De dodelijke aanval van Israël op Gaza is geen simpele reactie op de invallen van Hamas op 7 oktober vorig jaar; De wortels van het conflict over Palestina liggen diep in de geschiedenis van het imperialisme en zijn een bijproduct van het kapitalistische systeem van uitbuiting en concurrentie.
1. “Westerse waarden” zijn niet wat politici zeggen dat ze zijn
Het Westen, zo wordt ons routinematig verteld, is de erfgenaam van een reeks ethische voorschriften en culturele praktijken die ons zijn nagelaten door de zeventiende- en achttiende-eeuwse Europese Verlichting. De kern ervan bestaat uit de zogenaamde waarden van een vrije samenleving: rationaliteit, scepticisme, vrijheid, vrijheid van denken en misschien een vorm van mensenrechten.
Deze waarden zijn zogenaamd universeel – wat suggereert dat sommige ideeën of principes fundamenteel waar zijn en erkend moeten worden als toepasbaar op alle mensen in alle samenlevingen. Het is echter duidelijk dat deze waarden in Gaza niet worden toegepast en dat de mensenrechten niet aan de Palestijnen worden toegekend.
Soms wordt naar deze verzameling rechten en waarden verwezen als de “joods-christelijke traditie”, ondanks het feit dat de Europese religieuze autoriteiten historisch gezien het meest resistent zijn tegen filosofische, politieke en wetenschappelijke vooruitgang. In de zogenaamde westerse geschiedenis komt vooruitgang vaak ondanks, en niet dankzij, de religieuze affiniteiten van de meest invloedrijke denkers van de Verlichting.
De zogenaamde ‘verdedigers’ van deze waarden hebben hun standpunt al enige tijd in manicheïstische termen bepleit: de ‘westerse beschaving’ is een baken in een wereld van toenemende duisternis. Maar de intellectuele en culturele verworvenheden van het Westen worden geconfronteerd met existentiële bedreigingen en moeten koste wat het kost verdedigd worden.
Zet even de twijfelachtige bewering terzijde dat ‘het Westen’ een hermetisch afgesloten, homogene, culturele entiteit of filosofische innovatie is, en niet een recente politieke uitvinding.
De Palestijnen worden er al tientallen jaren van bewust gemaakt dat de waarden die westerse politici en heersers beweren hoog te houden, helemaal niet universeel zijn. Het recht op zelfbeschikking is hen bijvoorbeeld al generaties lang ontzegd.
Veel van de artikelen in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, het document dat beweert de hoogste politieke uitdrukking te zijn van het universalisme van de Verlichting, lijken niet van toepassing te zijn op Palestijnen die onder Israëlische bezetting leven. Het eerste artikel van de verklaring: “Alle mensen worden vrij en gelijk in waardigheid en rechten geboren”, wordt in hun geval eenvoudigweg niet toegepast.
Het zionisme, zoals belichaamd door Israël – een etnisch exclusivistische en steeds meer theocratische staat die de niet-joodse bevolking systematisch onderdrukt en discrimineert – is nauwelijks verenigbaar met het humanistisch universalisme. De scheiding van kerk en staat was een van de grote politieke verworvenheden van de Verlichting; in Israël is de regering bezig met een steeds nauwer huwelijk tussen de twee. Deze voor de hand liggende tegenstrijdigheden zijn echter geen reden geweest voor enige aarzeling van de steun van de westerse leiders.
Het zijn niet alleen de Palestijnen die uitgesloten zijn van het westerse universalisme. Een vluchtige blik over de wereld, ook binnen de westerse landen, geeft aan dat de belangrijkste vorm van ‘universalisme’ die door de heersende klassen (die met de economische en politieke macht) in praktijk worden gebracht, is dat zij ‘universeel’ uitzonderingen maken op de waarden die zij beweren. zo krachtig te verdedigen.
2. Geld is belangrijker dan (sommige) mensen
Ondanks al het gepraat over waarden is er maar één waarde die er echt toe doet voor de mensen die het mondiale kapitalisme besturen: economische waarde. De waarde van hun winsten en fortuinen.
Kijk voor een illustratie hiervan niet verder dan de gezamenlijke verklaring over het Gaza-conflict die veertien regeringen op 3 januari hebben uitgegeven. De aanhoudende aanvallen in het Midden-Oosten waren, zo merkte het rapport op, “illegaal, onaanvaardbaar en diepgaand destabiliserend”; een “significant internationaal probleem dat collectieve actie vereist”.
“Laat onze boodschap nu duidelijk zijn”, vervolgde de aankondiging: “we roepen op tot onmiddellijke beëindiging van deze illegale aanvallen”.
Destijds meldde het Ministerie van Volksgezondheid van Gaza dat meer dan 20.000 Palestijnen waren gedood door de Israëlische invasie en bombardementen op het gebied. Nog eens 7.000 werden vermist, vermoedelijk dood, en bijna 60.000 raakten gewond.
