Van alle bizarre beweringen tijdens het presidentiële debat tussen voormalig president Donald Trump en vicepresident Kamala Harris, was de meest absurde Trumps uitroep dat Haïtiaanse migranten in Springfield, Ohio, honden aten. Dat is niet alleen een racistische leugen. Het is ook onderdeel van een lange geschiedenis van anti-Haïtiaansisme in de Verenigde Staten en het Westelijk Halfrond.
De geschiedenis van anti-Haïtiaanse sentimenten in de Verenigde Staten gaat terug tot de Haïtiaanse Revolutie van 1791-1804, toen de tot slaaf gemaakte bevolking van Haïti dapper de Franse koloniale overheersing omverwierp en hun onafhankelijkheid uitriep. Het was een monumentale overwinning voor de wereldwijde abolitionistische beweging. Toch stuurde deze triomf schokgolven door de Amerikaanse samenleving en joeg angst aan in de harten van slavenhouders en hun politieke bondgenoten, die aanzienlijke invloed uitoefenden op de belangrijkste kranten van het land.
In plaats van de historische opstand van Haïti te vieren, schilderden de Amerikaanse media het af als een gevaarlijke besmetting die zich vanuit het Caribisch gebied verspreidde en de Verenigde Staten dreigde te infecteren met ideeën over zwarte rebellie en sociale onrust. Haïtiaanse leiders als Toussaint L’Ouverture, Jean-Jacques Dessalines en Jean-Pierre Boyer werden verguisd als bedreigingen voor de sociale orde, en voedden diepgewortelde racistische angsten die erop gericht waren de instelling van slavernij koste wat kost te behouden.
Tijdens en na de Haïtiaanse Revolutie berichtte de Amerikaanse pers regelmatig over de vermeende barbarij en primitiviteit van Haïti en zijn bevolking. Er circuleerden inderdaad verhalen over Haïtianen die dieren aten en kannibalisme beoefenden sinds de oprichting van het land. Deze verhalen verschenen in romans, reisverhalen en kranten, waarbij dergelijke praktijken vaak werden gekoppeld aan religieuze Vodou-rituelen en termen als “kannibaal Haïti” en “kannibaalrepubliek” werden gebruikt om de natie te beschrijven.
In 1884 Hayti of de Zwarte RepubliekSir Spenser St John, een Britse diplomaat, gaf sensationele verslagen van vermeende kannibalistische praktijken in Haïti, voornamelijk gebaseerd op geruchten en van horen zeggen. In een hoofdstuk getiteld “Vaudoux [sic] Eredienst en kannibalisme,” schrijft hij, “Er is geen onderwerp dat moeilijker te behandelen is dan de eredienst van Vaudoux en het kannibalisme dat maar al te vaak met de rituelen ervan gepaard gaat.” Washington, DC’s Avondster gerapporteerd in 1902: “Vaudoux [sic] is kannibalisme in de tweede fase. In het eerste geval eet een wilde mensenvlees als een extreme vorm van triomf over een vijand; de eetlust groeit totdat het voedsel aan iemand wordt aangeboden.”
Verhalen over kannibalisme en dierenconsumptie werden ook verspreid door Amerikaanse presidenten tijdens en na de Haïtiaanse Revolutie. Thomas Jefferson, die meer dan zeshonderd mensen tot slaaf maakte op zijn plantage in Monticello, was president van de VS tijdens en na de revolutie. Hij wordt vaak aangehaald omdat hij de voormalige slaven van Haïti als “kannibalen van de verschrikkelijke republiek” afschilderde, en historici beweren dat zijn racistische opvattingen zijn isolationistische beleid ten opzichte van Haïti beïnvloedden.
Tijdens zijn ambtsperiode stopte Jeffersons regering met de hulp aan de troepen van revolutionaire leider L’Ouverture, isoleerde Haïti en weigerde de Haïtiaanse soevereiniteit te erkennen. De Jeffersonian Republican Party, evenals de Federalist Party, vreesden dat onafhankelijk Haïti zwarte opstanden op Amerikaanse bodem zou aanwakkeren. Destijds was de eerste keizer van Haïti, de revolutionaire leider Dessalines, echter meer bezorgd over de financiële stabiliteit van het land en de politieke erkenning van zijn soevereiniteit over de hele wereld.
