De korte aandachtsspanne van Donald Trump heeft de neiging om van de ene kwestie naar de andere te flitsen. Maar het slimme en schaamteloze gebruik van nationalistische politiek en vreemdelingenhaat staat sinds zijn eerste campagne centraal in en is een constante in zijn betoog. Eén recent belangrijk doelwit: Chinese immigranten.
Sinds de pandemie zijn tienduizenden Chinezen hun land ontvlucht en zonder toestemming via de zuidelijke grens de Verenigde Staten binnengekomen. Er is zelfs een naam voor dit fenomeen: zouxisch (Chinees voor “loop de route/lijn”), verwijzend naar Chinezen die een immigratieroute beginnen die begint in Ecuador en noordwaarts naar Mexico reist om de grens met de VS over te steken. Het is een nieuwe golf van Chinese immigratie, aangedreven door moeilijkheden bij het aanvragen van een Amerikaans visum tijdens de pandemie, escalerende politieke repressie, implementatie van het draconische COVID-19-lockdownbeleid en langzaam economisch herstel in China, evenals gemakkelijke toegang tot online informatie over zouxian .
Het is voorspelbaar dat Trump en zijn bondgenoten geruchten hebben verspreid dat de zouxian-immigranten spionnen of drugssmokkelaars zijn die door de Chinese regering zijn gestuurd om de Amerikaanse samenleving schade toe te brengen, en dat ze deel uitmaken van een poging om een Chinees leger binnen de Verenigde Staten te vestigen. Net als de geruchten over huisdieretende Haïtianen zijn deze beweringen ongegrond. Zodra hij aan de macht komt, heeft Trump beloofd een nationale noodtoestand uit te roepen en het leger in te zetten om ongeautoriseerde immigranten te deporteren. Volgens nieuwsberichten zullen Chinese immigranten zonder papieren van militaire leeftijd de eerste groep zijn die door de regering-Trump zal worden gedeporteerd.
Trumps retoriek over de betrekkingen tussen de VS en China wordt gekenmerkt door een simpele, binaire logica: China en de VS zijn tegenpolen; de eerste is slecht en sluw, de laatste is goed en rechtvaardig. Het Chinese volk is hetzelfde als de Chinese partijstaat; arbeiders, vakbonden, maatschappelijke groeperingen, kapitalisten en bedrijfsverenigingen uit beide landen bestaan niet. Omdat de Chinese partijstaat slecht is, moeten de zouxiaanse Chinese immigranten door hun regering zijn gestuurd – waarschijnlijk op een militaire missie – en dus ook slecht zijn.
De absurditeiten hier zouden duidelijk moeten zijn. Het is verkeerd om de Chinese immigranten gelijk te stellen met de autoritaire Chinese partijstaat, net zoals het verkeerd zou zijn geweest om alle Zuid-Koreanen, Brazilianen of Chilenen gelijk te stellen met de dictaturen die zij uiteindelijk hebben omvergeworpen – om nog maar te zwijgen van het verkeerd zijn om alle Amerikanen gelijk te stellen met Trump (of Joe Biden trouwens).
Het aantal Chinese immigranten dat de zuidelijke grens oversteekt, is inderdaad snel toegenomen. Maar over het geheel genomen vormen zij een klein deel van het totale aantal illegale immigranten dat de Verenigde Staten binnenkomt. In 2023 werden een recordaantal van 2,5 miljoen immigranten zonder papieren vastgehouden aan de Amerikaans-Mexicaanse grens; slechts ongeveer 37.000 van hen waren Chinees. De cijfers in 2024 zijn lager omdat de regering-Biden hardhandig tegen de grens heeft opgetreden. Maar dergelijke feiten hebben Trump er nog nooit van weerhouden angst te zaaien rond immigratie.
Volgens vele nieuwsberichten en meer dan twintig interviews die ik en mijn medewerker hebben gehouden in een lopend onderzoeksproject over de recente golf van Chinese immigratie naar de Verenigde Staten, is het zeer onwaarschijnlijk dat de zouxian-immigranten enige door de staat opgedragen missies zullen vervullen. Ze zetten hun leven op het spel en laten hun families achter in China, om naar Ecuador te gaan, vervolgens door Colombia te trekken, de levensbedreigende Darién Gap over te steken en vervolgens door Costa Rica, Nicaragua, Honduras en Guatemala te trekken. Uiteindelijk komen ze aan in Mexico om de grens met de VS over te steken. Onderweg vechten ze tegen de natuur, uitputting en honger en worden ze geconfronteerd met voortdurende bedreigingen van gangsters en politie.
Het dienen van de Chinese partijstaat is niet wat hen motiveert om deze risico’s te trotseren. In werkelijkheid is het het tegenovergestelde. De zouxiaanse immigranten proberen te ontsnappen aan een politiek repressieve samenleving en de problemen die dergelijke repressie heeft veroorzaakt.