Toch ging de gezamenlijke verklaring niet over het bloedbad in Palestina. Het Witte Huis heeft het vrijgegeven en tegelijkertijd Israël gefinancierd en bewapend. Wat was de kwestie die de VS en haar medeondertekenaars tot zulke krachtige taal bracht? Het was geen systematische massamoord, maar de onderbreking van de handel via de Rode Zee vanwege periodieke aanvallen op scheepvaartschepen door de Houthi-rebellen in Jemen.
De verklaring kwam nadat Operatie Prosperity Guardian een paar weken eerder door het Amerikaanse leger was geïnitieerd (“welvaart” is blijkbaar het enige dat de moeite waard is om te bewaken – maar niet de welvaart van wie dan ook in Gaza). Bij de operatie is een coalitie van meer dan twintig landen betrokken, “die zich inzetten voor de verdediging van de internationale scheepvaart”.
“Deze aanvallen hebben een impact op de mondiale handel en commercie, hebben een negatieve impact op de economieën van landen over de hele wereld en kosten commerciële scheepvaartbedrijven miljarden dollars”, zei generaal-majoor Pat Ryder van de Amerikaanse luchtmacht tijdens een bijeenkomst. Persconferentie van het Pentagon in december.
Om te onderstrepen wat er op het spel staat, wat kapitalistische regeringen bezielt en wat hen tot actie aanzet, herhaalde Ryder het standpunt dat de Houthi-blokkade “een negatieve impact had op miljarden en miljarden, miljarden dollars aan de wereldhandel”.
De coalitie heeft sindsdien opnieuw een oorlog gelanceerd; deze keer worden Jemen keer op keer gebombardeerd, omdat rederijen gedwongen zijn hun schepen om Afrika heen te leiden, wat “aanzienlijke kosten en wekenlange vertraging bij de levering van goederen met zich meebrengt”.
Als de Palestijnen zich maar konden voordoen als economisch waardevolle, verhandelbare goederen. Dan zouden ze de sympathie en bescherming kunnen verdienen van de mensen die het mondiale kapitalisme besturen.
3. De ‘regels’ gelden alleen voor sommigen
“Wij blijven ons inzetten voor de internationale, op regels gebaseerde orde en zijn vastbesloten kwaadaardige actoren ter verantwoording te roepen”, aldus de verklaring van het Witte Huis van 3 januari.
Maar als waarden selectief worden toegepast en selectief worden gehandhaafd, geldt dat ook voor de regels in een zogenaamde op regels gebaseerde volgorde.
Het is bijvoorbeeld ondenkbaar dat de terreur die op Gaza werd ontketend, ongestraft op Tel Aviv had kunnen plaatsvinden. Stel je eens de reactie voor van de “internationale gemeenschap” als een speler of land maand na maand scholen, universiteiten, ziekenhuizen en synagogen in de hoofdstad van Israël zou vernietigen, waarbij tienduizenden mensen zouden omkomen.
De dubbele standaarden zijn duidelijk zichtbaar met betrekking tot Oekraïne. De Russische president Vladimir Poetin is terecht veroordeeld wegens het plegen van oorlogsmisdaden en het ontzeggen van het recht op zelfbeschikking aan Oekraïne. Het Internationaal Strafhof heeft zelfs een arrestatiebevel uitgevaardigd tegen de Russische leider.
Maar zoals gebruikelijk hangt de vraag of iemand als oorlogsmisdadiger wordt beschouwd af van aan welke kant van het hek hij of zij zit. Dus terwijl de VS Oekraïne steunen en Rusland aan de kaak stellen, nemen ze in het Midden-Oosten het tegenovergestelde standpunt in en steunen ze de onderdrukkende natie tegen de onderdrukte en bezette Palestijnen. Ondanks duidelijk bewijs van oorlogsmisdaden blijft het Westen verkondigen dat Israël het recht heeft zichzelf te verdedigen. Ook dit is een dubbele standaard, zelfs volgens de eigen regels van het Westen.
Bovendien gaan de regels vaak over de bescherming van de mensen en staten die ze opstellen. Of de jurisdictie van de rechtbanken wordt eenvoudigweg ontkend. Geen enkele Amerikaanse leider heeft bijvoorbeeld ooit te maken gekregen met ernstige sancties voor de talloze misdaden van het imperium: de de nucleaire vernietiging van Hiroshima en Nagasaki, de tapijtbombardementen op Vietnam, Cambodja en Laos, de omverwerping van democratisch gekozen regeringen, de militaire steun voor dictaturen, de vernietiging van Irak – en zo gaat het maar door.
4. Criminaliteit reikt verder dan ‘het Westen’
Hoewel westerse landen voorop lopen bij de steun aan Israël, zijn zij niet de enigen. Noch de Russische, noch de Chinese heersende klasse bekommert zich om de bevrijding van de Palestijnen. Waarom zouden ze? Ze hebben nauwelijks een principieel verzet tegen het vermoorden van Arabieren en moslims, het beroven van hun democratische rechten en het stelen van hun land.
Het is nog maar zes jaar geleden dat Rusland het Palestijnse vluchtelingenkamp in Yarmouk, buiten Damascus, met de grond gelijk maakte, omdat het een basis vormde van oppositie tegen de Syrische dictatuur. De opkomst van president Vladimir Poetin aan de top werd bevorderd door zijn brute uitroeiing van de Tsjetsjeense separatistische beweging. Als het gaat om het bombarderen van Arabische en islamitische ‘barbaren’, is Poetin een gewone Likudnik.
