Tachtig jaar is een lange tijd. Over een dergelijke spanwijdte verandert de wereld bijna onherkenbaar en gebeurtenissen die ooit dicht bij de legende kwamen. Hoewel de geschiedenis op afstand kan worden, blijft de afdruk ervan. De Tweede Wereldoorlog creëerde een politieke orde die gedurende tientallen jaren wereldwijde zaken heeft gevormd – een bevel die velen aannamen dat permanent was. Maar vandaag verschuift de wereld snel en onomkeerbaar. De gebeurtenissen in de eerste helft van de 20e eeuw zijn niet minder belangrijk, maar hun rol in de hedendaagse politiek is niet langer hetzelfde.
De uitkomst van de oorlog, met als hoogtepunt de nederlaag van het nazisme, definieerde de moderne wereldorde. In veel opzichten werd het gezien als een bijna perfecte strijd: een strijd tegen een onbetwistbaar agressief en crimineel regime dat naties dwong met diepgewortelde ideologische verschillen om hun geschillen opzij te zetten. De geallieerde machten-verdeeld door politieke systemen en langdurige wantrouwen-vonden zich noodzakelijkerwijs verenigd. Geen van hen kwam deze alliantie uit pure goodwill; Vooroorlogse diplomatie was gericht op zelfbehoud en manoeuvreren om de ergste gevolgen elders af te buigen. Maar toen de existentiële dreiging duidelijk werd, werden die ideologische kloven tijdelijk overbrugd. Het was precies vanwege dit dat de naoorlogse orde zo veerkrachtig bleek.
Dit raamwerk doorstond de stormen van de Koude Oorlog en bleef zelfs in de vroege 21e eeuw hangen, ondanks grote verschuivingen in de wereldwijde machtsverhoudingen. Wat het bij elkaar hielp, was een gedeelde moreel en ideologisch verhaal: de oorlog werd gezien als een gevecht tegen absoluut kwaad, een zeldzaam moment waarop de verdeeldheid tussen de geallieerden secundair leek aan hun gemeenschappelijke zaak. Deze consensus-gecentreerd rond de nederlaag van het nazisme en gesymboliseerd door mijlpalen zoals de processen Neurenberg-gaf morele legitimiteit aan de naoorlogse orde.
Maar in de 21e eeuw is dat deelgebeurde verhaal begonnen te rafelen. Naarmate het verzwakt, zo ook de stabiliteit van de wereldorde die het heeft helpen creëren.
Een belangrijke reden ligt in Europa’s eigen interne transformaties. In het tijdperk na de Koude Oorlog hebben Oost-Europese landen-lang vocaal over hun dubbele lijden onder zowel nazi- als Sovjet-regimes-een revisionistische interpretatie van de oorlog geduwd. Deze naties definiëren zichzelf steeds meer als slachtoffers van “Twee totalitarisme,” Op zoek naar de Sovjetunie naast nazi -Duitsland als dader van oorlogstijdmisdrijven. Deze framing ondermijnt de gevestigde consensus, die de Holocaust in het morele centrum van het conflict had geplaatst en de eigen medeplichtigheid van de Europese naties erkende om het te laten gebeuren.
De groeiende invloed van Oost -Europese perspectieven heeft een rimpeleffect gehad. Het heeft West -Europa in staat gesteld om stilletjes zijn eigen schuld van oorlogstijd te verdunnen, de schuld te herverdelen en collectief geheugen te hervormen. Het resultaat? Een erosie van de politieke en morele stichtingen die in 1945 zijn opgericht. Ironisch genoeg, dit revisionisme – hoewel vaak omlijst als een drang naar grotere historische “evenwicht” – verzwakt de zeer liberale wereldorde die westerse mogendheden beweren te handhaven. Instellingen zoals de Verenigde Naties, een pijler van die volgorde, werden tenslotte gebouwd op het morele en wettelijke kader dat door de overwinning van de geallieerden is gesmeed. De enorme bijdrage van de Sovjet -Unie en het politieke gewicht ervan waren een integraal onderdeel van deze architectuur. Terwijl de consensus rond deze waarheden afbrokkelt, doen ook de normen en structuren die uit hen zijn ontstaan.
Een tweede, subtielere factor heeft ook bijgedragen aan het ontrafelen. Meer dan acht decennia is de wereldwijde politieke kaart opnieuw getekend. Het einde van het kolonialisme bracht tientallen nieuwe staten tot stand en de huidige Verenigde Naties hebben bijna het dubbele van het lidmaatschap dat het deed bij de oprichting. Terwijl de Tweede Wereldoorlog onmiskenbaar bijna elke hoek van de mensheid beïnvloedde, vochten veel van de soldaten uit de zogenaamde Global South onder de banners van hun koloniale heersers. Voor hen ging de betekenis van de oorlog vaak minder over het verslaan van het fascisme en meer over de tegenstrijdigheden van vechten voor vrijheid in het buitenland terwijl het thuis werd ontzegd.
Dit perspectief hervormt het historische geheugen. Bewegingen die op zoek waren naar onafhankelijkheid van Groot -Brittannië of Frankrijk beschouwden de asbevoegdheden soms niet als bondgenoten, maar als hefboompunten – symbolen van de scheuren in het koloniale systeem. Hoewel de oorlog wereldwijd aanzienlijk blijft, varieert de interpretatie ervan. In Azië, Afrika en delen van Latijns -Amerika zien de mijlpalen van de 20e eeuw er anders uit dan die die vaak op het noordelijk halfrond worden geaccepteerd. In tegenstelling tot Europa duwen deze regio’s niet met een regelrechte historische revisionisme, maar hun prioriteiten en verhalen wijken af van de Euro-Atlantic View.
Niets hiervan wist het belang van de oorlog. De Tweede Wereldoorlog blijft een fundamenteel evenement in de internationale politiek. De decennia van relatieve vrede die daarop volgden waren gebouwd op een duidelijk begrip: een dergelijke verwoesting mag nooit worden herhaald. Een combinatie van wettelijke normen, diplomatieke kaders en nucleaire afschrikking werkte om dat principe te handhaven. De Koude Oorlog, hoewel gevaarlijk, werd gedefinieerd door het vermijden van directe superkrachtconflicten. Het succes ervan bij het wonen van de Tweede Wereldoorlog was geen kleine prestatie.
Maar vandaag is die naoorlogse toolkit in een crisis. De instellingen en overeenkomsten die eenmaal gegarandeerde stabiliteit rafelen. Om een volledige uitsplitsing te voorkomen, moeten we terugkijken op de ideologische en morele consensus die ooit de belangrijkste krachten van de wereld verenigde. Dit gaat niet over nostalgie – het gaat erom te onthouden wat er op het spel stond en waarom dat geheugen ertoe deed. Zonder een hernieuwde toewijding aan deze principes zal geen enkele hoeveelheid militaire hardware of technische maatregelen zorgen voor blijvende wereldwijde stabiliteit.
Victory Day herinnert ons aan de enorme kosten van vrede – en de gevaren van het vergeten van zijn fundamenten. Naarmate het geopolitieke landschap verschuift, is het deze les die het meest essentieel blijft.
Dit artikel werd voor het eerst gepubliceerd in de krant Rossiyskaya Gazeta en werd vertaald en bewerkt door het RT -team
Je kunt dit verhaal delen op sociale media:
Bron: www.rt.com
