De plannen van INEOS om de enige olieraffinaderij van Schotland in Grangemouth te sluiten, vormen een belangrijke test voor zowel vakbonden als klimaatactivisten. Pete Cannell stelt dat er een radicaal andere aanpak nodig is, waarbij de samenwerking met de olie- en gasindustrie wordt losgelaten.
Een eerdere versie van dit artikel werd gepubliceerd op de Scot.E3-blog
De enige olieraffinaderij van Schotland, gevestigd aan de Firth of Forth bij Grangemouth, zal naar verwachting in 2025 sluiten. De sluiting is geen reden tot feest voor klimaatactivisten, de raffinaderij wordt vervangen door een nieuwe raffinaderij in Antwerpen en 500 werknemers op de locatie in Grangemouth zullen hun baan verliezen. De sluiting is op geen enkele manier onderdeel van een transitie weg van fossiele brandstoffen en nog minder van een rechtvaardige transitie.
De enorme 1700 acre Grangemouth-site is eigendom van miljardair Jim Ratcliffe’s INEOS. Ze kochten de petrochemische fabriek in Grangemouth en de raffinaderij in 2005 van BP. In 2014 plunderde het bedrijf het pensioenfonds dat oorspronkelijk door BP was opgericht en deed vervolgens de erkenning van de vakbonden in de fabriek intrekken. Het raffinaderijgedeelte van de site wordt nu gerund door Petroineos, een joint venture tussen INEOS en het Chinese staatsolie- en gasbedrijf PetroChina.
Unite, de belangrijkste vakbond bij de raffinaderij, leidt een campagne om ‘Grangemouth aan het werk te houden’. De vakbond roept op tot actie om ‘Extend, Invest and Transition’ te bewerkstelligen. Op 3 In augustus organiseerden ze een mars en rally die begon bij het Grangemouth-stadion aan de rand van de INEOS-site. Ongeveer 600 mensen, waaronder raffinaderijarbeiders en hun families, en vakbondsleden uit heel Schotland en daarbuiten, marcheerden naar een rally die werd gehouden in een plaatselijk park. Er waren een handvol klimaatactivisten.
Tijdens de bijeenkomst sprak Unite Scottish Regional Secretary Derek Thomson over hoe de vakbond lokaal campagne voerde om bewustzijn te creëren over de impact die sluiting zou hebben op banen en de lokale economie. Unite gelooft dat de nieuwe Labour-regering Ratcliffe ervan kan overtuigen de levensduur van de raffinaderij te verlengen. De Tories beloofden 700 miljoen euro aan krediet te verstrekken ter ondersteuning van de ontwikkeling van de nieuwe Petroineos-raffinaderij in Antwerpen en ze denken dat als Labour dit in twijfel zou trekken, dit een hefboom zou vormen.
Grangemouth is een cruciale campagne voor de klimaatbeweging. Er zijn momenten waarop beslissingen worden genomen en acties worden ondernomen, of niet worden ondernomen en niet worden ondernomen, die vervolgens resoneren door de beweging en haar toekomstige traject vormgeven. Als de raffinaderij in Grangemouth wordt gesloten, zal dat zo’n moment zijn. In Schotland was een ander dergelijk moment het falen om de BiFab-fabrieken in het najaar van 2017 in overheidshanden te nemen. Het verlies van 1400 banen bij BiFab offshore hernieuwbare technologie-werven bracht het idee in diskrediet dat actie over klimaat kansen biedt voor werkgelegenheid. De sluiting van Grangemouth zou niet alleen een klap zijn voor de arbeiders, hun families en de lokale economie, het zou ook politieke schokgolven door de klimaat- en arbeidersbewegingen sturen.
Tijdens de bijeenkomst op 3 augustus kreeg de spreker van Friends of the Earth Scotland een geweldige respons van de Unite-leden in het publiek. Het is belangrijk dat de vakbond en de werknemers van Grangemouth de transitie naar een duurzame toekomst als een positief doel zien. Er zit echter een echte zwakte in de huidige campagne. De strategie van Unite lijkt gebaseerd te zijn op het onder druk zetten van INEOS om de levensduur van de raffinaderij te verlengen. Maar er is geen bewijs dat Ratcliffe hierin geïnteresseerd is of geïnteresseerd is in het plannen van een duurzame transitie. En het is niet zo dat Grangemouth verliesgevend is – simpelweg dat Antwerpen winstgevender zou zijn. Geen van de sprekers op de bijeenkomst bekritiseerde INEOS. Impliciet of expliciet lag de focus op partnerschap met het bedrijf.
