Foto: Sonny Tumbelaka/AFP/Getty Images
Aan de vooravond van de presidentsverkiezingen van 2024 heeft Elon Musk zichzelf getransformeerd in de echte Republikeinse schaduwkandidaat.
Zelfs voordat hij Donald Trump officieel steunde na de moordaanslag op Butler, Pennsylvania, had Musk een ongekende rol op zich genomen in het economische leven en de popcultuur van zijn geadopteerde land. Net als Howard Hughes vóór hem is hij de rijkste industrieel van de Verenigde Staten, waarbij de regering op een ongemakkelijke manier afhankelijk is van zijn bedrijven en van het feit dat hij in zijn grillige goede gratie blijft. In één verkiezingscyclus is Musk van een lauwe centrist – hij is een voormalige democraat die Tesla altijd aanprees als een LGBTQ-vriendelijke werkgever – uitgegroeid tot hoofdpropagandist van MAGA. Met de ijver van een bekeerling omarmt Musk een bitter nativisme, waarbij hij het land verdedigt tegen ingebeelde hordes migrantenindringers en wakkere transleraren.
Terwijl hij met zijn eigen vlag zwaaide als een trotse Amerikaanse ondernemer die afhankelijk was van Amerikaanse overheidssubsidies en contracten, is Musk ook een supranationale miljardair-machtsspeler geworden met eindeloze politieke en economische verwikkelingen die de grenzen overschrijden. Als politiek figuur voert hij zijn eigen buitenlands beleid, en zijn belangen komen niet altijd overeen met die van de Verenigde Staten, noch van de rechtse MAGA-beweging waarmee hij zich heeft geïdentificeerd.
In Zweden is Musk in gevecht met de vakbonden en de posterijen, die geen Tesla-kentekenplaten willen bezorgen uit solidariteit met de vakbond van monteurs die oorlog voert met het bedrijf, waardoor wordt voorkomen dat de auto’s straatlegaal worden. In Brazilië gaf hij toe aan de edicten van de rechter over inhoudsmoderatie voor X. In China moet hij vriendschappelijke, zelfs onderdanige betrekkingen onderhouden met een autoritair regime dat in een opwelling zijn gigantische Tesla-fabriek in beslag zou kunnen nemen en zijn toegang zou kunnen afsnijden tot een cruciale markt voor de de groei van het bedrijf, hoewel het moeite heeft om binnen een jaar te verkopen wat BYD, het bloeiende Chinese bedrijf voor elektrische voertuigen, in een maand verkoopt.
Naast Trump is wellicht de belangrijkste politicus in Musks leven de Russische president Vladimir Poetin. De beperkte details van hun relatie zijn de afgelopen twee jaar naar buiten gekomen in artikelen in de New Yorker, de Wall Street Journal en elders, onder meer van de politicoloog Ian Bremmer, die in 2022 beweerde dat Musk hem had verteld dat zijn opvattingen over Rusland en de oorlog in Oekraïne werden geïnformeerd door zijn gesprekken met Russische topambtenaren.
“Elon Musk is niet te stoppen, hij gaat doen wat hij denkt dat hij moet doen”, zei Poetin eerder dit jaar in een interview met Tucker Carlson. ‘Je moet een gemeenschappelijke basis met hem vinden, je moet zoeken naar manieren om hem te overtuigen.’
Terwijl de Amerikaanse oligarchen hun eigen buitenlands beleid voeren, hanteren zij een vorm van transnationale macht die niet aan één persoon mag toebehoren.
De taal is die van een dossierbehandelaar die met een potentieel vermogensbestanddeel werkt. Hoeveel invloed heeft Poetin op de rijkste persoon ter wereld, die ook een belangrijke contractant is voor de Amerikaanse veiligheidsstaat? “In 2022 voerde Musk regelmatig gesprekken met ‘Russen op hoog niveau’”, aldus de Journal. “Destijds was er druk van het Kremlin op de bedrijven van Musk en ‘impliciete bedreigingen tegen hem.’”
