In oktober 2023 stemde de VN-Veiligheidsraad om “de inzet van een multinationale veiligheidsondersteuning, onder leiding van Kenia” in Haïti te autoriseren. Naast duizend Keniaanse politieagenten beloofden de Bahama’s, Jamaica, Belize, Suriname, Antigua en Barbuda, Guatemala, Peru, Senegal, Rwanda, Italië, Spanje en Mongolië gewapende contingenten. Oud-premier Ariel Henry — die diende als de facto, en dus niet-gekozen, waarnemend president — had de internationale gemeenschap eerder opgeroepen om te handelen “in naam van vrouwen en meisjes die elke dag worden verkracht, in naam van een heel volk dat slachtoffer is van de barbaarsheid van bendes.”
Volgens het National Network of Human Rights Defense (RNDDH) waren bendes tussen november 2018 en maart 2024 verantwoordelijk voor de moord op meer dan vijftienhonderd mensen en de verkrachting van meer dan honderdzestig meisjes en vrouwen, evenals tientallen verdwijningen en de interne ontheemding van meer dan een half miljoen mensen. Aan het begin van deze periode handelden deze gewapende groepen geïsoleerd en in concurrentie met elkaar. In augustus 2020 verenigden negen van hen zich echter onder leiding van voormalig politieagent Jimmy Chérizier, ook bekend als Barbecue.
In januari 2024 consolideerde Chérizier de rest van de bendes in de hoofdstad om te beginnen met wat zij een “revolutie” noemden. Eerst namen ze de controle over het gebied rond de internationale luchthaven over om te voorkomen dat Henry na zijn reis naar Kenia naar Haïti zou terugkeren. In de daaropvolgende maanden bulldozerden ze politiebureaus en gevangenissen en brandden ze openbare ziekenhuizen, universiteiten en bibliotheken af, waarbij een paar honderd mensen omkwamen. Om Henry’s regering te vervangen, faciliteerde de Caribische Gemeenschap (CARICOM) de oprichting van een presidentiële raad van zeven man, waarvan de meerderheid van de leden de Parti Haitien Tèt Kale (PHTK) vertegenwoordigde, die sinds 2011 aan de macht is.
Internationaal nieuws over de crisis in Haïti presenteert het als een probleem van bendegeweld buiten de controle van de staat. Toch hadden sociale bewegingen en mensenrechtenorganisaties opgemerkt dat Henry zwijgt over de honderden mensen die tijdens zijn ambtstermijn zijn afgeslacht en ontvoerd. Bovendien hebben rapporten van onafhankelijke onderzoekers uit Haïti en andere landen aangetoond hoe verschillende actoren, zowel nationaal als internationaal, de chaos hebben “gefabriceerd”.
Het volgende gesprek, gebaseerd op een paneldiscussie, dwingt ons om de huidige gebeurtenissen in Haïti verder te bekijken dan het idee van een crisis die kan worden opgelost door militaire bezetting, verkiezingen en ‘goed bestuur’. De panelleden bespreken wat de bendes onthullen over de aard van de Haïtiaanse staat en de relatie ervan met economische elites in Haïti en de rest van de wereld.
Bron: jacobin.com
