Australië moet Pinochet-agente Adriana Rivas uitleveren

Een voormalig agent van de dictatuur van Pinochet in Chili woont in Australië en probeert gerechtigheid te ontlopen vanwege haar rol in de zware ontvoering, marteling en moord op ten minste zeven activisten van de Communistische Partij in de jaren zeventig.

Adriana Rivas wordt ervan beschuldigd deel uit te maken van een regeringscampagne van terreur en genocidaal geweld die door de dictatuur na de staatsgreep van 11 september 1973 op links en in de arbeidersbeweging werd ontketend.

Rivas leefde van 1978 tot 2006 als vrije vrouw in Australië, waar ze werkte en woonde in Bondi, Sydney. Toen ze in 2006 Chili bezocht voor een familiebruiloft, werd ze gearresteerd en later aangeklaagd voor haar rol in de misdaden uit het Pinochet-tijdperk. Maar toen ze in 2010 op borgtocht werd vrijgelaten, vluchtte ze uit Chili en keerde terug naar Australië.

In 2014 verzocht Chili formeel om haar uitlevering. De Australische regering heeft vijf jaar lang geen gevolg gegeven aan het verzoek voordat ze haar in 2019 arresteerde. Hoewel verschillende Australische rechtbanken de legitimiteit van haar uitlevering hebben bevestigd, blijven Rivas en haar advocaten tegen het uitleveringsbevel in beroep gaan bij het Hooggerechtshof.

In 1970 werden Salvador Allende en zijn coalitie van Popular Unity gekozen in Chili, waarbij ze beloofden een parlementaire weg naar het socialisme te zullen bewandelen. De verkiezing van een linkse regering en het verzet van de Chileense kapitalistische klasse tegen haar progressieve hervormingen ontketenden een golf van stakingen door het hele land.

De strijd bereikte revolutionaire proporties in 1973, toen zich arbeiders begonnen te vormen industriële vetersInstituties voor de macht van de arbeidersklasse en industriële democratie, onafhankelijk van de regering, om de strijd te coördineren, de winsten van de arbeiders te verdedigen en druk uit te oefenen op de regering om de beloofde nationalisatie van de industrie door te voeren, waarop Volkseenheid zich had teruggetrokken.

Tragisch genoeg werd het revolutionaire proces in bloed verdronken. In augustus 1973 nodigde Allende generaal Augusto Pinochet uit in zijn kabinet in een poging de Chileense en internationale kapitalistische klasse te sussen. Op 11 september werd Allende vermoord in het presidentiële paleis. Militanten van de Socialistische Partij, de Communistische Partij, de revolutionaire MIR en activisten uit de arbeidersklasse werden met duizenden opgepakt, naar het Nationale Stadion van Santiago geleid om te worden gemarteld en standrechtelijk geëxecuteerd.

Het regime bleef bijna twintig jaar lang jacht maken op linkse arbeiders en socialistische militanten, terwijl het de volledige diplomatieke steun kreeg van westerse regeringen, waaronder Australië.

In 1974 keurde de dictatuur van Pinochet wetsdecreet 521 goed, waardoor het Directoraat van de Nationale Inlichtingendienst (DINA) werd opgericht, een Gestapo-achtige geheime politieke politiemacht die rechtstreeks rapporteert aan Pinochet. DINA werd berucht vanwege haar repressieapparaat. Dit omvatte martelcentra, buitengerechtelijke moorden en de gedwongen verdwijningen van duizenden burgers.

De moord op gevangenen vond soms plaats door verstikking, experimenteel gebruik van saringas of injectie met cyanide. Overlevenden hebben verklaard dat gevangenen werden gedood door mishandeling, dat hun lichamen in kalkmijnen werden gestort of per helikopter in zee werden gegooid tijdens beruchte ‘doodsvluchten’.

De Amerikaanse steun voor deze misdaden is algemeen bekend. In augustus 1970, een maand voordat Allende en Popular Unity werden gekozen, had Henry Kissinger, de toenmalige nationale veiligheidsadviseur van president Richard Nixon, de haalbaarheid besproken van de VS om een ​​militaire staatsgreep tegen Popular Unity te steunen.

Na de staatsgreep steunden de VS DINA aanzienlijk. In 1974 organiseerde CIA-adjunct-directeur Vernon Walters een lunch voor DINA-directeur Manuel Contreras Sepúlveda op het CIA-hoofdkwartier in Virginia. Het jaar daarop plaatste de CIA de DINA-directeur kortstondig op de loonlijst als betaald bezit.