Toch hielpen deze racistische verhalen, geworteld in de angsten van blanke elites, een basis te leggen voor anti-Haïtiaansisme dat nog steeds de kop opsteekt in de Amerikaanse politiek. Net zoals die vroege verhalen zwarte revolutionairen demoniseerden, vertrouwen de extreemrechtse politici en commentatoren van vandaag op soortgelijke verdraaide beelden om Haïtiaanse immigranten zwart te maken en ze af te schilderen als een bedreiging voor de nationale veiligheid, de economie en zelfs de publieke moraal.
In een tragisch voorbeeld, een dodelijk schoolbusongeluk met een Haïtiaanse immigrant als bestuurder in Springfield, Ohio, vorig jaar, veroorzaakte een storm van anti-immigrantenretoriek. Bij het ongeluk kwam de elfjarige Aiden Clark om het leven en raakten drieëntwintig scholieren gewond. De bestuurder van het andere voertuig dat bij het ongeluk betrokken was, wiens buitenlandse rijbewijs niet geldig was in Ohio, werd een brandpunt voor extreemrechtse politici, met name de Republikeinse senator JD Vance uit Ohio, die deze tragedie heeft gebruikt om xenofobe angsten over Haïtiaanse immigranten aan te wakkeren. Dezelfde nacht dat Trump beweerde dat Haïtiaanse migranten “honden aten”, vroeg de vader van het kind dat bij het ongeluk omkwam aan politici om de naam van zijn zoon niet te gebruiken voor “politiek gewin”. “Aiden gebruiken als politiek instrument is, op zijn zachtst gezegd, verwerpelijk”, zei Nathan Clark. “Mijn zoon, Aiden Clark, is niet vermoord. Hij is per ongeluk gedood door een immigrant uit Haïti.”
Sinds het begin van de pandemie heeft Springfield een toestroom van Haïtiaanse immigranten meegemaakt, aangetrokken door banen in de productie en opslag. Deze lokale migratie is onderdeel van een groter patroon, waarbij tienduizenden Haïtianen de afgelopen jaren hun toevlucht zochten in de Verenigde Staten vanwege economische instabiliteit en politieke onrust in Haïti. In Springfield heeft de komst van maar liefst 20.000 Haïtianen in een stad van ongeveer 60.000 inwoners zowel de lokale economie nieuw leven ingeblazen als druk uitgeoefend op openbare diensten zoals huisvesting, scholen en ziekenhuizen. Maar in plaats van de positieve bijdragen van deze immigranten te erkennen, hebben Vance en anderen ervoor gekozen om wrok tegen hen te gebruiken voor politiek gewin.
In een interview uit 2021, gepubliceerd in de NACLA-rapportNinaj Raoul, medeoprichter van Haitian Women for Haitian Refugees (HWHR), herinnert ons eraan dat “anti-zwartheid, met name anti-Haïtianisme, het Amerikaanse immigratiebeleid vormgeeft, ongeacht de politieke partij die aan de macht is.” In september 2021 heeft de regering-Biden Haïti opnieuw aangewezen voor Temporary Protected Status (TPS) – een vorm van bescherming tegen deportatie die onder de regering-Trump is afgeschaft – vanwege de escalerende crisis in het land, waaronder de moord op president Jovenel Moïse in 2021 en een verwoestende aardbeving in hetzelfde jaar. Deze stap erkende de ernstige politieke instabiliteit, het geweld en de mensenrechtenschendingen in Haïti.
Kort daarna kondigde de regering-Biden echter een strategie aan die resulteerde in de snelle uitzetting van duizenden Haïtiaanse migranten die aankwamen bij de Amerikaanse grens in Del Rio, Texas. Veel van deze migranten werden terug naar Haïti gedeporteerd of naar Mexico geduwd zonder dat ze hun recht op asielcontrole konden uitoefenen. De harde behandeling van migranten door Customs and Border Protection (CBP) — inclusief virale scènes van agenten te paard die Haïtianen bijeendreven en hun teugels leken te gebruiken als zweep — leidde tot publieke verontwaardiging en benadrukte de tegenstrijdige aard van het Amerikaanse immigratiebeleid ten opzichte van Haïtianen.
