“Het is puur geluk”, zei de burgemeester van Parijs, Anne Hidalgo, lid van de Franse Parti Socialiste (PS), over haar veelbesproken zwemtocht in de Seine, een paar dagen voor de start van de Olympische Spelen. “We dromen hier al jaren van”, voegde ze toe. Hoewel het succes van de rivieropruiming op de lange termijn nog onzeker is, maakte de investering van € 1,4 miljard zwemmen mogelijk gedurende de Olympische Spelen. Het was een kleine overwinning voor burgemeester Hidalgo, die de afgelopen jaren veel tegenstanders heeft gehad.
Nadat hij het idee aanvankelijk had afgewezen, werd Hidalgo een van de grootste kampioenen van de Olympische Spelen in Parijs. Ondanks de financiële risico’s die gepaard gaan met het organiseren van zo’n evenement, lijkt Hidalgo een aanzienlijke politieke waarde in de spelen te hebben gezien.
Het voorbeeld van Boris Johnson aan de andere kant van het Kanaal, die de Olympische Spelen van 2012 in Londen gebruikte om zijn populariteit te vergroten en uiteindelijk premier te worden, speelt waarschijnlijk een rol in haar strategie.
Hidalgo gelooft dat de erfenis van het organiseren van de Olympische Spelen haar politieke positie zal versterken en haar zal helpen om de bladzijde om te slaan na haar vernederende nederlaag tijdens de Franse presidentsverkiezingen van 2022, waar ze in de eerste ronde werd uitgeschakeld met slechts 1,7 procent van de stemmen – het slechtste resultaat in de geschiedenis van de PS. Hoewel een nieuwe presidentiële race onwaarschijnlijk lijkt, streeft Hidalgo ernaar haar burgemeesterspositie te behouden en heeft ze gehint op het openhouden van haar opties voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2026. Het is echter een zeer lange kans om Johnsons succes te evenaren.
Noem Hidalgo’s naam tegen Parijzenaars en je zult waarschijnlijk horen: “Hidalgo? Iedereen haat haar, ze heeft de stad verwoest!” Bijna driekwart van de Parijzenaars zegt ontevreden te zijn met haar beleid.
Hidalgo’s termijn werd gekenmerkt door een aanzienlijke uitbreiding van fietspaden, waarbij Parijs nu 1.400 kilometer telt, vergeleken met 125 in 2001. Vroeg in haar ambtstermijn verklaarde de nieuwe burgemeester de oorlog aan het verkeer en beloofde dieselvoertuigen tegen 2020 (nu uitgesteld tot 2025) en benzinevoertuigen tegen 2030 te beëindigen. Dit heeft geleid tot een vermindering van 35 procent in het aantal auto’s, maar ook tot verergering van de verkeersopstoppingen. Automobilisten en mensen die rond de ringwegen wonen, zijn ten einde raad. In 2023 was Parijs veruit de meest verstopte stad in Frankrijk, waarbij automobilisten gemiddeld 120 uur — vijf hele dagen — aan files verloren in 2023.
Hidalgo’s ambtstermijn heeft ook geleid tot een controversiële stijging van 52 procent in onroerendgoedbelasting en een verdubbeling van de stadsschuld. Inwoners klagen dat de stad vies, chaotisch, onveilig en vol ratten is geworden. Overal zijn bouwplaatsen, met meer zwerfvuil en het geluid van drilboormachines die frustratie veroorzaken. Onder de hashtag #SaccageParis plaatsen boze inwoners dagelijks foto’s van lelijk werk en boomstammen bezaaid met sigarettenpeuken en hondenpoep.
Hidalgo werd geboren in het Spanje van Francisco Franco als dochter van een elektricien als vader en een naaister als moeder. Ze vluchtte met haar familie naar Frankrijk om aan de armoede te ontsnappen toen ze tweeënhalf jaar oud was. Ze benadrukt vaak haar bescheiden afkomst om beschuldigingen van “bobo” te weerleggen — een samentrekking van “bourgeois bohemians”. “Ik ben niet een van de mensen die geboren is in de wereld van de macht”, zegt Hidalgo, bewerend dat kritiek op haar regering georkestreerd wordt door extreemrechts om haar en de reputatie van haar team te schaden.
In een poging om steun binnen links te herwinnen en voormalige socialistische kiezers terug te winnen, heeft Hidalgo geprobeerd afstand te nemen van het neoliberale links en het burgerlijke progressivisme dat de links/rechts-verdeling in Frankrijk verving met de komst van het “burgerlijke blok” van president Emmanuel Macron. Veel Parijzenaars zien haar echter als iemand die geen voeling heeft met hun dagelijkse realiteit en prioriteit geeft aan milieubeleid dat de hogere middenklasse lijkt te bevoordelen, zoals het pleiten voor fietsen. De arbeidersklasse, die zich bezighoudt met meer directe economische zorgen, voelt zich niet langer gehoord door Hidalgo. Dergelijke kritiek weerspiegelt een bredere ontevredenheid met de PS.
