Er is een breuk ontstaan ​​in de Boliviaanse beweging richting socialisme

Om verkiezingen af ​​te dwingen voor een nieuwe rechterlijke macht, die in overeenstemming met de plurinationale grondwet in december had moeten plaatsvinden, mobiliseerde Morales eind januari zijn basis in het cocateeltgebied Cochabamba om sloten, of wegversperringen, langs de wegen die Cochabamba verbinden met het zakencentrum Santa Cruz. De blokkades, die de eisen voor gerechtelijke verkiezingen combineren met andere lokale grieven, hebben voedsel- en brandstoftekorten veroorzaakt en zijn onderdrukt door veiligheidstroepen.

Huáscar Salazar, econoom en lid van het Centro de Estudios Populares in Bolivia, zegt dat er weinig hoop is op verzoening tussen de twee kampen. “Wat we op dit moment ervaren is die armtwist, waarin Evo en Arce het acroniem van de Movement Toward Socialism betwisten en vooral de kandidatuur voor het presidentschap van die partij voor 2025.”

Hij voegt eraan toe: “Het probleem is dat deze twist enorme gevolgen heeft voor organisaties aan de basis, die steeds meer verdeeld zijn geraakt in hun interne structuren; maar ook omdat dit dispuut plaatsvindt te midden van een steeds voelbaarder wordende economische crisis, waarvan niemand de leiding wil nemen.”

De dramatische toename van het aantal blokkades deze maand en de geografische spreiding ervan zijn te zien in de infographics geproduceerd door Mauricio Fonda, een open data-activist die in Bolivia woont.

In de Plurinationale Wetgevende Vergadering zijn de gekozen functionarissen van de MAS verdeeld boogschutter En evista lijnen. De verkiezingen voor de rechterlijke macht hadden eigenlijk vorig jaar moeten plaatsvinden, maar zijn vastgelopen vanwege onenigheid over de voorgeselecteerde kandidaten waarover overeenstemming was bereikt door de wetgevende vergadering, die wordt gedomineerd door de MAS. In Bolivia worden de rechters van het Hooggerechtshof, het Constitutionele Hof, het Agro-Environmental Court en de Judicial Council elke zes jaar via rechtstreekse verkiezingen gekozen.

De boogers profiteren van de status quo omdat de huidige samenstelling van het Plurinationale Constitutionele Hof hun belangen heeft behartigd, zoals in de recente uitspraak over de selectie van Morales. En Arce’s status als gevestigde exploitant geeft hem veel meer invloed op staatsinstellingen, waar hij in zijn voordeel gebruik van heeft gemaakt.

De herselectie van Morales is sinds 2017 een onzekere kwestie en lag aan de basis van de staatsgreep van 2019. De Grondwet verbiedt iedereen om langer dan twee opeenvolgende ambtstermijnen president te zijn. In 2016 verloor Morales ternauwernood een referendum, dat de Grondwet zou hebben vernietigd en hem opnieuw kandidaat zou hebben gesteld. Hij legde de beslissing voor aan het Plurinationale Constitutionele Hof, dat vol zat met zijn aanhangers. Het oordeelde dat herverkiezing een mensenrecht was en vernietigde het referendum feitelijk.

Veel Bolivianen beschouwden dit als een antidemocratische juridische schertsvertoning, en het was een belangrijke factor bij het mobiliseren van de stedelijke middenklasse en ontevreden sociale bewegingen tegen Morales in oktober 2019, toen een staatsgreep de evangelische extreemrechtse Jeanine Áñez in staat stelde het presidentschap te grijpen.

Nadat hij door Morales was gekozen, werd Arce in oktober 2020 tot president gekozen nadat een jaar na de staatsgreep eindelijk verkiezingen werden gehouden. Het conflict tussen boogers En uitzicht draait om de controle over de MAS zelf, die de afgelopen twintig jaar is geconsolideerd als een duurzame regerende partij.