Als Rusland de belangrijkste steunpilaar van Trump het hof maakt en dwingt, is het belangrijk om rekening te houden met de implicaties, vooral op politiek links, zonder te vervallen in Russiagate-hysterie of neoconservatieve hawkishness. Het is een nationale veiligheidskwestie die voor links van belang zou moeten zijn, omdat het ook gaat over een nieuw soort grenzeloze plutocratische heerschappij die gevolgen heeft voor ons allemaal. Terwijl de Amerikaanse oligarchen hun eigen buitenlands beleid voeren, hanteren zij een vorm van transnationale macht die niet aan één persoon mag toebehoren.
Sinds de beginjaren waarin microchips voor Minuteman-raketten werden geleverd, is de technologie-industrie een betaald lid van de industriële defensiebasis. In de jaren na 11 september verdiepte de symbiotische relatie zich tussen Silicon Valley – dat massale surveillance als bedrijfsmodel ontdekte – en de veiligheidsstaat, die massale surveillance als een drijvende ideologie ontdekte. Terwijl miljarden dollars aan overheidscontracten zich aandienden, omzeilde een industrie die haar utopische intentie om ‘de wereld te veranderen’ prees al snel de morele dilemma’s van de jaren van oorlog tegen terreur.
Nu is ‘defensietechnologie’ een bloeiende investeringscategorie, omdat durfkapitaalbedrijven zich haasten om te investeren in startups die binnenkort AI-aangedreven drones in Gaza of Oekraïne zouden kunnen inzetten. Andreessen Horowitz, een vooraanstaand durfkapitaalbedrijf dat een grote investeerder is in SpaceX, hielp bij de financiering van Musks overname van Twitter en heeft meer geld gestoken in Musks nieuwe AI-bedrijf, xAI, en noemde het investeren in ‘Amerikaanse dynamiek’.
De geopolitiek van Silicon Valley is in handen van militant rechts dat de strategische dwaasheid van de oorlog in Irak misschien aan de kaak stelt, maar graag wapens wil verkopen aan de Amerikaanse bondgenoten en wil bijdragen aan een dure militaire opbouw om China te ‘afschrikken’. Het is niet zozeer een kwestie van Democraat of Republikein zijn, als wel dat het zelfverzekerde autoritairen zijn met een scherp besef van het winstmotief. Topfiguren uit de industrie, zoals miljardair durfkapitalist Peter Thiel en voormalig Google-CEO Eric Schmidt, terwijl ze ogenschijnlijk aan weerszijden van de partijdige kloof staan, investeren beiden in surveillancetechnologie, drone-startups, data-analysebedrijven en andere belangrijke onderdelen van de permanente oorlogseconomie in het digitale tijdperk . Het kunnen zelfbenoemde libertariërs zijn of grote Democratische donoren, maar hun belangen liggen bij de aanhoudende Amerikaanse militaire hegemonie.
Musk, die over een uiterst geheime veiligheidsmachtiging beschikt, heeft miljarden aan federale contracten voor raketlanceringen bij SpaceX, dat de satellietlanceringsmarkt domineert en nu Amerikaanse spionagesatellieten lanceert. Maar hij biedt een specifieke reeks tegenstrijdigheden aan, waarbij hij profiteert van zijn hinderlijke vertoon van patriottisme in MAGA-stijl, terwijl hij zich terugtrekt bij Poetin.
De populariteit van zijn Starlink-internetdienst, wiens netwerk van 6.500 satellieten in een lage baan om de aarde wereldwijde internettoegang biedt via kleine draagbare terminals, heeft Musks buitenlandse politiek gecompliceerd. Hoewel Musk een afkeer uitspreekt om verwikkeld te raken in militaire conflicten, is Starlink duidelijk geschikt voor ramp- en oorlogsgebieden. SpaceX COO Gwynne Shotwell zei dat Starlink “nooit bedoeld was om als wapen te worden ingezet”, maar de dienst werd al snel een essentieel onderdeel van de communicatie-infrastructuur van het Oekraïense leger. Zijn prominente rol leidde tot enige gebroken glorie voor Musk in de pers. Maar Musk klaagde ook over de kosten van het verstrekken van Starlink aan de Oekraïense regering.
In januari 2023 portretteerde Musk het gebruik van Starlink in Oekraïne als een ‘verdomd als je het doet, verdomd als je het niet doet’ en postte hij dat hij de Oekraïners niet toestond Starlink te gebruiken voor ‘drone-aanvallen op lange afstand’.
