Een groep Prominente internationale economen juichen de recente stap toe van de Hondurese president Xiomara Castro om zich terug te trekken tegen Amerikaanse crypto-investeerders die proberen miljarden aan overheidsgeld van de Midden-Amerikaanse natie af te pakken.
De cryptoploeg maakt gebruik van een geschillenmechanisme dat is genesteld binnen de Wereldbank en is gecreëerd door een obscure bepaling van de Midden-Amerikaanse Vrijhandelsovereenkomst. Castro heeft het forum, dat het Internationale Centrum voor de Beslechting van Investeringsgeschillen (ICSID) van de Wereldbank heet, beschouwd als een onwettige usurpatie van de Hondurese soevereiniteit en heeft een elegante oplossing gevonden: ze heeft stappen ondernomen om Honduras uit ICSID terug te trekken. De crypto-menigte huilt gemeen.
De spectaculaire strijd die zich afspeelt in Honduras en binnen mondiale financiële instellingen combineert de 19e-eeuwse Amerikaanse erfenis van kanonneerbootdiplomatie en bananenrepublikeinisme met een eigentijdse twist: de kopgroep van investeerders die tegen Honduras strijden door internationale financiële instellingen uit te buiten, bestaat uit een groep cryptocurrencies. -libertariërs.
De strijd presenteert een bijna onmogelijk te geloven scenario: een groep libertaire investeerders werkte samen met een voormalige Hondurese regering – die op de heupen zat van drugshandelaren en aan de macht kwam na een door de VS gesteunde militaire staatsgreep – om om het meest radicale libertaire beleid ter wereld te implementeren, waarbij aanzienlijke delen van het land via zogenaamde speciale economische zones aan deze investeerders werden overgedragen. Het Hondurese publiek verdreef in een reactie het door narco gesteunde regime, en de nieuwe regering trok de libertaire wetgeving in. De crypto-investeerders gebruiken nu de Wereldbank om Honduras te dwingen het beleid van de narco-regering te respecteren.
Sinds Castro in 2021 aan de macht kwam, heeft de ICSID van de Wereldbank gezien dat investeerders niet minder dan tien zaken tegen haar regering hebben aangespannen. De grootste zaak, aangespannen door het Amerikaanse bedrijf Próspera Inc., eist ruim 10 miljard dollar aan compensatie, wat neerkomt op grofweg een derde van het bruto binnenlands product van het land. Próspera, geworteld in de wereld van cryptofinanciering, omschrijft zichzelf als een ‘platform [that] stimuleert de ontwikkeling van nieuwe steden in speciale economische zones die de algemene welvaart en welvaartscreatie maximaliseren.” Een stad die het bedrijf in Honduras heeft opgericht, accepteert bitcoin als officiële aanbesteding.
In een open brief die dinsdag werd gepubliceerd, betoogden de economen dat Castro’s besluit een slimme zet was. “Wij beschouwen de terugtrekking als een kritische verdediging van de Hondurese democratie en een belangrijke stap in de richting van duurzame ontwikkeling”, luidt de brief, die werd georganiseerd door Progressive International, een linkse coalitie.
“Al tientallen jaren hebben internationale arbitragehoven zoals ICSID bedrijven toegestaan staten aan te klagen en hun vrijheid om regelgeving te reguleren te beperken ten gunste van consumenten, werknemers en het milieu. Sinds 1996 zijn regeringen in Latijns-Amerika alleen al gedwongen om buitenlandse bedrijven meer dan 30 miljard dollar te compenseren, waardoor toezichthouders worden intimideerd om de minimumlonen niet te verhogen, kwetsbare ecosystemen te beschermen en klimaatbescherming in te voeren, naast andere binnenlandse beleidsprioriteiten. We vinden weinig economisch bewijs dat mechanismen als ICSID in ruil daarvoor betekenisvolle directe buitenlandse investeringen stimuleren.”
In het geding zijn zogenaamde ZEDE’s gecreëerd door eerdere regeringen van Honduras. De wet die ZEDE’s instelde – een afkorting van Zone for Employment and Economic Development – heeft in feite delen van Honduras afgesplitst en overgedragen aan Amerikaanse investeerders, die opereren als effectieve soevereine regeringen. De ZEDE’s zouden op een dag 35 procent van het grondgebied van Honduras kunnen controleren, volgens de Verenigde Naties, die hebben gezegd dat de zones zorgen baren over de mensenrechten.
Er was meer dan tien jaar geleden enorme politieke kracht voor nodig om de ZEDE’s in wetgeving om te zetten. Dit werd pas mogelijk toen Castro’s echtgenoot, Manuel Zelaya, in 2009 werd afgezet tijdens een door de VS gesteunde staatsgreep.
Nadat Zelaya was afgezet, bracht een nieuwe verkiezing president Porfirio Lobo Sosa met zich mee, die snel actie ondernam om de sociale hervormingen van Zelaya ongedaan te maken, de rechten van werknemers aan te vallen en afstand te doen van de inspanningen op het gebied van landhervormingen. Het Hooggerechtshof heeft de eerste versie van de ZEDEs-wet ongrondwettelijk verklaard, maar nadat de grondwet was gewijzigd en vier nieuwe rechters aan het Hooggerechtshof waren toegevoegd, bleef de wet in 2013 gehandhaafd.