Deze targeting van Haïtiaanse immigranten is niet nieuw. Het is onderdeel van een lange geschiedenis van discriminerend Amerikaans immigratiebeleid tegen Haïtianen. Eind jaren zeventig werden Haïtianen die het autoritaire Duvalier-regime ontvluchtten, geclassificeerd als “economische immigranten” in plaats van politieke vluchtelingen, waardoor ze niet in aanmerking kwamen voor asiel, ondanks de brute mensenrechtenschendingen waarmee ze thuis te maken kregen. In 1981 gaf president Ronald Reagan de Amerikaanse kustwacht toestemming om Haïtiaanse migranten op zee te onderscheppen en ze terug te sturen zonder de juiste asielcontroles. In 1991 en 1992 werden Haïtiaanse asielzoekers die vervolging ontvluchtten na de eerste staatsgreep tegen Jean-Bertrand Aristide, zes maanden lang vastgehouden in Guantanamo. In mei 1992 werden ongeveer 11.300 vluchtelingen vastgehouden op de militaire basis. Een klein percentage migranten in Guantanamo testte HIV-positief, wat resulteerde in het feit dat deze personen voor onbepaalde tijd werden vastgehouden en aan hogere normen werden gehouden om hun asielaanvragen te bewijzen, en dat Haïtiaanse immigranten in het algemeen werden gestigmatiseerd. De meeste mensen die in Guantanamo werden vastgehouden, werden gedeporteerd. In 1994 werden Haïtianen (en Cubanen) opnieuw vastgehouden in Guantanamo.
Deze laster bereikte nieuwe hoogten toen de Trump-campagne, samen met Vance en andere Republikeinse figuren zoals Ted Cruz, een duidelijk vals verhaal begon te promoten dat Haïtiaanse immigranten in Springfield de huisdieren van hun buren hadden ontvoerd en opgegeten. Er is geen enkel bewijs voor deze beweringen — lokale functionarissen en wetshandhavers hebben ze ronduit verworpen. Maar het gerucht is desondanks blijven etteren, aangewakkerd door sociale media en sensationele retoriek. Sinds Trumps uitspraken tijdens het debat hebben instellingen in Springfield bommeldingen gemeld. Of deze bommeldingen direct verband houden met de opruiende en valse opmerkingen over Haïtianen is nog steeds onbekend.
Zulke retoriek is niet alleen wreed en onmenselijk — het is een bewuste politieke strategie. Door angst en verdeeldheid te bevorderen, proberen figuren als Vance en Trump hun politieke basis te mobiliseren. De aanvallen op de Haïtiaanse gemeenschap van Springfield zijn een echo van bredere anti-immigrantenthema’s die centraal staan in Trumps campagne, waaronder het valse idee van een “invasie” van migranten en het idee dat immigranten de sociale voorzieningen uitputten.
De historische context is van belang. Van de Haïtiaanse Revolutie tot vandaag de dag is anti-Haïtiaansisme een instrument geweest om racistische machtsstructuren te versterken en bewegingen voor raciale gelijkheid te ondermijnen. Net zoals blanke elites in de negentiende eeuw het spook van Haïtiaanse revolutionairen gebruikten om slavernij en onderdrukking te rechtvaardigen, gebruiken politici van vandaag het beeld van Haïtiaanse immigranten om hard immigratiebeleid en xenofobe retoriek te rechtvaardigen.
We kunnen niet toestaan dat deze oude, gevaarlijke verhalen weer wortel schieten. Als maatschappij moeten we deze angstzaaierij afwijzen en de menselijkheid en waardigheid van Haïtiaanse immigranten erkennen, die al lang met vooroordelen te maken hebben in de Verenigde Staten. Ze zijn geen invasiemacht, maar individuen en families die op zoek zijn naar veiligheid, kansen en een beter leven, net zoals generaties immigranten vóór hen dat hebben gedaan.
Bron: jacobin.com