In 2022 gaf Musk SpaceX-medewerkers de opdracht om de toegang van het Oekraïense leger tot zijn Starlink-satellietinternetdienst uit te schakelen om een Oekraïense drone-aanval op de Russische Zwarte Zee-vloot te stoppen. Musk erkende uiteindelijk dat hij de beslissing had genomen. Hij zei dat hem was verteld dat het aanvallen van de door Rusland bezette Krim een rode lijn was die zou kunnen leiden tot Russische nucleaire vergelding.
“Als ik op hun verzoek had ingestemd, zou SpaceX expliciet medeplichtig zijn aan een grote oorlogsdaad en escalatie van conflicten”, schreef Musk in september 2023.
Musk fungeerde niet als vredestichter, en hij en SpaceX waren tot op dat moment ook niet neutraal geweest. Door ervoor te kiezen om tijdens die drone-operatie in te grijpen, bracht hij niemand naar de onderhandelingstafel, om wreedheden te voorkomen of een diplomatieke inspanning te bevorderen. Hij legde zijn duim op de weegschaal voor één partij, gebaseerd op gesprekken met de leider van die partij.
In dezelfde periode dat Oekraïense strijdkrachten afhankelijk zijn geworden van Starlink, hebben Russische strijdkrachten ook duizenden Starlink-terminals kunnen verwerven. De exacte methoden zijn niet duidelijk – de aankopen kunnen worden gedaan via dekmantelbedrijven in het buitenland – maar Russische strijdkrachten in Oekraïne passen de technologie nu op grote schaal toe. Hoewel SpaceX naar verluidt enige inspanningen heeft geleverd om het Russische gebruik van Starlink uit te schakelen en publieke erkenning heeft gekregen van de Amerikaanse militaire officier, heeft het mogelijk de Russische militaire inspanning versterkt. In september leek een neergestorte Russische drone van Iraanse makelij een Starlink-verbinding te hebben.
Hoe ze de capaciteit ook hebben verworven, het doet er toe dat Rusland Starlink op grote schaal gebruikt; dat de Tsjetsjeense dictator (en Poetin-loyalist) Ramzan Kadyrov beweert Tesla Cybertrucks te hebben uitgerust met machinegeweren die in Oekraïne vechten; en dat Poetin – de capo dei capi van kleptocraten – naar verluidt genoeg invloed heeft op Musk om hem te vragen Starlink niet te activeren boven Taiwan als gunst aan de Chinese president Xi Jinping. Of zelfs om een clandestiene Oekraïense marine-aanval te stoppen.
Musk heeft van zichzelf een onmisbare partner kunnen maken voor een veiligheidsbedrijf dat hem niet langer vertrouwt.
Ondanks dat alle activiteiten van Musk schijnbaar in strijd zijn met de Amerikaanse veiligheidsdoelen, is geen van zijn chauvinistische tech-collega’s bereid hem uit te roepen als een onbetrouwbare exploitant, een echte schurkenstaat die afhankelijk is van duistere buitenlandse belangen. Dat zegt misschien iets over hun eigen egoïstische machtsstreven. En hoewel Musk een frequent retorisch doelwit is geworden voor democratische politici, moeten liberalen nog steeds rekening houden met de eigenzinnige EV-magnaat wiens reputatie ze jarenlang hebben opgepoetst. Het resultaat is dat hij van zichzelf een onmisbare partner heeft kunnen maken voor een beveiligingsbedrijf dat hem niet langer vertrouwt. En nu staat hij op de rand van het verwerven van ongekende invloed onder een potentiële tweede regering-Trump.
Musk begon twee jaar geleden stilletjes rechtse politieke organisaties te subsidiëren en steunde Trump pas in juli. Als politieke speler met vrijwel onbeperkte middelen en media-invloed begint hij nog maar net zijn invloed te vergroten. Hij is misschien een relatieve beginneling in dit soort politieke arena, maar de mensen met wie hij te maken heeft, zijn dat niet. En Poetin, een ervaren beoefenaar, lijkt iets te krijgen voor zijn inspanningen.
Bron: theintercept.com
