Toen Don’t Look Up uitkwam, leken veel filmcritici het niet te snappen, of, genereuzer, niet blij met wat het te bieden had. The New York Times noemde het ‘hectisch, schril en duidelijk’. Rolling Stone zei dat het een “bom van een film was, allemaal beginnende woede en zwaaiende ledematen.” De film heeft een score van 56 procent op Rotten Tomatoes, wat niet goed is.
Als dierenactivist vond ik het buitengewoon herkenbaar, zowel toen de film voor het eerst op Netflix kwam als tijdens mijn meest recente rewatch. De plot draait om een groep wetenschappers die alarm probeert te slaan over een naderende komeet. Het was bedoeld om de klimaatverandering in herinnering te brengen. Maar de film kan over elke kwestie gaan die het publiek, en nog belangrijker, de regering, te ondraaglijk vindt om te erkennen.
De wetenschappers – gespeeld door Leonardo DiCaprio, Jennifer Lawrence en Rob Morgan – worden genegeerd door politici en de media. Als ze überhaupt worden gehoord, worden ze afgedaan als gek. Hun activisme is een zware last. Het trio verraadt hun waarden en zinkt weg in wanhoop. Uiteindelijk verliezen ze tot op zekere hoogte hun verstand, wat de vermoedens van hun critici bevestigt.
In een gedenkwaardige scène begint het personage van DiCaprio te schreeuwen op de set van een ochtendshow op televisie, wanneer duidelijk wordt dat het formaat en de toon van het programma een serieuze discussie onmogelijk maken. “Zou je alsjeblieft willen stoppen met zo verdomd aardig te zijn?” Hij schreeuwt. ‘Het spijt me, maar niet alles hoeft altijd zo verdomd slim, charmant of sympathiek te klinken. Soms moeten we gewoon dingen tegen elkaar kunnen zeggen.”
Het communiceren van de omvang van het geweld dat we onze medeschepselen aandoen, is even moeilijk. Mensen doden elk jaar meer dan een biljoen water- en landdieren voor voedsel. Om dat in perspectief te plaatsen: volgens het Population Reference Bureau hebben er ooit slechts ongeveer 117 miljard mensen geleefd. Het is onmogelijk om over zoveel leed te praten zonder losgeslagen te klinken.
In veel opzichten doet de film uit 2021 me denken aan een kort verhaal geschreven door Isaac Bashevis Singer. Een vertaling van “The Slaughterer” werd gepubliceerd in een editie van 1967 van The New Yorker. Het gaat over een aspirant-rabbijn die wordt aangesteld als de rituele slachter van zijn gemeenschap. Hij probeert bezwaar te maken, maar krijgt te horen dat men niet medelevender kan zijn dan God.
Uiteindelijk drijft de bezetting hem tot waanzin. “Bloed stroomde uit de zon en kleurde de boomstammen”, schreef Singer. “Yoineh Meir kon niet ontsnappen. Ontelbare koeien en vogels omsingelden hem, klaar om wraak te nemen voor elke snee, elke wond, elke slokdarmspleet, elke geplukte veer. Dagen later wordt het lichaam van Meir gevonden in de rivier.
Ik aarzel om aannames te doen over de levenservaringen van mensen. Maar ik vraag me af of de bovengenoemde recensenten Don’t Look Up misschien meer hadden gewaardeerd als ze meer hadden gewerkt aan een schijnbaar hopeloze zaak. De strijd van de hoofdpersonen om hun waarden niet te verraden, in wanhoop weg te zinken en hun verstand te verliezen, is maar al te bekend.
Bron: www.counterpunch.org
