Massale protesten veranderen mensen. De daad van collectief samen staan duwt de machteloosheid die we in het dagelijks leven ervaren opzij, schept vertrouwen en genereert een gevoel van kracht.
Deze ervaring vormt de kern van alle beroemde bewegingen tegen tirannie en onderdrukking, van alle sociale actie die radicale hervormingen heeft opgeleverd of oorlogen heeft beëindigd. Protesten zijn niet zomaar een strategie om politici onder druk te zetten om onze eisen in te willigen, ook al doen ze dat soms wel. Ze zijn essentieel als we fundamentele sociale veranderingen willen bewerkstelligen.
De Russische revolutionair Vladimir Lenin vatte een proces samen dat hij meer dan 100 jaar geleden observeerde tijdens massastakingen in het Russische rijk:
“De massa, die vaak genegeerd en zelfs veracht is door oppervlakkige waarnemers, betreedt de politieke arena als actieve strijders. Deze massa’s leren in de praktijk… zetten hun eerste voorzichtige stappen, voelen hun weg, definiëren hun doelstellingen en testen zichzelf.”
Dat wil zeggen, ze leerden dat ze de wereld zelf konden besturen en dat ze niet alleen maar de rijke en machtige samenleving hoefden te verdragen in hun eigen belang.
We hebben een heel voorzichtig begin van dit proces gezien tijdens de wekelijkse marsen van tienduizenden en andere protesten uit solidariteit met Gaza rond Australië. Een minderheid is door de genocidale oorlog in Israël tot hartstochtelijke activiteit overgegaan. Het is belangrijk om te onderkennen wat zulke ontwikkelingen waardevol maakt.
Demonstraties zijn in werkelijkheid een vorm van een “volksvergadering” waarin deelnemers kunnen debatteren en discussiëren over politiek, strategie en tactieken, en hun collectieve vastberadenheid kunnen versterken. Openbare ruimtes waar we in hebben gezeten of waar we doorheen hebben gelopen en nooit meer dan een blik of een glimlach met anderen hebben uitgewisseld, worden getransformeerd door demonstraties. Nu is de ruimte van ons. Anderen verzamelen zich eromheen en overwegen of ze mee zullen doen, of ze de straat op zullen gaan en zullen marcheren.
Zoals de beroemde kunstcriticus en romanschrijver John Berger het in 1968 in een essay verwoordde:
“Een massademonstratie onderscheidt zich van andere massamenigten omdat ze in het openbaar samenkomt om haar functie te creëren… Het is een bijeenkomst die uitdaagt wat gegeven wordt door het loutere feit van het samenkomen… Door te demonstreren, [the protesters] een grotere vrijheid en onafhankelijkheid manifesteren – een grotere creativiteit… dan ze ooit individueel of collectief kunnen bereiken in hun normale leven. In hun reguliere bezigheden veranderen ze alleen de omstandigheden; door te demonstreren stellen ze symbolisch hun bestaan tegenover de omstandigheden.”
Bij protesten snuffelen mensen rond in informatiestalletjes, waarvan sommige veel kwesties aan de orde stellen, niet alleen de kwestie waarover het protest is opgeroepen. Mensen lezen pamfletten, kopen radicale kranten en boeken die ze nog nooit eerder zijn tegengekomen en die veel van de ideeën die ze met zich meebrengen zowel bevestigen als uitdagen. Hun politieke horizon wordt verbreed.
Eind 2023 en dit jaar kwamen kleinere protesten voort uit het vertrouwen dat werd gegenereerd tijdens de centrale wekelijkse marsen tegen de oorlog van Israël. Honderden kwamen bijeen op gemeenteraadsvergaderingen en eisten dat zij moties van solidariteit met Gaza zouden goedkeuren en de Palestijnse vlag zouden laten wapperen. Lokale bijeenkomsten in de voorsteden, piketten van wapenleveranciers aan Israël en van Israëlische schepen op de kades trokken honderden mensen. Spandoeken, stickers en posters zijn in de straten van de stad verschenen in aantallen die al jaren niet meer zijn gezien.
Een nieuwe generatie universiteitsstudenten heeft Students for Palestine, dat oorspronkelijk werd opgericht tijdens eerdere Israëlische oorlogen tegen Gaza, nieuw leven ingeblazen. Ze hebben met nieuwe energie grote, levendige protesten gemobiliseerd. Tienerorganisatoren van de schoolwandelingen in november vernietigden in een paar vernietigende zinnen de beledigingen die naar hen werden geslingerd door schooldirecteuren, politici en de media.
“Ik heb veel geleerd door hier te komen, mensen te ontmoeten en samen met anderen op te komen voor gerechtigheid”, zei een van hen; een ander dat ze meer leerde tijdens de stakingsbijeenkomst van twee uur dan ‘in een heel semester geschiedenis’. “Kinderen in Gaza kunnen niet naar school en kunnen dat al weken niet meer”, zei een leerling van de Pascoe Vale Girls’ School. “Een middag missen lijkt heel onbelangrijk als je daarover nadenkt.”
Als individuen hebben velen van hen waarschijnlijk instinctief conclusies getrokken over de terreur van Israël. Maar de grote protesten creëerden een stimulans om samen te komen. Dit bouwde vervolgens hun zelfvertrouwen op om de opdrachtgevers te trotseren en vervolgens de vijandige vragen van de media het hoofd te bieden.
