aspecten van vakbondsinvloed binnen de partij aangetoond. In Queensland stemden vakbonden onder leiding van de Australian Manufacturing Workers’ Union en ETU tegen een motie van de AWU ter ere van AUKUS, daarbij verwijzend naar langdurige oppositie tegen kernenergie.
Een dreigement van de Victoriaanse tak van de AMWU om een soortgelijke motie in te dienen, leidde ertoe dat Albanezen gedwongen werden vragen te stellen over partijeenheid in Canberra. Maar toen het erop aankwam, werd de stemming over de motie uitgesteld op de staatsconferentie, omdat rechts- en linkse vakbonden samen blokkeerden om te voorkomen dat het werd besproken.
De relatie tussen de ALP en vakbonden heeft complementaire en antagonistische aspecten. Hoewel het parlementaire leiders veel voordelen biedt, zoals geld en connecties met een kiezersbasis, beperkt het ook de bewegingsvrijheid van de leiders.
Omdat vakbonden betrokken zijn bij de ALP, zien de bazen van het Australische kapitalisme de liberaal-nationale coalitie doorgaans als hun favoriete regeringspartij. Maar de bazen zijn zich er ook van bewust dat de vakbondsrelatie van Labour soms voordelig kan zijn voor een regering als die eist dat militante arbeiders op de been worden gebracht.
Arbeid kan nooit worden vertrouwd om te vechten voor de belangen van arbeiders, zoals blijkt uit de geschiedenis en de huidige ambtstermijn. Hoezeer de ALP ook veel arbeidersstemmen mag krijgen, haar echte loyaliteit ligt bij het kapitalisme.
Bron: redflag.org.au