Het Franse politieke landschap is de afgelopen jaren veranderd. De opkomst van Marine Le Pen en extreemrechts heeft het linkse, dat een serieuze neergang heeft doorgemaakt na het presidentschap van François Hollande, een van de Franse meest impopulaire presidentenDeze neergang heeft gevolgen gehad voor de populariteit van de socialistische burgemeester van Parijs.
Bij de laatste Europese verkiezingen verlieten de Fransen derde plaatsver achter extreem rechts. Hoewel links een tijdelijke overwinning behaalde in de daaropvolgende vervroegde verkiezingen met de Nieuwe coalitie van het Volksfrontde aantrekkingskracht ervan is zwak. Interne verdeeldheid, met name tussen de PS en La France Insoumise (LFI) heeft links verder verzwakt. Oneensheid over Israëls reactie op de Hamas-aanvallen en uitdagingen bij het vormen van een verenigd leiderschap hebben bijgedragen aan het recente verlies aan populariteit.
Sinds haar herverkiezing in juni 2020 is Hidalgo’s populariteit blijven dalen. Peilingen geven aan dat als er vandaag gemeenteraadsverkiezingen zouden plaatsvinden, ze zou verliezen en slechts 12 tot 14 procent van de stemmen zou krijgen. Haar rivaal, Rachida Dati, een prominente figuur van rechts in Frankrijk, is daarentegen populairder, met 38 procent steun. Dati verliet Les Républicains (LR) toen Macron haar begin 2024 tot minister van cultuur benoemde.
Dati’s traject is strategisch geweest, gericht op het uiteindelijk veiligstellen van het burgemeesterschap van Parijs. Ze heeft al kondigde haar kandidatuur aan voor 2026. Nog zorgwekkender voor Hidalgo is dat haar voormalige plaatsvervanger in het stadhuis van Parijs, Emmanuel Grégoire, beter scoort dan zij. Hidalgo heeft moeite om steun te vergaren.
In de afgelopen tien jaar van Hidalgo’s ambtstermijn zijn er verschillende schandalen aan het licht gekomen, waarvan de laatste de “Tahiti Gate”-affaire was. In oktober 2023 werd Hidalgo ervan beschuldigd overheidsgelden te hebben verduisterd door een zakenreis naar Tahiti voor de Olympische Spelen te gebruiken als voorwendsel om een privébezoek te brengen aan haar dochter op een naburig eiland.
Het nationale financiële parket opende een onderzoek en doorzocht het Parijse stadhuis. “Het is niks, weet je,” zei de burgemeester in een interview, waarbij ze het probleem bagatelliseerde. “Ieder jaar of twee proberen mensen iets te verzinnen,” voegde ze toe. De controverse werd heviger toen er video’s opdoken van de burgemeester die door de straten van Parijs fietste terwijl ze eigenlijk aan de andere kant van de wereld had moeten zijn. Volgens haar eigen kabinetsleden “verzwakken” deze misstappen haar en versterken ze haar imago van losgekoppeld van de kiezers.
In het afgelopen decennium hebben 120.000 Parijzenaars — van een bevolking van 2,1 miljoen — de hoofdstad verlaten. Critici wijzen op een “objectieve link tussen de komst van Anne Hidalgo en het vertrek van Parijzenaars”, vooral in een regio die overigens een demografische groei doormaakt. De toon van de politiek in de hoofdstad is ook gespannen geworden, waarbij vergaderingen van de gemeenteraad vaak slagvelden worden tussen Hidalgo en Dati’s officiële oppositie. De media hebben deze momenten de “Dati-show” genoemd.
Ondanks het succes en de populariteit van de Olympische Spelen in Parijs, blijft het onzeker of het publieke enthousiasme de burgemeester op de lange termijn ten goede zal komen. De woede van burgers is groot en zal waarschijnlijk weer opduiken na de Olympische Spelen. Het is moeilijk om een weg naar de overwinning te zien voor Hidalgo bij de verkiezingen van 2026. Een mogelijkheid is om zich aan te sluiten bij de opkomende figuur van het Franse centrumlinks, Raphaël Glucksmann. Volgens een Frans medium overweegt ze dat sterk. Maar het is onduidelijk of de populariteit van anderen haar eigen populariteit kan doen herleven.
Bron: jacobin.com