De opkomst van Lobo Sosa werd niet alleen gevoed door Amerikaanse steun, maar ook door contant geld van drugshandelaars, volgens Amerikaanse aanklagers die Tony Hernández, de broer van voormalig president Juan Orlando Hernández, veroordeelden voor de handel in “monumentale” hoeveelheden cocaïne. Juan Orlando Hernández was de opvolger van Lobo Sosa en werd eerder deze maand zelf door een Amerikaanse federale rechtbank veroordeeld wegens drugshandel. Hij was van 2010 tot 2013 voorzitter van het Nationaal Congres, het wetgevende orgaan van Honduras, en was een van de belangrijkste aanjagers van de ZEDEs-wetgeving. Hij leidde ook de nachtelijke overname van het Hooggerechtshof, waardoor de implementatie ervan mogelijk werd gemaakt.
Aanklagers in de Tony Hernández-zaak brachten de broers in hun veroordelingsmemorandum in verband met Lobo Sosa. “Tussen 2004 en 2019 heeft de beklaagde miljoenen dollars aan drugsgerelateerde steekpenningen veiliggesteld en verdeeld onder Juan Orlando Hernandez, de voormalige Hondurese president Porfirio Lobo Sosa en andere politici die banden hadden met de Nationale Partij van Honduras”, schreven aanklagers.
Dus om de ZEDE’s in context te plaatsen: de radicale “vrije markt”-interventie werd pas in de wet vastgelegd als gevolg van een militaire staatsgreep en de stapeling van het Hooggerechtshof. De ZEDE’s werden vervolgens door twee narco-gouverneurs ten gunste van Amerikaanse investeerders vastgesteld en geïmplementeerd. Op 8 maart, bij het vieren van de veroordeling van de voormalige Hondurese president die de wet in het leven heeft geroepen en vervolgens toezicht hield op de implementatie ervan, zei procureur-generaal Merrick Garland dat Hernández – een man die gedurende zijn ambtsperiode werd gesteund door zijn bondgenoten op het ministerie van Buitenlandse Zaken – toezicht hield op “een narcostaat waar gewelddadige drugshandelaren vrijwel straffeloos hun gang konden gaan.”
Zelaya werd ogenschijnlijk omvergeworpen vanwege zijn poging om zijn presidentschap uit te breiden tot wat als een ongrondwettelijke tweede termijn werd beschouwd. Toch stelde Hernández zich in 2017 luchtig kandidaat voor herverkiezing en claimde de overwinning te midden van een absurde hoeveelheid onregelmatigheden, die allemaal terzijde werden geschoven door een ondersteunende Trump-regering. De jaren van chaos en geweld leidden tot een golf van migratie naar de Amerikaanse grens.
De VS hadden geen duidelijk probleem met die losbandige narcostaat terwijl Hernandez aan de macht was en nuttig bleef, maar toen Castro eenmaal de macht overnam in reactie op de door de VS aangewakkerde corruptie, herontdekten de Verenigde Staten plotseling hun respect voor de rechtsstaat en de heiligheid van contracten met Amerikaanse investeerders.
Castro kwam snel en met succes tot intrekking van de ZEDE-wet, ondanks de intense Amerikaanse druk van beide partijen om deze wet te handhaven. Het Amerikaanse antwoord was het verwerpen van het hele idee van Hondurese democratie en soevereiniteit, waarbij investeerders de ICSID van de Wereldbank gebruikten om de nieuwe Hondurese regering te dwingen het beleid te respecteren van de voormalige president die nu achter federale tralies zit.
Tussen de tientallen van de ondertekenaars van de Progressive International die Castro’s besluit om het arbitragehof te verlaten prijzen, is de prominente Zuid-Koreaanse econoom Ha-Joon Chang; Chileen Gabriel Palma, van de “Palma-ratio van ongelijkheid”; Amerikaanse econoom Jeffrey Sachs; voormalige Griekse minister van Financiën Yanis Varoufakis; Britse econoom Ann Pettifor; en de Indiase ontwikkelingseconoom Jayati Ghosh.
Melinda St. Louis, directeur van Public Citizen’s Global Trade Watch, vecht al jaren tegen de cryptoploeg en verwelkomde de stap van Castro. “Het Hondurese volk was met overweldigende meerderheid tegen de ZEDE-wet, en toen de Hondurese wetgever deze wet unaniem introk, had dat het einde van het verhaal moeten zijn”, zei ze. “Dit is slechts het nieuwste voorbeeld van bedrijven die dit ISDS-mechanisme misbruiken om het milieu-, gezondheids-, landgebruik- en ander openbaar belang-beleid op het halfrond ter discussie te stellen. Honduras heeft er verstandig aan gedaan zich terug te trekken uit de zitting van de Wereldbank, waar veel van deze zaken worden voorgelegd, als een belangrijke eerste stap.”