China is een van de weinige moderne staten die, net als Israël, een moslimnatie etnisch zuivert via een proces van kolonistenkolonialisme. De Oeigoeren van Xinjiang zouden hun wenkbrauwen kunnen optrekken bij de klacht van de Chinese regering dat de VN “de fundamentele kwestie van een onafhankelijke staat voor het Palestijnse volk ontwijkt”.
Genocide, etnische zuivering en de onderdrukking van nationale minderheden – samen met de ideologische leugens die deze rechtvaardigen, zoals ‘terrorismebestrijding’ of radicale islamofobie – zijn instrumenten die iedere imperialistische macht gemeen heeft. Europa, de VS, Rusland en China gebruiken ze allemaal als het hun belangen dient – en ze veroordelen ze allemaal als ze dat ook doen dient hun belangen.
Voor de heersende klassen in het Midden-Oosten is grootsheid tegenover de Palestijnen goede politiek. Iets zinvols doen voor de Palestijnen is dat niet. Arabieren en moslims in de regio, die lijden onder een bont gezelschap van door Amerika en Rusland gesteunde dictaturen, beschouwen de Palestijnse zaak terecht als de meest scherpe uitdrukking van de lange strijd tegen het imperialisme en kolonialisme in de regio.
Maar hun heersers willen graag zaken doen met de Israëlische staat en de rechten van de Palestijnen onderschrijven, terwijl ze lippendienst bewijzen aan de noodzaak van gerechtigheid. De door de VS gesteunde Egyptische dictatuur is Israëls grote partner geweest in de langzame wurging van Gaza door middel van een blokkade. De tirannieke Arabische staten hebben geen belang bij menselijke bevrijding: zij zien de Palestijnen als monden om te voeden, potentiële terroristen en voer voor demagogische houding.
5. We leven in een wereld van permanente oorlog
De staat van bijna permanente oorlog tegen de Palestijnen, van 1948 tot vandaag, is geen aberratie. Vanaf het moment van zijn opkomst is het kapitalisme synoniem geweest met geweld. Karl Marx beschreef dit in zijn boek uit 1867 Hoofdstad:
“De ontdekking van goud en zilver in Amerika, de uitroeiing, slavernij en graflegging in mijnen van de inheemse bevolking, het begin van de verovering en plundering van Oost-Indië, het veranderen van Afrika in een leefgebied voor de commerciële jacht op zwarte huiden luidde het rooskleurige begin in van het tijdperk van de kapitalistische productie…
“[Then came] de commerciële oorlog van de Europese naties, met de aardbol als theater. Het begint met de opstand van Nederland tegen Spanje, neemt gigantische afmetingen aan in de Engelse anti-Jacobijnse oorlog en gaat nog steeds door in de opiumoorlogen tegen China.”
Toen het grootste deel van de wereld eenmaal was opgedeeld en er tegen het einde van de negentiende eeuw een mondiaal systeem van productie en handel tot stand was gekomen, resulteerde de kapitalistische concurrentie in een voortdurende strijd om en een herverdeling van hulpbronnen en invloedssferen tussen staten die in de woorden van de Russische marxist Nikolai Boecharin, “tot de tanden gewapend en bereid om zich elk moment op elkaar af te werpen”.
Sindsdien is er geen dag van vrede meer geweest. Indonesië vocht voor onafhankelijkheid van het Nederlandse kolonialisme, maar ontzegde nu op gewelddadige wijze dezelfde vrijheid aan de West-Papoea’s. China heeft geleden onder de handen van de Japanners en de Europeanen, maar nu alleen om de landen te onderdrukken Oeigoeren en bedreigen hun buren. India werd onafhankelijk, maar splitste zich in tweeën en raakte verwikkeld in decennia van territoriale conflicten met Pakistan en China. Op bijna elk continent, elk decennium, gaan de conflicten door terwijl landen strijden om macht, invloed en hulpbronnen.
Maar weinig gebieden zijn getuige geweest van zoveel vernietiging en oorlog als het Midden-Oosten, dat vanwege zijn overvloedige oliereserves al een eeuw lang in het centrum van de mondiale imperialistische concurrentie staat. De oorzaak van het conflict ligt niet simpelweg in de aard van Israël zelf; andere staten zijn aantoonbaar brutaler geweest tegenover de burgerbevolking. Het is de rol die Israël historisch gezien heeft gespeeld als bondgenoot van het westerse imperialisme, die het lot van de Palestijnen heeft bepaald.
Ze nemen het niet alleen op tegen Israël, niet alleen tegen het Westen, niet alleen tegen de Arabische regimes, maar ook tegen het wereldimperialisme. Dat vertelt ons nog iets anders: de strijd voor Palestina is niet alleen een strijd voor de Palestijnen; het maakt deel uit van de strijd voor een ander soort wereld.
Er zal alleen vrede zijn in het Midden-Oosten als we voor eens en voor altijd van het kapitalisme afkomen.
Bron: redflag.org.au