Tussen 1973 en 1977 werkte Adriana Rivas voor DINA als onderdeel van de Lautaro Brigade, opererend onder de naam “La Chani”. De Lautaro Brigade was een inlichtingeneenheid binnen DINA die zich richtte op activisten van de Communistische Partij met als doel de ondergrondse leiding van het verzet tegen het regime te liquideren. Rivas was de persoonlijke secretaris van legerkolonel Contreras, die toezicht hield op DINA.

Veel van de misdaden van de Lautaro Brigade en haar agenten werden pas in 2007 aan het licht gebracht, toen een voormalige agent getuigenis aflegde als onderdeel van de gerechtelijke processen Conference Street I en II. Deze twee zaken hadden betrekking op de zware ontvoering en verdwijning van Fernando Ortiz, Fernando Navarro, Lincoyan Berrios, Horacio Cepeda, Hector Veliz, Reinalda Pereira en Victor Diaz, destijds secretaris van de Communistische Partij. Rivas wordt ervan beschuldigd betrokken te zijn geweest bij de verdwijning van alle zeven.

In 2007 beweerde Jorgelino Vergara, een voormalige DINA-ober die getuige was geworden – wiens eigen schuld hem ertoe bracht het martelcentrum van de Lautaro Brigade aan de kaak te stellen – dat Rivas volledig deelnam aan de martelingen en aan de administratieve kant van het werk van de Lautaro Brigade. In een artikel in De DynamoVergara beweerde dat hij zag dat Rivas in de sportschool een van de gedetineerden sloeg, die in een stoel zat met zijn handen geboeid op zijn rug.

Hoewel Rivas betrokkenheid bij ontvoeringen, afranselingen en verdwijningen ontkent, blijft ze onberouwvol over het geweld uit het Pinochet-tijdperk en over DINA. In een schokkend openhartig interview met SBS Spanish in 2013 beweerde ze dat het martelen van communisten “de enige manier was om mensen te breken” en beschreef ze haar tijd bij DINA als “de beste jaren” van haar jeugd. In het interview vertelde ze trots dat ze de deur van Pinochet’s hotelkamer bewaakte.

Het is een aanfluiting dat de Australische regering Rivas tot 2019 vrij in Bondi heeft laten wonen, ondanks dat de kennis over haar misdaden al in 2006 aan het licht kwam. De onverschilligheid van de Australische regering ten aanzien van gerechtigheid voor de Chileense slachtoffers van Pinochets agenten hoeft niet te verbazen, gezien de verleden.

Ondanks dat het de reputatie heeft Chileense vluchtelingen te verwelkomen, gaf Australië volledige diplomatieke erkenning aan het Pinochet-regime voor zijn hele bestaan, en spionnen van de Australische geheime inlichtingendienst (ASIS) hielpen de CIA bij het destabiliseren van de regering-Allende en het scheppen van voorwaarden voor een militaire staatsgreep.

In 2021 onthulden vrijgegeven Australische documenten dat de liberale minister van Buitenlandse Zaken Billy McMahon in 1970 een ASIS-verzoek goedkeurde om een ​​basis in Santiago te openen. Uit de zwaar geredigeerde papieren blijkt dat Australische spionnen samenwerkten met de CIA, maar er zijn zeer weinig details onthuld – in lijn met de geheimzinnige benadering van veiligheidsdocumenten door Australië.

In 1972 beval Labour-premier Gough Whitlam de sluiting van het kantoor in Santiago, terwijl hij er alles aan deed om te voorkomen dat de CIA ‘in verlegenheid werd gebracht’. Maar na zijn ontslag in 1975 suggereerde Whitlam dat zijn bevelen aan ASIS mogelijk genegeerd waren.

De volgende hoorzitting voor Adriana Rivas bij het Hooggerechtshof is op 10 maart 2025. Chileense militanten van Movimiento Anticapitalista, waaronder Camilo Parad – de kleinzoon van een van Rivas’ slachtoffers, Fernando Ortiz Letelier – hebben Australisch links opgeroepen zich te mobiliseren om druk uit te oefenen op de rechtbanken om Rivas uitleveren.

De procureur-generaal moet actie ondernemen om Rivas zonder verder uitstel uit te leveren. Elke dag dat ze in Australië verblijft, is een nieuwe belediging voor de bevolking van Chili, evenals voor de duizenden Chileense Australiërs die als vluchtelingen naar dit land zijn gevlucht. Bovendien moeten alle documenten met betrekking tot ASIS-operaties in Chili in de jaren zeventig volledig worden vrijgegeven en vrijgegeven. Uitgestelde gerechtigheid is gerechtigheid ontzegd.