In een tijd waarin alle indicatoren erop wijzen dat de wereldwijde opwarming sneller toeneemt dan de meest pessimistische voorspellingen, verdubbelen bedrijven als INEOS en BP hun investeringen in fossiele brandstoffen. Ze streven ernaar om megawinsten te maken zolang het kan. In deze omstandigheden, wanneer actie om te decarboniseren te laat is, is samenwerken met grote oliemaatschappijen, terwijl ze praten over de noodzaak van transitie en sociale rechtvaardigheid, gewoon greenwashing. Het zal geen banen redden en het zet de voortgang richting transitie tegen.
Dus, wat is het alternatief? Publiek eigendom en democratische planning die energiewerkers betrekt, zijn essentieel. Om de massacampagne op te bouwen die dit mogelijk zou kunnen maken, moeten de vakbonden en de klimaatbeweging verder gaan dan slogans.
De private sector is eenvoudigweg niet in staat tot de planning en coördinatie die nodig zijn om banen te behouden en een eerlijke transitie te bewerkstelligen.
Om energiewerkers te overtuigen, harten en geesten te winnen en massale steun voor overheidseigendom te creëren, is brute duidelijkheid nodig over wat de olie- en gasbedrijven doen. De winsten die ze hebben gemaakt en blijven maken, de enorme subsidies die ze blijven aantrekken en de manier waarop ze verwachten dat wij hun rotzooi opruimen. Grangemouth is al honderd jaar een locatie voor petrochemicaliën. Zonder een enorm dure schoonmaak is de locatie alleen geschikt voor industrieel gebruik.
Partnerschap met INEOS is een doodlopende weg. Het bedrijf heeft geen loyaliteit of respect voor de werknemers of de lokale bevolking. Er is geen garantie dat als de raffinaderij in 2025 sluit, de rest van de activiteiten op de site nog veel langer zullen doorgaan, en daarmee het verlies van meer dan 2500 banen. Ratcliffe verwacht dat wij de enorme kosten van het opruimen van de site betalen. En de inwoners van Grangemouth die al tientallen jaren met de stank en vervuiling van de fabriek leven, zullen met een giftige erfenis achterblijven.
Maar om harten en geesten te winnen en de campagne op te bouwen, moet er ook een plan voor verandering zijn. De enorme locatie in Grangemouth zou een hub kunnen worden voor een breed scala aan hernieuwbare technologieën. Er is ruimte om nieuwe faciliteiten te vestigen, er zijn goede verbindingen over land en via de Firth of Forth en er is een gevestigde beroepsbevolking en een cluster van instellingen voor voortgezet en hoger onderwijs in de regio die de ontwikkeling van een nieuwe koolstofarme economie zouden kunnen ondersteunen.
De aard van het plan is van belang. Op de bijeenkomst in Grangemouth betoogde voormalig parlementslid en vicevoorzitter van de Alba Party, Kenny MacAskill, dat Grangemouth zou kunnen floreren door de ontwikkeling van groene waterstof en koolstofafvang en -opslag. Maar dit zijn de oplossingen die worden gepromoot door Offshore Energy UK, de organisatie die de belangen van de Britse olie- en gassector vertegenwoordigt. Beide technologieën kunnen in de toekomst nuttig zijn, maar de focus van de industrie op deze technologieën is er nu op gericht om de olie- en gasproductie en de infrastructuur en systemen die deze ondersteunen, zo lang mogelijk in stand te houden. Kansen voor snelle vooruitgang liggen in wind-, zonne-, golf- en getijdentechnologieën, samen met energieopslag en een nieuw slim distributienetwerk. Het beëindigen van het partnerschap tussen vakbonden en grote oliemaatschappijen vereist ook een nieuwe en kritische kijk op welke technologieën banen en werkgelegenheid ondersteunen en snelle decarbonisatie ondersteunen en een breuk met de nep-zelfdienende oplossingen die door de olie- en gasindustrie worden gepromoot. Welke technologieën prioriteit krijgen, is niet alleen een technische keuze, maar ook een zeer politieke.
Bron: www.rs21.org.uk
