
Biomassacentrale, Maygar, Oregon. Foto: Jeffrey St. Clair.
Bio-energie wordt vaak gezien als een milieuvriendelijker alternatief voor andere vormen van energieopwekking. Maar de waarheid is dat het behoorlijk schadelijk kan zijn voor het milieu. Bio-energie heeft een keerzijde: het draagt bij aan luchtvervuiling.
Biomassa, of bio-energie, wekt energie op door levende materialen zoals planten en bomen te verbranden. De houtpelletindustrie gebruikt bomen om houtpellets te maken. Het verscheept ze vervolgens naar Europa en Azië en verbrandt ze in energiecentrales om elektriciteit op te wekken. Houtpelletcentrales zijn net zo vies en problematisch als kolencentrales.
De verbranding van fossiele brandstoffen in kolencentrales is de meest gebruikelijke manier waarop we elektriciteit opwekken. Maar fossiele brandstoffen zijn verantwoordelijk voor de toename van broeikasgassen in de atmosfeer. Veel landen hebben geprobeerd over te schakelen op hernieuwbare energie, maar ze hebben bio-energie geadopteerd in plaats van echt koolstofarme energieën zoals wind en zon. Dit is meestal uit gemak omdat houtpellets naast fossiele brandstoffen zoals steenkool kunnen branden.
Hoewel veel landen houtpellets als “koolstofneutraal” beschouwen, is dit onjuist. De uitstoot van broeikasgassen door houtpellets, zoals koolstofdioxide, is erger dan steenkool. Europa en Azië eisen houtpellets van de Verenigde Staten omdat het een “vrijbrief” is voor hun koolstofboekhouding. Maar op de grond draagt het verbranden van biomassa bij aan veel effecten van luchtverontreiniging.
Effecten van traditionele biomassaverbranding
Hoe weten we wat het verband is tussen biomassa en luchtverontreiniging? Biomassa wordt het meest gebruikt in ontwikkelingslanden om te koken en het huis te verwarmen. We hebben gekeken naar de blootstelling aan kookrook binnenshuis om meer te weten te komen over de luchtverontreiniging door het verbranden van hout. Vóór de jaren 2010 werd biomassa bijna nooit gebruikt om huishoudelijke energie op te wekken. Nu exporteert de VS elk jaar miljoenen tonnen houtpellets naar andere landen, ondanks de bekende gezondheidsrisico’s.
De luchtvervuilingseffecten van huishoudens door houtverbranding in huis zijn omvangrijk. Deze rookoverlast in huis kan leiden tot:
+ acute luchtweginfecties
+ longkanker (op de tweede plaats na roken)
+ verminderde gezondheid van de luchtwegen
+ blootstelling aan koolmonoxide
+ verhoogd risico op longontsteking en andere acute luchtweginfecties
+ verhoogd risico op COPD (chronische obstructieve longziekte)
Luchtverontreiniging door biomassa komt veel voor in woningen die met hout worden verwarmd. Maar de industriële productie en verbranding van houtpellets voor elektriciteit veroorzaken veel van dezelfde effecten.
Hoe wordt luchtverontreiniging door bio-energie gegenereerd?
Bij het maken van houtpellets ontstaat een verscheidenheid aan verontreinigende stoffen, waaronder deeltjes (fijnstof), koolmonoxide, stikstof en andere gevaarlijke luchtverontreinigende stoffen (HAP’s). Om houtpellets te maken, droogt en verpulvert de bio-energie-industrie hout, waarbij veel stof vrijkomt, ook wel bekend als luchtverontreiniging door deeltjes.
Bij het breken van hout kan ook andere luchtverontreiniging vrijkomen. Zo bevat hout van nature formaldehyde. Wanneer het hout afbreekt, komt er formaldehyde vrij als fijne deeltjes. Bij dit proces komen ook andere schadelijke chemicaliën vrij.
Bij het hakken van hout komen er niet veel luchtverontreinigende stoffen vrij. Herhaaldelijk hout breken met grote machines zal dat wel doen. Dit soort stof zit vol met fijnstof, waaronder luchtverontreiniging
+ vluchtige organische stoffen
+ specifieke gezondheidsschadelijke luchtverontreinigende stoffen zoals formaldehyde
+ fijnstof luchtverontreiniging (PM 2,5 en lager)
In de luchtvergunningsaanvragen van houtpelletfabrieken worden deze luchtverontreinigende stoffen meestal vermeld. Helaas zijn luchtvergunningaanvragen een uitdaging om te lezen. Ze kunnen bijna honderd pagina’s met details bevatten.
