Studentenberoepen bloeien in heel Argentinië

Hetzelfde tafereel speelt zich af op meer dan zeventig universiteitscampussen in heel Argentinië: studenten vullen gymzalen, buitenruimtes, collegezalen en straten. Ze zitten, staan, draperen zich, drinken maté, een kruidenthee. Ze bezetten hun universiteiten en plannen een gevecht. “De studenten zijn wakker geworden”, vertelde ziekenhuismedewerker en socialist Cesar Latorre Rode vlag via WhatsApp.

In februari verlaagde de extreemrechtse president Javier Milei de financiering van universiteiten met 71 procent. Studenten reageerden met massaprotesten, waaronder een mars van miljoenen mensen in april. Begin oktober keurde het Congres een wetsvoorstel goed om de financiering van staatsuniversiteiten te verhogen en de salarissen van het personeel te verhogen om de gevolgen van de inflatie op te vangen, die in augustus een jaarlijks percentage van 236 procent bereikte en veel universiteitspersoneel in armoede achterliet. Milei dreigde het wetsvoorstel te blokkeren, dus hielden studenten en personeel op 2 oktober opnieuw een reeks landelijke massabijeenkomsten om het te verdedigen. In de vroege uren van de volgende dag sprak Milei zijn veto uit over het wetsvoorstel.

En dus verdrongen studenten zich op 5 oktober op de campus Filosofie en Letteren van de Universiteit van Buenos Aires (UBA) rond Ari, een jonge socialist die een microfoon vasthoudt. “Ze vertellen ons dat we het geld van iemand anders moeten aannemen”, zei ze. Milei heeft erop aangedrongen dat als universiteiten goede financiering willen, het Congres dit uit andere delen van de begroting zal moeten halen, waarschijnlijk uit pensioen- of sociale uitkeringen.

“Als je wilt weten, naar de mening van de studenten en van de docenten, waar het geld vandaan moet komen voor de verhoging van het budget voor universiteiten”, verklaarde Ari, “moeten we het van het IMF, de kerk, halen. en de multinationals!” De menigte studenten en docenten brulde.

De werkzaamheden begonnen begin oktober bij de faculteit Filosofie en Letteren en de faculteit Psychologie van de UBA. Op de spandoeken die aan de gebouwen hangen, staat in grote zwarte letters: “uitlaat”, wat “genomen” betekent. Het is toepasselijker dan ‘bezet’, omdat wat de studenten doen verder gaat dan een conventionele sit-in. Ze hebben het beheer van de faculteiten overgenomen en commissies opgericht die de verantwoordelijkheid op zich nemen voor schoonmaak, veiligheid, het geven van lessen en het organiseren van voedsel.

Overdag schakelen ze ondersteunende leraren in om lessen op straat te geven, waarbij ze met hun bureaus de wegen blokkeren. Medewerkers mogen inklokken voor hun diensten (zodat ze betaald krijgen), maar worden prompt naar huis gestuurd. Hoger personeel, zoals de faculteitsdecanen, is geheel verboden. Als het donker wordt, beweegt de menigte zich onder het gerommel van de straattrommels en blijft de rook van de barbecue hangen.

Toen Milei zijn veto uitsprak over het wetsvoorstel, riepen studenten in Buenos Aires massavergaderingen bijeen en bespraken wat ze moesten doen. Ze stemden met overweldigende meerderheid voor ‘nemen’, ondanks hun gebrek aan ervaring daarmee: de laatste bezettingen van deze omvang vonden plaats in 2018. Socialistische groeperingen zijn aanzienlijk aanwezig op universiteiten in het hele land, wat het argument is om samen met onafhankelijke linkse studenten te bezetten. Nu proberen ze meer niet-gebonden studenten in de commissies en de leiding van de bezettingen te betrekken.

Studentenverenigingen in heel Argentinië worden gerund door studenten uit rechtse politieke tradities. Op veel plaatsen betoogden de leiders van de studentenvakbonden tegen beroepen, terwijl ze probeerden zichzelf af te schilderen als oppositioneel tegenover Milei. Sommige van deze leiders zijn peronisten, een nationalistische politieke stroming die de vakbonden domineert en de regering leidde voordat Milei aan de macht kwam, en die een inflatiecrisis en bezuinigingen voor werknemers voorzat.

De belangrijkste politieke groepering binnen de studentenvakbonden is de Radicale Burgerunie, een traditionele centrumrechtse partij. Maar ondanks het gewicht van deze groepen in de officiële studentenpolitiek, plaatsten video’s online de ene stemming na de andere bijna unaniem voor de bezetting, van Buenos Aires tot de afgelegen provincies, met vreugde op de gezichten van de studenten en gejuich in de gymzalen.

Universiteiten zijn een van Milei’s favoriete bokszakken vanwege zijn rechtse cultuuroorlogretoriek. In een toespraak voor het World Economic Forum eerder dit jaar zei hij dat openbaar onderwijs de plek is waar “linkse onderwijscurricula zich verspreiden, openlijk antikapitalistisch en antiliberaal, in een land waar meer kapitalisme en meer vrijheid nodig is”.

Zijn aanval op het openbaar onderwijs komt deels voort uit zijn ideologische verzet tegen universiteiten, maar meer uit zijn verlangen om zoveel mogelijk openbare diensten te vernietigen – van ziekenhuizen tot luchtvaartmaatschappijen, van olieraffinaderijen tot bioscopen. Terwijl de studenten marcheerden ter verdediging van de door het Congres goedgekeurde onderwijswet, werd Milei zelfs ontmoeting
met Jordan Belfort, de criminele effectenmakelaar die een krijger van de vrije marktcultuur werd, wiens val uit de gratie in de film werd afgebeeld De Wolf van Wall Street.