In zijn zaak voor de ICSID heeft Próspera een toplobbybedrijf in dienst genomen, waarbij voormalig democratisch parlementslid Kendrick Meek in dienst was, om Honduras onder druk te zetten om te betalen.
Vorig jaar kwamen senator Elizabeth Warren, D-Mass., en vertegenwoordiger Lloyd Doggett, D-Texas, uit tegen de poging van Próspera om het systeem voor geschillenbeslechting te exploiteren om de Hondurese soevereiniteit te ondermijnen. ‘In het geval van Próspera’, schrijven ze, ‘een ZEDE die grotendeels op het Hondurese eiland Roatán ligt, hebben investeerders een bestuursraad opgericht waarin 44 procent van de leden wordt benoemd door het particuliere bedrijf en 22 procent wordt gekozen door landeigenaren in een systeem waar hun aantal stemmen evenredig is aan de omvang van hun eigendom.”
Een conferentie die Próspera vorig jaar op Roatán hield, was een teken van de ethiek van het bedrijf. “Próspera streeft ernaar de beste jurisdictie voor de crypto/web3-industrie ter wereld te zijn, en we verwelkomen de beste ideeën over hoe we dat kunnen bereiken met een solide juridisch raamwerk”, zei Chris Wilson van Próspera in publiciteitsmateriaal waarin de confab werd beschreven als “ specifiek ontworpen voor juridische hackers, crypto-advocaten, juridische polymaths en bedrijven die betere wetten willen creëren om zaken mee te doen.”
Het antwoord van het bedrijf op een verzoek om commentaar op de brief van de economen was representatief voor de ongebruikelijke bedrijfsstructuur die het heeft kunnen implementeren. De communicatiedirecteur van het bedrijf vertelde The Intercept dat een antwoord op onze vragen zou worden ingediend door Jorge Colindres, vertegenwoordiger van het ‘Bureau van de Technisch Secretaris’.
De e-mailhandtekening van Colindres verwijst naar het publiek-private karakter van het bedrijf en luidt:
Jorge Constantino Colindres
Technisch secretaris – Próspera ZEDE
Zone voor werkgelegenheid en economische ontwikkeling
Republiek Honduras
Manager – Algemene Dienstverlener
Colindres reageerde als overheidsfunctionaris. “In de bijlage vindt u de verklaring van mijn kantoor over de ongrondwettelijke terugtrekking uit ICSID door de Hondurese regering”, zei hij. Zijn verklaring hield vol:
Prospera ZEDE is [a] lokale overheid en speciale economische zone van de Republiek Honduras. Het wordt bestuurd door de technisch secretaris, een Hondurees staatsburger van geboorte, benoemd door de regering van Honduras en krachtens artikel 329 van de Hondurese grondwet en de organieke wet van ZEDE bevoegd om toezicht te houden op de implementatie van nieuw beleid en nieuwe regels die bedoeld zijn om de economische ontwikkeling te bevorderen, het scheppen van banen, het aantrekken van nationale en buitenlandse directe investeringen, en het vrijwaren van de fundamentele rechten van de werknemers en inwoners van dit speciale rechtsgebied. Zowel nationale als buitenlandse bedrijven zijn verplicht zich te houden aan de Próspera ZEDE-regels, Hondurese regels, zoals ze zijn aangenomen door een lokale overheid van Honduras met de wettelijke zegen van de uitvoerende macht, het Nationaal Congres en het Hooggerechtshof van het land.
Colindres beweerde dat de ZEDE’s tot nu toe hadden geresulteerd in meer dan $100 miljoen aan buitenlandse investeringen, en dat Castro geen toestemming had gekregen van het Nationale Congres om zich terug te trekken uit het geschillenorgaan van de Wereldbank. “We zijn trots op onze prestaties op het gebied van het scheppen van banen en het aantrekken van investeringen, die in schril contrast staan met het banenvernietigingsbeleid van de nationale overheid, en we blijven onverschrokken doorgaan met onze missie om de Hondurese economie te transformeren en de welvaart te katalyseren door de oase van economische vrijheid. en de rechtsstaat die Próspera ZEDE het Hondurese volk biedt”, zei Colindres.
Fernando Garcia, een presidentiële commissaris die door Castro is aangesteld om zich tegen de ZEDE’s te verzetten, zei dat hoewel de Hondurese grondwet vereist dat het Nationale Congres nieuwe internationale verdragen ratificeert, het niet vereist dat de uitvoerende macht de wetgevende macht op de hoogte brengt voorafgaand aan een terugtrekking.
“De ICSID-conventie stelt de mogelijkheid vast dat een soevereine staat zich terugtrekt uit zijn conventie”, vertelde Garcia aan The Intercept. Hij voegde eraan toe dat het arbitragehof de terugtrekking van Honduras, met ingang van augustus, al wettelijk heeft aanvaard. Dit betekent niet, zo zei hij, “dat degenen die om arbitrage hebben verzocht, niet in overeenstemming daarmee te werk kunnen gaan.”
Bron: theintercept.com