Houtpellets zorgen bij het maken ook voor fijnstof luchtverontreiniging. De verbranding van biomassa zorgt ook voor extra verontreinigende stoffen. Ook deze luchtverontreiniging in de landen van bestemming is een probleem. Bij rook uit biomassa kunnen veel van dezelfde hierboven beschreven verbindingen vrijkomen. Het geeft ook koolstofdioxide vrij, een krachtig broeikasgas dat ook door fossiele brandstoffen wordt geproduceerd. Je kunt deze buitenluchtvervuiling zien op foto’s van de Drax-centrale. Je ziet het in andere bio-energiecentrales over de hele wereld.
Naast de effecten van luchtverontreiniging moeten we ook rekening houden met de residuen na verbranding. Wanneer alleen houtpellets worden verbrand, zijn er aanwijzingen dat de as aanzienlijke zware metalen bevat. Deze vormen een risico bij het overwegen van verwijderingsmethoden. Als houtpellets samen met kolen worden gestookt, is het nog erger. De gecombineerde assen bevatten risico’s van zowel steenkoolas als houtas.
We beginnen nu pas de risico’s voor de volksgezondheid van het verbranden van biomassa te begrijpen.
Gezondheidseffecten van luchtverontreiniging buiten en binnen
Dergelijke verontreinigende stoffen veroorzaken veel gezondheidsproblemen. Vooral fijn stof, PM2.5 genaamd, is schadelijk. PM2.5 kan in de longen en de bloedbaan terechtkomen. PM2.5 kan de longfunctie schaden, astma verergeren en hartaanvallen en vroegtijdig overlijden veroorzaken:
+ Fijnstof schaadt jongens en kinderen met een hoge BMI nog meer dan andere kinderen.
+ Bepaalde stoffen kunnen luchtwegontsteking veroorzaken, vooral bij kinderen met astma.
+ Fijnstof treft mensen sterker in combinatie met hogere temperaturen.
+ Het kan zelfs mensen met astma en COPD (chronische obstructieve longziekte) schaden.
+ PM2.5 was gecorreleerd met een verhoogd risico op overlijden door COVID-19.
+ Luchtverontreiniging draagt ook bij aan hart- en vaatziekten.
Pelletproductie-installaties stoten ook vluchtige organische stoffen (VOS) uit. De Amerikaanse Environmental Protection Agency (EPA) noemt sommige VOC’s gevaarlijke luchtverontreinigende stoffen (HAP’s). Dit omvat chemicaliën zoals acetaldehyde, formaldehyde en methanol. HAP’s zijn chemicaliën die giftig zijn of kanker kunnen veroorzaken, zelfs in kleine hoeveelheden. VOC’s en HAP’s veroorzaken gezondheidsproblemen bij kinderen, ouderen en mensen met astma of COPD:
+ VOC’s die binnenshuis terechtkomen, kunnen de longfunctie schaden.
+ Mensen die worden blootgesteld aan organische oplosmiddelen zoals formaldehyde klagen vaak over ademhalingssymptomen.
+ Vrouwelijke houtbewerkers zijn mogelijk gevoeliger voor blootstelling aan houtstof.
+ Verhoogde blootstelling aan HAP’s wordt in verband gebracht met een toename van 9% in COVID-19-sterfgevallen.
Mensen die naast pelletplanten wonen, hebben vaak een lagere levensverwachting en een slechtere gezondheid. Volgens de American Heart Association: “Kortdurende blootstelling aan fijn stof kan leiden tot sterfte en ziekte door hart- en vaatziekten; langdurige blootstelling verkort de levensverwachting tot enkele jaren.”
Wat u kunt doen aan luchtverontreiniging
Leven in vuile lucht is zwaar en gevaarlijk. Als u in de buurt van een van deze voorzieningen woont, kunt u het volgende doen:
+ Informeer uzelf en uw gemeenschap over de gevaren van luchtverontreiniging. U kunt deze downloadbare factsheet gebruiken om u te helpen.
+ Bewaak lokale luchtkwaliteitsgegevens om jezelf te beschermen op dagen met slechte lucht.
+ Installeer een luchtmonitor op uw terrein
Als je het voorrecht hebt om niet naast een houtpelletfabriek of andere biomassa-installatie te wonen, beschouw jezelf dan als een geluksvogel en raak betrokken bij de beweging.
Bron: www.counterpunch.org