Sinds Xi Jinping in 2013 aan de macht kwam, is China getuige geweest van verscherpte politieke en sociale repressie. Xi trok de grenzen van de presidentiële ambtstermijn in, centraliseerde de politieke macht in zijn handen en sloot de ruimte voor sociale organisaties af. Honderden feministische activisten, mensenrechtenadvocaten, activisten van niet-gouvernementele arbeidsorganisaties en arbeidersactivisten werden in de tweede helft van de jaren 2010 gearresteerd en onderdrukt. Toen kwam de mondiale pandemie, die de partijstaat als excuus gebruikte om langdurig, draconisch en inhumaan lockdown-beleid door te voeren. Dit was het moment waarop de huidige golf van Chinese immigratie begon.
Veel Chinese immigranten, waaronder sociale en politieke activisten, ontvluchtten China om politieke vrijheid en een beter levensonderhoud na te streven. Sommige Chinese immigranten met wie ik heb gesproken, zeiden dat hun wanhoop om aan het autoritarisme te ontsnappen hun angst voor de dood langs de zouxiaanse route overtrof. Ook al zijn ze nu in het buitenland, hun families en vrienden in China worden voortdurend ondervraagd en in de gaten gehouden door de politie. De nieuwe golf van Chinese immigratie is politiek gedreven, aangezien veel Chinese aankomsten asiel hebben aangevraagd.
Er zijn minstens drie golven van Chinese immigratie naar de Verenigde Staten geweest. De eerste golf duurde van de jaren 1850 tot de jaren 1880. Chinese immigranten, voornamelijk arbeiders, werden door de goudkoorts in Californië naar de VS getrokken. Aan deze golf werd een einde gemaakt door de Chinese Exclusion Act van 1882 (die pas in 1943 werd ingetrokken).
De tweede golf vond plaats van eind jaren zeventig tot 2019. Na de inwerkingtreding van de Immigration and Nationality Act van 1965 werden de beperkingen op migratie uit niet-Europese landen versoepeld. Geautoriseerde Chinese immigranten vormden in deze periode een relatief goed opgeleide, geschoolde beroepsbevolking en hadden een welvarende familieachtergrond. Maar sommige Chinezen uit de middenklasse en de arbeidersklasse waren er ook in geslaagd om op ongeoorloofde wijze naar de Verenigde Staten te komen.
De huidige golf van Chinese immigratie via Zouxian is de derde golf. Volgens de Amerikaanse Customs and Border Protection zijn tussen 2022 en nu ruim 66.000 ongeautoriseerde Chinese immigranten de zuidelijke grens overgestoken. Deze immigratie is van politieke aard: veel immigranten verlieten het land vanwege politieke bedreigingen of het nastreven van politieke, religieuze en individuele vrijheid. En velen gebruiken dit politieke kader om hun zouxiaanse inspanningen te verklaren.
Sommige mensen die ik interviewde, werden in China in de gevangenis gezet vanwege politiek en sociaal activisme; na hun vrijlating werden ze voortdurend in de gaten gehouden door de politie. Sommige andere geïnterviewden werden niet rechtstreeks vervolgd, maar vonden de politieke repressie in het land verstikkend en konden hun mening niet in het openbaar of op onlineplatforms uiten zonder bang te zijn voor arrestatie.
Nadat ze de Amerikaanse grens zijn overgestoken, vraagt een meerderheid van de Chinese immigranten asiel aan. Hun recht om asiel aan te vragen in de Verenigde Staten wordt beschermd door federale wetgeving. En hun recht om veiligheid te zoeken tegen vervolging wordt ook beschermd door het Vluchtelingenverdrag van de Verenigde Naties uit 1951, dat door de VS is ondertekend. Als de nieuwe regering-Trump de Chinese immigranten (of die uit andere landen) met lopende asielzaken zou deporteren, zoals Trump heeft gesuggereerd dat hij zal doen, zou dit een ernstige schending van hun rechten en deze wetten zijn.
De Verenigde Staten hebben een lange geschiedenis van anti-immigrantenpolitiek: de Chinese Exclusion Act van 1882, de Immigration Act van 1924, Operatie Wetback in de jaren vijftig en de escalerende staatsinspanningen om de immigratiewetten de afgelopen jaren aan te scherpen. Hoewel immigranten aanzienlijk hebben bijgedragen aan de Amerikaanse economie en lagere criminaliteitscijfers kennen dan Amerikaanse burgers, worden ze vaak tot zondebok gemaakt voor de economische en sociale problemen in het land.
Het anti-immigrantenbeleid van Trump is geworteld in het binaire ‘VS versus China’-verhaal, maar ook in het ‘wij versus zij’-frame met betrekking tot immigranten uit alle andere landen. Er is in dit karikaturale anti-immigrantenkader geen ruimte voor dissidenten die zich via migratie verzetten tegen een autoritair systeem, noch voor een klassenpolitiek die de benarde situatie van de midden- en arbeidersklasse onderzoekt, veroorzaakt door de economische en politieke elites. Dat is tenslotte het laatste waar Trump het over wil hebben.
Bron: jacobin.com