Geen enkele hoeveelheid respectvol lobbyen bij parlementsleden of petities bij de VN kan zo duidelijk aantonen hoe de samenleving functioneert. De studenten ontdekten en lieten aan anderen zien dat democratie, vrijheid van meningsuiting en het recht om te protesteren eigenlijk alleen bedoeld zijn voor degenen die meegaan in de barbaarsheid die onze regeringen uitvaardigen of steunen.
Dergelijke grassrootsprotesten stellen de vragen: wiens democratie? Wiens bestelling? Ze vragen aan anderen: help ons de “orde” te ontwrichten die de macht van de toch al machtigen verankert.
Het verstoren van de normale gang van zaken door middel van protesten kan een gevoel van macht opbouwen doordat deelnemers de controle terugnemen over omstandigheden die normaal gesproken buiten onze controle liggen. Disruptie zegt: deze beweging is het waard om risico’s voor te nemen. Het trotseren van degenen die het gezag uitoefenen in dit afschuwelijke systeem vergroot de democratie en de vrijheid van meningsuiting.
De activiteit van het organiseren van bijeenkomsten, sit-ins, media-optredens, stakingen en nog veel meer bevordert het debat. Het helpt politieke kwesties te verhelderen, onthult de waarheid over onze samenleving en laat zien waar de reguliere politieke partijen werkelijk voor staan. En activisten die bredere lagen kunnen inspireren om in opstand te komen en een steeds groter wordende en krachtige beweging op te bouwen, komen naar voren als leiders – leiders met echte moed en overtuiging, in tegenstelling tot onze zogenaamde “leiders” in het parlement, die alleen doen wat het beste is voor hun carrière.
Maar toch, zoals Vincent Bevins, auteur van If We Burn: het massaprotestdecennium en de ontbrekende revolutie, stelt: “Het zou duidelijk moeten zijn dat mensen niet spontaan de juiste reactie aannemen op een gegeven reeks onrechtvaardigheden”. De debatten die dergelijke bewegingen genereren zijn dus van cruciaal belang.
Socialisten willen meer mensen, vooral vooraanstaande activisten, winnen voor een antikapitalistisch perspectief; iemand die erkent dat de grondoorzaak van vrijwel elk probleem in de wereld is dat de samenleving verdeeld is per klasse en georganiseerd is om een minderheid te verrijken ten koste van de meerderheid. Wij publiceren onze ideeën in Rode vlag en openbare bijeenkomsten houden terwijl we samen met andere activisten organiseren, zodat onze perspectieven in de praktijk kunnen worden getest.
Uiteindelijk zijn arbeidersstakingen het krachtigste protest. Vakbonden kunnen het recht van kapitalisten aanvechten om ons uit te buiten, te domineren en winst te maken – de basis van deze samenleving. Ze kunnen anderen nog meer inspireren dan zelfs grote demonstraties. Massale demonstraties van stakende arbeiders belichamen macht, niet alleen symbolisch, maar ook in werkelijkheid.
Het aantal werknemers is ondermijnd door vier decennia van aanvallen die hebben geleid tot een grotere welvaartsongelijkheid en een verslechtering van de openbare diensten. Vakbonden worden verzwakt door nederlagen en het beleid van hun leiders, die het grootste deel van hun tijd besteden aan het opzuigen van de machtigen en de politici, in plaats van tegen hen te vechten. Maar arbeiders kunnen er soms van overtuigd worden om in actie te komen, zelfs als hun eigen leiders dat weigeren.
Een essentieel aspect van de kunst van het politiek is het leren koppelen van de vitaliteit van studenten- en andere straatprotesten aan de macht van de arbeiders. Een radicale militante beweging, die bekend staat om haar steun aan elke onderdrukte groep en het tegengaan van aanvallen op de democratische rechten en de vakbondsrechten, kan, onder de juiste omstandigheden, arbeiders ervan overtuigen een standpunt in te nemen.
Rosa Luxemburg, een Poolse revolutionair socialist, schreef begin 1915 in een gevangeniscel nadat ze gevangen zat wegens anti-oorlogsactiviteiten en betoogde dat de wereld voor een keuze stond: socialisme of barbarij.
Haar woorden over de Eerste Wereldoorlog raken vandaag de dag een gevoelige snaar nu we getuige zijn van de gruweldaden in Gaza die mogelijk zijn gemaakt door de westerse imperialistische machten – en terwijl leiders van de vakbondsbeweging weigeren een vinger op te steken om een einde te maken aan het bloedvergieten, ondanks dat zoveel vakbondsleden anticiperen op de strijd tegen de oorlog. -oorlogsactie.
Het imperialisme “het bloedige zwaard van de genocide heeft de schaal op brute wijze naar de afgrond van de ellende doen kantelen”. ‘Maar’, vervolgde ze, ‘we zijn niet verdwaald, en we zullen overwinnen als we niet hebben afgeleerd hoe we moeten leren. En als de huidige leiders van de arbeidersklasse … niet begrijpen hoe ze moeten leren, dan zullen ze ten onder gaan om ruimte te maken voor mensen die in staat zijn om met een nieuwe wereld om te gaan”.
Als Luxemburg gelijk wil krijgen, zijn deze fundamentele aspecten van massabewegingen en van de manier waarop mensen in staat worden gesteld het kapitalisme uit te dagen van cruciaal belang.
Dit is een herziene versie van een artikel uit 2019, “Staking, rally, bezetting: opbouw van een massabeweging”. Het is bijgewerkt voor het Red Flag-campussupplement 2024.
Bron: redflag.org.au
