De mislukte staatsgreep van Zuid-Korea is een kans om de democratie te vernieuwen

Het complot van Yoon bleek slecht bedacht. Tijdens de langste zes uur in de recente Koreaanse geschiedenis kwam hij echter alarmerend dicht bij het bereiken van zijn doel, ondanks procedurele waarborgen die in de grondwet van 1987 waren vastgelegd om staatsgrepen te voorkomen als onderdeel van de democratiseringsinspanningen van het land.

De president liet zien dat hij een grondwettelijk opgelegde kabinetsresolutie om de staat van beleg af te kondigen, kon omzeilen. Hij zou zijn loyalistische minister van Defensie kunnen gebruiken om elitetroepen in de wetgevende macht in te zetten. Soldaten uit de speciale oorlogvoering stormden vanuit militaire helikopters de hal van de Nationale Vergadering binnen, sloegen ruiten in en drongen zich een weg naar binnen. Hun missie was om leiders van de wetgevende macht te arresteren, ongeacht hun partijlidmaatschap.

Dit was de eerste keer in de Koreaanse geschiedenis – getekend door drie militaire staatsgrepen – dat soldaten die betrokken waren bij een poging tot staatsgreep voet in de vergadering zetten om wetgevers te arresteren of een stemming te blokkeren. In hun eigen tijd zetten de militaire generaals Park Chung-hee en Chun Doo-hwan alleen maar de aula af.

Er was echter een scheur in de staatsbureaucratie. In totaal stemden 190 van de 300 wetgevers, waaronder enkele van de regerende People Power Party (PPP) van Yoon, unaniem voor het terzijde schuiven van de afkondiging van de staat van beleg, omdat de politie hun toegang niet blokkeerde voordat militaire versterkingen arriveerden. Bovenal had Yoon weinig andere keus dan toe te geven toen tienduizenden demonstranten spontaan de straten van Seoul overspoelden, in weerwil van zijn poging om de klok terug te draaien van hun zwaarbevochten democratie.

Er is feitelijk een einde gekomen aan het bewind van Yoon nu er massale protesten opdoemen en een nationale staking wordt uitgeroepen door de Koreaanse Confederatie van Vakbonden (KCTU), de grootste vakbondsfederatie van het land. De enige vraag die overblijft is of hij zal worden afgezet of vrijwillig zal aftreden.

Bij zijn inauguratie drie jaar geleden werd het vijfjarige presidentschap van Yoon snel verteerd door een reeks crises, waaronder wanbeheer van massale ongelukken en schandalen waarbij zijn opdringerige vrouw Kim Keon-hee betrokken was, die zich zelfs bemoeide met kabinetsbenoemingen en andere presidentiële verkiezingen. zaken. Sinds het behalen van een solide meerderheid bij de laatste parlementsverkiezingen in april heeft de oppositiepartij DPK, samen met andere kleine partijen, de roep om zijn afzetting geïntensiveerd, gedreven door de slechte goedkeuringspercentages van Yoon, die nooit boven de 25 procent uitkwamen.

Nu zijn leider en voormalige presidentskandidaat, Lee Jae-myung, verstrikt is in zijn eigen juridische situatie vanwege corruptie en het ventileren van invloed, is de DPK er echter niet in geslaagd te profiteren van de impopulariteit van Yoon. De goedkeuringsscores blijven slechts een paar procentpunten hoger dan die van Yoon’s PPP.

De twee grote partijen zijn verwikkeld in gekibbel, in een poging respectievelijk de first lady en de oppositieleider te beschermen. Yoon heeft zijn veto uitgesproken tegen eenentwintig partijwetten, waaronder één waarin een speciale aanklager wordt voorgesteld om onderzoek te doen naar zijn vrouw. Ondertussen heeft de DPK routinematig haar meerderheidsstem gebruikt om aanklagers en rechters die verantwoordelijk zijn voor zaken tegen haar leider Lee en andere hoge regeringsfunctionarissen af ​​te zetten. Bij het aankondigen van de staat van beleg uitte Yoon zijn frustraties: “Door rechters te intimideren en meerdere aanklagers af te zetten, hebben ze de gerechtelijke operaties lamgelegd.”

De regering en de oppositie konden hun bitterheid vaak terzijde schuiven als het ging om het veiligstellen van de belangen van de zakelijke en financiële elite. De PPP en de DPK kwamen onlangs overeen om de vermogenswinstbelasting op aandelentransacties voor de rijkste 0,9 procent van de beleggers af te schaffen. Lee, die zich krachtig verzette tegen de campagnebelofte van zijn rivaal om de werktijden te verlengen, heeft sindsdien gezegd dat de verplichte tweeënvijftigurige werkweek flexibel moet worden toegepast – ondanks het feit dat de gemiddelde Zuid-Koreaanse werknemer al 149 uur meer per jaar besteedt dan de Organisatie. voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) gemiddeld 1.752 uur.

Maandenlang heeft de DPK geprobeerd de massale betogingen te kopiëren die in 2017 leidden tot de afzetting van een andere corrupte president, Park Geun-hye. De arbeiders- en middenklasse hebben tot nu toe haar vermogen om aan kracht te winnen belemmerd, ondanks de chronische incompetentie en corruptie van Yoon. Yoon heeft het gebrek aan tractie voor de door de DPK geleide protesten, gecombineerd met publiekelijk cynisme en apathie, waarschijnlijk verkeerd geïnterpreteerd als een kans om de staat van beleg te gebruiken om de oppositie te verpletteren.