De recente bloqueos zijn een indicatie dat Morales nog steeds een brede, gemotiveerde basis kan mobiliseren. Bloqueos hebben een lange en effectieve geschiedenis in Bolivia en zijn een kenmerk van de meeste sociale conflicten. In 1999, tijdens de Cochabamba Wateroorlogen, verenigde een coalitie van boeren, fabrieksarbeiders en gemeenschapsactivisten zich om de wegen te barricaderen als reactie op een nieuwe neoliberale wet die water zou hebben geprivatiseerd. Op dezelfde manier blokkeerden boeren na een gewelddadige staatsgreep in 1980 door Luis García Meza de wegen om te voorkomen dat het leger zich door het platteland zou verplaatsen, wat leidde tot ernstige repressie. Meer recentelijk, in 2019, blokkeerden mijnwerkers- en boerenbewegingen de wegen buiten de steden om Áñez te dwingen verkiezingen te houden na bijna een jaar van staatsgreep, gekenmerkt door omkoping, corruptie en bloedbaden.

De blokkades komen voort uit één fractie in de MAS. Het is belangrijk op te merken dat de MAS minder een orthodoxe politieke partij is, en meer een wisselende coalitie van verschillende en soms antagonistische sociale krachten aan de basis. De heroprichting van Bolivia als een “plurinationale” staat in 2009 wordt gezien als een weerspiegeling van zijn pluralistische sociale elementen, een remedie voor wat de Boliviaanse marxistische intellectueel René Zavaleta Mercado een “bonte samenleving” (bonte, onsamenhangende samenleving), bestaande uit verschillende productiewijzen, historische temporaliteiten en regeringsvormen binnen de grenzen van een (koloniale) natiestaat.

Maar de afgelopen tien jaar hebben de verdeeldheid binnen de MAS destructieve gevolgen gehad in de bewegingen van coöperatieve mijnwerkers, cocaboeren, boeren en stedelijke arbeiders, die intern verdeeld zijn en nu vaak parallelle leiders hebben.

Eén daarvan is de machtige boerenvakbondsfederatie, de Enkelvoudige Unieconfederatie van Boerenarbeiders van Bolivia (CSUTCB), dat in zijn loyaliteit in het midden verdeeld is. Degenen die banden hebben met Morales, zoals de huidige leider Ponciano Santos, hebben beloofd de blokkades te hervatten als niet aan hun eisen voor rechterlijke verkiezingen wordt voldaan. Santos werd vorig jaar gekozen tijdens het nationale congres van de CSUTCB, dat uitmondde in vechtpartijen en stoelgevechten tussen uitzicht En boogersen veel elementen in de confederatie erkennen zijn gezag niet.

Vorig jaar werden Arce en zijn vice-president, David Choquehuanca, tijdens het MAS-congres uit de partij gezet.

Naast de politieke problemen van Arce ziet het economische beeld van Bolivia er somber uit. Begin vorig jaar was er een acuut tekort aan dollars en de Boliviaanse munt is gedevalueerd. Zoals econoom Stasiek Czaplicki Cabezas opmerkt, vertegenwoordigt de devaluatie een daling van 20 procent in de waarde van de spaargelden in de lokale valuta, wat een toekomst van financiële onzekerheid voor veel Bolivianen, vooral de middenklasse, met zich meebrengt. Dit alles zorgt voor extra druk op Arce, de door Warwick University opgeleide econoom die gedwongen is zijn economische geloofsbrieven te verdedigen.

Dit jaar moeten de presidentskandidaten voor de verkiezingen van 2025 worden beslist, dus de druk van beide kanten neemt toe om het MAS-apparaat op alomvattende wijze te sturen. Maar het aanhoudende conflict verspreidt vergiftiging via de sociale bewegingen in Bolivia, die aan de basis bitter verdeeld zijn. Ondertussen ondermijnt het geruzie over de rechterlijke verkiezingen het bredere publieke vertrouwen in de democratische organen van de staat, waardoor de legitimiteit wordt aangetast van welke partij dan ook die uiteindelijk de overwinning zal claimen. In 2024 is de Boliviaanse politiek meer gepolariseerd dan ooit.