In mei vorig jaar nam de nu aftredende regering-Biden het besluit om verregaande tarieven op te leggen aan de Chinese export, variërend van 25 procent voor persoonlijke beschermingsmiddelen tot 100 procent voor elektrische voertuigen. Dit is een van de vele manieren waarop het democratische handelsbeleid voortbouwt op het revisionisme van Donald Trump, in plaats van het te keren. Deze maatregelen werden voorafgegaan door een golf van discussies, zowel in de media als in het beleidscircuit, waarbij, vaak op basis van anekdotisch bewijs, werd beweerd dat China ingenieuze manieren had gevonden om de Amerikaanse tarieven te omzeilen, namelijk door zijn goederen te exporteren via derde landen met reeds bestaande vrijhandelsverdragen met de Verenigde Staten.
Mexico, dat een obsessie is geworden voor de Republikeinen, heeft veel aandacht gekregen. In 2020 legde de Brookings Institution, een invloedrijke centristische denktank, verbanden tussen de Chinese import van fentanylcomponenten naar Mexico en de aanhoudende volksgezondheidscrisis in de Verenigde Staten, aangewakkerd door de drug. Zowel Trump als Joe Biden hebben de kwestie met Xi Jinping besproken en deze, naast Taiwan en het gebruik van kunstmatige intelligentietechnologie, als een centrale politieke kwestie behandeld.
Deze vijandige omgeving, waarin Mexico gevangen zit in de rivaliteit tussen de Verenigde Staten en China, heeft voor Trump als voorwendsel gediend om zich ertoe te verplichten tarieven op te leggen aan de zuiderbuur van Amerika. Bij nader onderzoek is het echter duidelijk dat de bewering dat Mexico een achterdeur is geworden voor de Chinese export sterk overdreven is.
De verschillen tussen de waarde van de Mexicaanse export naar de Verenigde Staten en wat deze importeert uit China zijn aanzienlijk. Hetzelfde geldt voor de relatieve omvang van de directe buitenlandse investeringen van beide landen in Mexico. In verhouding tot de omvang van de Amerikaans-Mexicaanse handel en de Amerikaanse directe buitenlandse investeringen (FDI) in Mexico zijn de vergelijkbare cijfers van China marginaal. Er zijn ook weinig aanwijzingen dat Mexico een achterdeur biedt voor goederen die bestemd zijn voor de Amerikaanse markt.
Volgens gegevens van het Mexicaanse Ministerie van Economische Zaken zijn de Verenigde Staten veruit de grootste bron van directe buitenlandse investeringen naar Mexico. Sinds 2006 heeft het 242,9 miljard dollar in Mexico geïnvesteerd. Spanje en Canada komen daarna met $56,2 en $53 miljard. China bezet de achttiende positie, met slechts 2,5 miljard dollar. In 2023 waren de Verenigde Staten veruit de grootste bron van directe buitenlandse investeringen naar Mexico: 14,5 miljard dollar. China was ondertussen opnieuw de achttiende grootste investeerder op de Mexicaanse markt, met $161 miljoen.
Daarentegen hebben de Verenigde Staten sinds 2021 61,2 miljard dollar in Mexico geïnvesteerd. Daarvan bestond een derde uit nieuwe investeringen. Daarentegen investeerde China in dezelfde periode slechts $1,4 miljard, waarvan tweederde nieuwe investeringen, en Hong Kong $692 miljoen, waarvan 17 procent nieuwe investeringen.
China is echter, na de Verenigde Staten, de grootste importbron van Mexico. Sinds 2006 heeft Mexico een handelstekort met China dat ruim twaalf keer zo groot is als de waarde van zijn import. In 2023 importeerde Mexico goederen en diensten ter waarde van 113 miljard dollar uit China, terwijl het slechts 9 miljard dollar exporteerde. De Mexicaanse import uit China is tussen 2006 en 2023 met gemiddeld 10,3 procent per jaar gegroeid, en tussen 2021 en 2023, de onmiddellijke periode na de sluiting van de pandemie, groeide de import elk jaar met gemiddeld 12,9 procent. Van 2017 tot 2019 is de import uit China licht gestegen, tegen een lager jaarlijks gemiddelde van 12,1 procent.