Yoon onderschatte de veerkracht van de Zuid-Koreaanse democratie en de spontaniteit van de massa, die opnieuw volledig tot uiting kwam toen mensen bijna instinctief de straat op gingen na het opleggen van de staat van beleg. De opkomst van Yoon, die zichzelf afschilderde als een anti-corruptie kruisvaarder, tot president, legde echter de langdurige kwetsbaarheden bloot van Zuid-Korea’s versie van de democratie, die na een aantal mijlpalen nu vaak wordt aangeprezen als ‘K-democratie’.

Yoon zou slechts drie maanden nadat hij zijn bod op het ambt had gelanceerd naar het presidentschap kunnen springen, een prestatie die mogelijk wordt gemaakt door de overkoepelende invloed van het openbaar ministerie op de Zuid-Koreaanse samenleving, waar het zowel ongecontroleerde onderzoeksbevoegdheden als exclusiviteit op het gebied van de vervolging geniet. In het begin van de jaren negentig, toen het land zijn kronkelige democratiseringsproces begon te ondergaan, betekende het alomtegenwoordige gezag van het bureau dat het politiek gevoelige en schimmige taken overnam die voorheen werden uitgevoerd door de inlichtingendienst, waarvan de almacht was ingeperkt door democratische hervormingen.

De cruciale periode voor deze overdracht was april tot mei 1991, toen Zuid-Koreanen de straat op gingen om het ontslag uit hun ambt te eisen van Roh Tae-woo – de voormalige generaal die uitgekozen was door zijn mede-samenzweerder en voorganger van de staatsgreep uit 1980, Chun Doo-hwan – na de het slaan en vermoorden van een studentendemonstrant door de oproerpolitie. Vanaf het begin voerden tienduizenden studenten en arbeidsactivisten grootschalige straatprotesten uit.

Gewone burgers bleven echter aan de zijlijn staan, in schril contrast met de gebeurtenissen van vier jaar eerder, in juni 1987, toen ze zich aansloten bij door studenten geleide demonstraties en vrije verkiezingen en een nieuwe grondwet veiligstelden. Politieke zelfgenoegzaamheid heerste, vooral onder de stedelijke middenklasse, zelfs toen het land getuige was van een andere voormalige militaire generaal die het presidentschap op zich nam via ogenschijnlijk vrije verkiezingen. In 1990 had Roh zijn macht verder versterkt door een megaconservatieve partij op te richten via een drievoudige fusie met twee oppositiepartijen.

Toch leken de studentenprotesten niet vanzelf te verdwijnen. Binnen ongeveer een maand hadden in totaal negen activisten hun toevlucht genomen tot zelfverbranding in een wanhopige poging om de demonstraties gaande te houden. Het was het Zuid-Koreaanse Openbaar Ministerie dat de impasse beëindigde. Medio mei 1991 arresteerden de vervolgingsautoriteiten Kang Ki-hun, een voormalige studentenactivist en lid van een dissidentengroep, en beschuldigden hem ervan medeplichtig te zijn aan de eerdere zelfverbranding van zijn kameraad.

De aanklagers beweerden dat Kang een afscheidsbrief voor zijn kameraad had geschreven en hem aanmoedigde een einde aan zijn leven te maken uit protest tegen Roh. Ze schilderden de protestbeweging vervolgens af als een extreem-linkse provocatie, die bereid was de doden uit te buiten in haar poging de democratisch gekozen regering omver te werpen. Later bleek dat aanklagers handschriftanalyses hadden vervalst om Kang in de gevangenis te zetten, maar er zijn nog geen formele excuses aangeboden.

Op deze manier kwam het Openbaar Ministerie naar voren als een almachtige fixer voor de president. Sindsdien hebben alle presidenten, conservatief of liberaal, hun vervolgingsbevoegdheden bewapend om hun rivalen uit te schakelen of te vernederen en de oppositie het zwijgen op te leggen. Deze praktijken hebben cumulatief tot het punt geleid dat een opgeblazen vervolging uiteindelijk zijn eigen chef naar het presidentschap katapulteerde, na periodieke pogingen om zijn bevoegdheden in te perken, te dwarsbomen. Achteraf bezien vormde Yoons verovering van het presidentschap het hoogtepunt van een voortdurende staatsgreep, die drieëndertig jaar in de maak was, vanuit een van Zuid-Korea’s laatste bastions van autoritarisme.

3 december zal waarschijnlijk de geschiedenis ingaan als een geweldige dag voor de democratie, niet alleen in Zuid-Korea, maar over de hele wereld, dankzij een combinatie van waakzaamheid van het volk en puur geluk die de constitutionele orde intact heeft gehouden. Zuid-Koreanen hebben nu een unieke kans gekregen om de levendigheid van hun democratie te vernieuwen.

Een groot deel van hun democratische toekomst zal afhangen van de vraag of ze de vorm van een tweeledige politiek, die kwetsbaar is gebleken voor de opkomst van een stomme wannabe-sterke man als Yoon, kunnen laten varen, die aanvankelijk populistische taal gebruikte om zichzelf af te schilderen als een buitenstaander die de politiek van het establishment ontwrichtte en toonde later een ongebreidelde bereidheid om het staatsapparaat tegen zijn eigen volk te bewapenen om zijn heerschappij te bestendigen. Met andere woorden: hun toekomst hangt af van de vraag of ze een betekenisvol links alternatief voor de status quo kunnen opbouwen.