Ze steken de moderne bibliotheek van Alexandria in brand. Dat is een manier om de recente uitspraak van het Second Circuit US Court of Appeals tegen het Internet Archive (IA) te beschrijven. Het hof koos de kant van grote uitgevers als Hachette en oordeelde dat IA de auteursrechtwet overtrad met zijn online-uitleenprogramma. De beslissing schrapte meer dan vijfhonderdduizend boeken uit de IA-uitleenbibliotheek.
De National Emergency Library (NEL) van de IA was een opmerkelijk non-profitinitiatief dat in 2020 tijdens de pandemie werd gelanceerd en essentiële toegang tot boeken bood terwijl mensen gescheiden waren van hun vrienden, familie, collega’s, recreatieplekken, boekwinkels en bibliotheken. De scheiding had gevolgen voor zowel recreatieve lezers als voor degenen die afhankelijk zijn van toegang tot boeken voor hun werk, waaronder openbare en particuliere onderzoekers.
De noodbibliotheek was onderdeel van het bredere toegangsprogramma van de IA, de Open Library. De NEL stond echter meer gebruikers toe om digitale ‘kopieën’ van boeken te lenen dan ze konden onder de meer beperkte Open Library-regels. In essentie gooide de IA de deuren van haar digitale bibliotheek open toen de pandemie fysieke bibliotheken sloot. Kennis wil tenslotte vrij zijn.
Matthew Gault, schrijvend voor Gadgetsmerkt op dat de rechtbank het verweer van de IA verwierp dat haar digitale uitleenpraktijk fair use was onder het auteursrecht. De rechtbank oordeelde dat het simpelweg scannen en delen van digitale kopieën, zonder licentie of bijbehorende fysieke boeken, niet beschermd was. Overigens lijkt deze praktijk op wat de kunstmatige intelligentiebedrijven van het grote kapitaal doen wanneer ze het werk van een auteur scrapen om hun modellen te trainen. Maar dat is natuurlijk een ander verhaal.
Gault wijst erop dat de rechtbank, terwijl ze tegen IA oordeelde, de uitgeversindustrie nog steeds bekritiseerde omdat ze “bibliotheken naait.” De rechtbank erkende dat “licentiekosten voor e-books een last kunnen vormen voor bibliotheken en de toegang tot creatief werk kunnen beperken.”
“May,” inderdaad. Dat doen ze zeker. Hoge licentiekosten zijn een plaag voor bibliotheken, beperken hun budgetten en toegang tot boeken, terwijl ze ook de financiering van gemeenschapsdiensten zoals internettoegang en ontmoetingsruimtes verminderen. Ondertussen heeft HarperCollins, een van de eisers, onlangs de winsten “laten stijgen” toen de inkomsten in 2024 met 61 procent stegen.
Gelukkig heeft het hof van beroep de absurde uitspraak van een lagere rechtbank vernietigd. Volgens deze uitspraak was de IA bezig met commerciële activiteiten, onder andere vanwege het ketterse beroep op donaties om de non-profitorganisatieactiviteiten in stand te houden.
De Electronic Frontier Foundation, die IA en het Controlled Digital Lending-programma verdedigde, ontkrachtte de argumenten van uitgevers dat het IA-uitleenprogramma de bedrijven miljoenen had gekost. De EFF betoogde dat “bibliotheken uitgevers miljarden dollars hebben betaald voor de boeken in hun gedrukte collecties”, en voegde eraan toe dat bibliotheken bovendien dienen als essentiële kennisbewaarders, “enorme middelen investerend in digitalisering om die teksten te bewaren.”
Volgens de EFF helpt het programma “ervoor te zorgen dat het publiek volledig gebruik kan maken van de boeken die bibliotheken hebben gekocht en betaald. Deze activiteit is fundamenteel hetzelfde als traditionele bibliotheekuitleningen en brengt geen nieuwe schade toe aan auteurs of de uitgeversindustrie.”
De EFF heeft volkomen gelijk. Bibliotheken, zowel digitaal als fysiek, spelen een onmisbare rol in het bewaren van kennis. Uitgevers zijn cynische beesten, die klaarstaan om titels te laten vallen en ze helemaal te vergeten als ze geen exemplaren verkopen. Boeken raken uitverkocht, boeken worden vergeten, boeken worden moeilijk te verkrijgen. Een massabibliotheek met digitale exemplaren die gemakkelijk toegankelijk zijn voor lezers, is een geweldige service voor lezers, onderzoekers en het bewaren en verspreiden van kennis.
Het is geen verrassing dat de rechtbanken de kant van de uitgevers hebben gekozen. Al tientallen jaren dient het auteursrecht steeds meer de belangen van grote bedrijven, door de reikwijdte van het gebruik voor individuen te beperken en tegelijkertijd de beschermingstermijnen voor eigenaren uit te breiden. In de wereld van vandaag heeft ‘intellectueel eigendom’ voorrang op toegang tot content.
Iedereen die ooit heeft gezien dat een digitaal product dat hij/zij ‘bezat’ verdween of beperkingen op de toegang ertoe ondervond (denk aan videogames die aan specifieke systemen gekoppeld waren of films die achter propriëtaire systemen waren vergrendeld) heeft dit fenomeen ondervonden.
De groei van digitale technologieën en wereldwijde onderlinge verbondenheid heeft het vooruitzicht geboden van bredere, gemakkelijkere toegang tot boeken, films, muziek, games en meer. Maar diezelfde technologieën zijn in beslag genomen en gebruikt door het kapitaal, via een onderdanig juridisch regime, om winsten te verhogen en toegang te beperken. Deze uitkomst was misschien even voorspelbaar als teleurstellend.
De uitspraak schept een gevaarlijk precedent. Het zal de inspanningen om ervoor te zorgen dat mensen toegang hebben tot belangrijk cultureel materiaal, terugdraaien. Gelukkig vecht de IA terug. Hun missie om kennis voor iedereen vrij toegankelijk te maken, is nog niet voorbij. Ze staan tegenover grote tegenstanders en kapitaalkrachtige tegenstanders, maar hun strijd is onze strijd. Deze zaak gaat niet alleen over boeken — hoewel dat genoeg zou zijn als dat zo was. Het gaat ook over de toekomst van auteursrecht, toegang tot kennis en wie de digitale commons controleert.
Bron: jacobin.com