Hoewel de Verenigde Staten Mexico’s belangrijkste importbron zijn, is het ook veruit de belangrijkste exportmarkt. Sinds 2006 heeft Mexico een handelsoverschot gehandhaafd dat gemiddeld 1,7 maal de waarde van de export bedraagt in verhouding tot de import per jaar. In 2023 exporteerde Mexico voor 467,9 miljard dollar aan goederen naar de Verenigde Staten, terwijl het voor 253,4 miljard dollar importeerde. De import uit de Verenigde Staten is iets sneller gegroeid dan de export: tussen 2006 en 2023 gemiddeld 5,7 procent per jaar voor eerstgenoemde landen, terwijl het gemiddelde jaarlijkse percentage voor laatstgenoemde landen 5,4 procent bedroeg. Van 2017 tot 2019 groeide de export naar de Verenigde Staten gemiddeld met 9,6 procent per jaar, terwijl deze van 2021 tot 2023 gemiddeld met 22,4 procent per jaar groeide. Naast elkaar is het duidelijk dat de groei van de Chinese handel met Mexico minuscuul is vergeleken met die van zijn Amerikaanse tegenhanger.
De belangrijkste goederen die qua waarde uit China worden geïmporteerd, zijn sinds de COVID-19-pandemie niet veranderd. Het zijn voornamelijk eindproducten zoals telefoons, personen- en transportvoertuigen en gegevensverwerkende machines. Grondstoffen en intermediaire goederen, zoals onderdelen en accessoires voor machines en motorvoertuigen, elektronische geïntegreerde schakelingen, halfgeleiders, elektrische batterijen en elektrische materialen en componenten vormen ook een deel van de Chinese export naar Mexico. De goederen die Mexico uit China importeert, die sinds het einde van de COVID-pandemie in volume zijn toegenomen, zijn echter grotendeels klaar en bestemd voor de Mexicaanse markt: motorvoertuigen voor het goederenvervoer zijn tussen de drie landen met 3.732 procent gegroeid en passagiersvoertuigen met 240,6 procent. jaren vóór 2020 en de drie jaar daarna.
De aankoop van sommige halffabricaten uit China, zoals aluminiumplaten, elektrische batterijen, vloeistofpompen en onderdelen voor verbrandingsmotoren, is ook met 100 tot 200 procent gegroeid. Het is niet onmogelijk dat sommige van deze tussenproducten kunnen worden gebruikt om eindproducten te assembleren die vervolgens naar de Verenigde Staten worden geëxporteerd. Maar toch is hun waarde lang niet genoeg om de verschillen te verklaren tussen wat Mexico uit China importeert en wat het naar de Verenigde Staten exporteert.
Hoewel de goederen die Mexico naar de Verenigde Staten exporteert niet zijn veranderd door de pandemie, is hun volume aanzienlijk toegenomen, zelfs meer dan de goederen die uit China worden geïmporteerd. De belangrijkste goederen die Mexico naar de Verenigde Staten exporteert zijn personen- en transportvoertuigen, gegevensverwerkende machines, onderdelen en accessoires van motorvoertuigen, telefoons, monitoren en tractoren. De waarde van deze goederen overtreft de waarde van de goederen die Mexico uit China importeert met verschillende ordes van grootte. De waarde van de Mexicaanse export van motorvoertuigen voor het vervoer van goederen is bijvoorbeeld bijna zesentachtig maal de waarde van diezelfde artikelen die uit China worden geïmporteerd.
Op basis van elke heldere beoordeling is het duidelijk dat Mexico geen achterdeur is geworden voor Chinese import naar de Verenigde Staten, althans niet op enige significante manier. Wat er is gebeurd, is dat Amerikanen na de pandemie meer Mexicaanse eindproducten eisen, en dat Mexicanen ook meer Chinese eindproducten eisen. Wat waarschijnlijker is, is dat de Verenigde Staten, uit angst voor een relatieve afname van hun mondiale invloed, vijandig zijn geworden tegenover de Chinese handel met wat Washington als hun bondgenoten beschouwt, en hun invloed gebruiken om dergelijke inspanningen te ondermijnen.
Niettemin zullen verhalen over Chinese economische plannen gevolgen hebben voor de echte wereld. De Mexicaanse president Claudia Sheinbaum heeft al beloofd de Chinese import naar Mexico, voornamelijk van grondstoffen, te verminderen door middel van een importvervangingsstrategie. Het is mogelijk dat de strijdlust van de Verenigde Staten jegens Mexico een poging is om concessies af te dwingen in de aanloop naar de aanstaande herziening van de vrijhandelsovereenkomst tussen de Verenigde Staten, Mexico en Canada in 2026. Een dergelijke stap is slechts een zorgwekkend teken dat de Verenigde Staten bereid zijn hun controle over de wereldhandel te gebruiken om hun eigen politieke doeleinden te bereiken.
Bron: jacobin.com
