Lessen uit de Corbyn-jaren

Andreas Murray

Ik denk niet dat het wonder van 2015 zich op tijd kan herhalen, of helemaal niet. We hebben zojuist een opiniepeiling gehad waaruit blijkt dat Labour nu op de derde plaats staat, niet alleen achter de Tories, maar ook achter Reform UK. Tories en Reform UK, beiden onder hardrechtse leiding, hebben nu 50 procent van de stemmen behaald. Het duurt uiteraard nog vier en een half jaar tot de algemene verkiezingen, maar we zijn op weg naar een omslagpunt waarop Reform UK plotseling heel geloofwaardig zal worden. Het zullen waarschijnlijk de verkiezingen in Wales in 2026 zijn – als het niet eerder is – waar ze veel Labour-zetels zouden kunnen winnen, en dat zal dan een soort doorbraak in geloofwaardigheid betekenen.

De situatie is zo nijpend voor Labour dat ik me afvraag of het corbynisme eigenlijk de laatste zucht van het Labourisme was. Corbyn zorgde voor massaal enthousiasme rond de Labour Party, en in 2017 kreeg hij 40 procent van de stemmen. Sinds 1970 heeft Labour slechts drie keer 40 procent of meer behaald: twee keer onder Blair en één keer onder Corbyn. Dat was een enorme prestatie; het blies de Labour-partij nieuw leven in. Starmer heeft zijn hele leiderschap gewijd aan het weer uit de partij persen van dat leven.

Labour is nu politiek uitgehold. Het werd met een erbarmelijke stemming verkozen. Geen enkele Britse regering is ooit met een kleiner stemaandeel gekozen. Aan het begin van de verkiezingscampagne schreef ik dat ik met iedereen durfde te wedden dat Labour onder Starmer minder stemmen zou krijgen dan Corbyn in 2017. Maar ik had nooit gedacht dat het nog minder stemmen zou krijgen dan Corbyn in 2019. Het stemaandeel was iets hoger. , maar alleen vanwege Schotland, waar een andere dynamiek van toepassing was.

Labour moet nu op zoveel verschillende fronten vechten. Er zijn negenentachtig zetels waar Reform UK op de tweede plaats komt na Labour en zestig waar een Groene of een onafhankelijke kandidaat van het soort waar u naar verwees op de tweede plaats staat. In Schotland zijn het bijna overal de Schotse nationalisten. Slechts op ongeveer de helft van de zetels van Labour kwamen de Tories op de tweede plaats.

Je hebt dus een partij in de regering die oppervlakkig gezien een zeer grote meerderheid heeft [of seats in the House of Commons]maar eigenlijk wordt het van alle kanten belegerd. Wat Corbyn deed tot de Brexit was het overwinnen van die verdeeldheid, waarvan sommige al lang vóór Starmer bestonden, en mogelijk zelfs vóór New Labour. Pas in 1997 hield Blair een traditionele Labour-stemming, maar daarna viel deze snel weg.

Wat betekent dit voor de toekomst? Na de nederlaag van 2019 dwaalde iedereen geschokt door het slagveld, en niemand kon proberen de troepen te verzamelen of een linie te vinden, vooral niet toen Starmer, gedurende zijn eerste anderhalf jaar als leider, erg kwetsbaar was omdat hij niet veel vooruitgang boeken. Hij had gedwongen kunnen worden zich op zijn minst terug te trekken of zelfs gedwongen te vertrekken, maar dat gebeurde niet. Nu heb je een polarisatie tussen een bankroet, neo-imperialistisch, neoliberaal centrisme en een opkomend rechts-populisme. Het enige probleem voor de rechtse populisten is dat ze verdeeld zijn tussen de Tories en Reform UK. Er is voor hen geen gemakkelijke manier om dat te overwinnen, maar het is niet onmogelijk dat ze dat wel zullen doen.

Er bestaat momenteel geen linkse pool. Sinds de Tweede Wereldoorlog is de staat van dienst van partijen links van Labour in Groot-Brittannië verschrikkelijk. Alleen de Communistische Partij had enige electorale impact, en zelfs dat slechts kortstondig. De andere pogingen waren allemaal een puinhoop van valse starts en mislukte initiatieven. Bij geen van hen was, zelfs in het begin, geen substantiële inhoudelijke politicus betrokken. George Galloway met Respect was een beetje een uitzondering, maar hij stond er alleen voor. Hij is een eenling en zeer controversieel.

Nu heb je de vijf onafhankelijke parlementsleden waarnaar je verwees. Helaas zijn het allemaal mannen. Vier van hen zijn moslims, dus ze zijn doorgaans niet representatief voor het electoraat of de hele arbeidersklasse, maar dat is waar je vanuit moet gaan. Er waren een aantal andere kandidaten die het heel goed deden bij de algemene verkiezingen, bijna verkozen werden of indruk maakten, zoals Andrew Feinstein die op zijn stoel tegenover Starmer stond. Er zijn sinds Gaza ruim honderd gemeenteraadsleden die de Labour Party hebben verlaten, op eigen houtje vanwege Gaza of omdat dat de laatste druppel was. Er is dus een basis daar.

Wat op dit moment ontbreekt, is de katalytische factor die dit samen kan brengen. Er is geen duidelijke leider. Jeremy is een symbool, maar zijn leiderschapscapaciteiten, wat ze ook waren, zijn uitgeput. Binnen de vakbonden zouden er mogelijkheden zijn geweest, maar op dit moment niet. Ik denk dat het van de vijf moet komen: zij hebben de legitimiteit om gekozen te zijn en onder hen bevinden zich een aantal behoorlijk effectieve leiders, charismatische mensen.

Voeg daarbij de nu zeven Labour-parlementsleden die uit de partij zijn geschorst [among them John McDonnell, Rebecca Long-Bailey, and Zarah Sultana] omdat ze tegen de twee-kinderbijslag hebben gestemd, wat een limiet is voor het aantal kinderen waarvoor je een uitkering kunt aanvragen als je in armoede leeft. Ze zijn allemaal van de zweep verwijderd, wat betekent dat ze, zoals de zaken er nu voor staan, geen Labour-kandidaten meer kunnen zijn. Uiteraard kunnen ze vóór de volgende algemene verkiezingen opnieuw worden benoemd. Sommigen van hen krijgen de zweep misschien niet terug of willen hem misschien niet terug. Als ze zich aansluiten bij de vijf, heb je het begin van iets dat er geloofwaardig en levensvatbaar uit zal zien.

Je hebt op dit moment ook een enorme beweging van solidariteit met Gaza, die nauwelijks is afgenomen na drieëntwintig nationale demonstraties in ruim dertien maanden. Dat is echt buitengewoon. Er is daar een reservoir van beweging dat, gegeven een voorsprong, een nieuwe mogelijkheid kan openen.