Milei heeft systematisch geprobeerd de bevolking te verdelen en tegen elkaar op te zetten om de vooruitzichten op een strijd tegen zijn regering te temperen. Hij heeft geprobeerd arbeiders en mensen uit de middenklasse tegen de armen op te zetten door te klagen dat ze niet hard genoeg werken om een ​​uitkering te verdienen.

Hij heeft staatspersoneel aangevallen door gebruik te maken van de ‘drain the swamp’-retoriek van de voormalige Amerikaanse president Donald Trump, waarbij hij openbare diensten en degenen die deze besturen afschildert als een opgeblazen bureaucratie die het land steelt.

Toen hij bezuinigde op de financiering van de kunst, schilderde hij ze af als luxegoederen die geen publieke steun verdienden. Nu portretteert hij universiteiten als elite-instellingen die “niemand dienen behalve de kinderen van de rijken en die van de hogere middenklasse”.

Het is niet waar. Volgens econoom Daniel Schteingart heeft de Argentijnse universiteitsbevolking dat wel toegenomen
van slechts 275.000 in 1970 tot bijna 4 miljoen nu, en de uitbreiding van het hoger onderwijs heeft de arbeidersklasse overweldigend ten goede gekomen. Aan de Nationale Universiteit van La Matanza, in de buitenwijken van Buenos Aires, is volgens de vice-kanselier bijvoorbeeld ongeveer 80 procent van de studenten de eerste generatie in hun familie die naar de universiteit gaat.

De Argentijnse arbeidersklasse blijft sterk georganiseerd in vergelijking met de meeste andere landen, met een vakbondspercentage van ongeveer 40 procent onder formele werknemers. Dit, samen met een aanzienlijke aanwezigheid van socialisten in een aantal belangrijke vakbonden, hielp vakbondsfunctionarissen ertoe aan te zetten tot twee algemene stakingen in januari en mei. Deze stakingen versloegen enkele van de zwaarste aspecten van het programma van Milei, waaronder de privatisering van de staatsluchtvaartmaatschappij en de staatsoliemaatschappij.

Maar sindsdien heeft de Algemene Confederatie van Arbeiders (CGT), het belangrijkste vakbondsorgaan van Argentinië, geweigerd een derde algemene staking uit te roepen. De CGT is verbonden met de centrumrechtse peronistische partij. Milei’s draconische aanvallen op het recht om lid te zijn van een vakbond, het verplichte lidmaatschap van een vakbond en contributies, en de vakbondscontrole over pensioenfondsen vormen een bedreiging voor de sociale positie van topambtenaren van de CGT. Toch geven de CGT-functionarissen er de voorkeur aan om met de regering te onderhandelen, terwijl de aanvallen van Milei de levensstandaard van de arbeiders verwoesten.

Het armoedecijfer ligt nu op het hoogste niveau in twintig jaar, namelijk 53 procent. Aanzienlijke bezuinigingen op de overheidsuitgaven hebben de inflatie van de consumptieprijzen vertraagd, maar hebben ook een recessie veroorzaakt. Naast de massale ontslagen van Milei in de publieke sector zijn er enorme banenverlies in de particuliere sector. Zonder de oproep tot een derde algemene staking, die de vakbondsbeweging zou kunnen verenigen, is het verzet steeds meer beperkt gebleven tot de beter georganiseerde delen van de arbeidersklasse, zoals gezondheidswerkers, werknemers in de publieke sector, leraren en luchtvaartarbeiders.

Het onvermogen van de CGT om de serieuze strijd voort te zetten heeft Milei moed gegeven. Hij ziet een kans om bedrijfstakken te privatiseren die hij na zijn aantreden niet onmiddellijk heeft kunnen verkopen. Zo dreigt de belangrijke overwinning die de eerste twee algemene stakingen boekten bij het tegenhouden van de privatisering van Aerolineas Argentinas nu ongedaan te worden gemaakt. Luchtvaartarbeiders zijn goed georganiseerd en hebben meerdere dagen van stakingsacties gehouden, waardoor de economie ernstig is ontwricht.

In een belangrijke daad van solidariteit verklaarde de Braziliaanse luchtvaartarbeidersvakbond dat zij haar leden niet zou toestaan ​​binnenlandse Argentijnse vluchten uit te voeren. En op 30 oktober zullen bredere lagen van de transportarbeiders een nationale staking van 24 uur houden. Dit zal worden ondersteund door een nationale staking van 36 uur in de publieke sector, die de dag ervoor zal beginnen en zal worden voortgezet naar de volgende.

Sinds de algemene staking in mei is er sprake van een eb in de actie. Maar de studenten hebben de bredere beweging een nieuwe impuls gegeven en universiteitsmedewerkers bij de strijd betrokken. Op 21 oktober begonnen universiteitsarbeiders een nationale staking van 48 uur. Werknemers van een van de grote universiteitsvakbonden stemden voor een verlenging van de 48-urenstaking tot een hele week en zeiden dat het steunen van de studentenbeweging een van de belangrijkste redenen was voor de verlenging van de staking. En hoewel een recente 24-uursstaking passief was en geen mars omvatte, zal de staking van een week ook open, openbare lessen op straat omvatten.

Studentenbijeenkomsten op straat buiten de universiteitsgebouwen zullen de komende weken beslissen over de toekomst van de beroepen. Kunnen ze de beweging tot in november volhouden – en zullen de arbeidersstakingen zich verspreiden?