Arnaud Le Gall
De-verwestersing opent enorme kansen, net zoals het aantal en de intensiteit van potentiële conflicten toeneemt. We zijn van een unipolaire wereld naar een wereld gegaan die sommigen multipolair noemen. We willen geen algemene concurrentie van allen tegen allen op elk gebied, net zomin als we niet langer de hegemonie willen van een imperiale supermacht wiens hoogmoed heeft geleid tot rampzalige oorlogen die miljoenen levens hebben geëist en hele regio’s tientallen jaren hebben gedestabiliseerd. . Uiteindelijk geef ik er de voorkeur aan om het idee van een ‘niet-polaire’ wereld te gebruiken: er zijn niet langer duidelijk samengestelde blokken met perfect samenhangende en ordelijke allianties.
Alleen de Atlanticisten geloven dat er zoiets bestaat als een samenhangend Westers blok. Wat is Atlanticisme? Het is de overtuiging dat er een gemeenschap van waarden en belangen bestaat tussen Europa en Noord-Amerika. Volgens mij is er geen van beide. Soms hebben we gemeenschappelijke principes. Maar we hebben ook principes gemeen met de hele mensheid.
Hetzelfde geldt voor de BRICS. Wat zijn de BRICS eigenlijk? In wezen zijn ze een teken dat de wereld niet langer om het Westen draait. De BRICS-landen vertegenwoordigen ruim 40 procent van het mondiale binnenlandse product en ruim de helft van de wereldbevolking. Maar tegelijkertijd zijn de BRICS geen gemeenschap van waarden en belangen. Het is een lappendekenforum en een alternatief voor de westerse visie op de wereld, maar het is beladen met grote conflicten.
Een twee eeuwen lang haakje wordt gesloten. Het is een feit. Maar sommigen ter linkerzijde zijn in de verleiding gekomen om de BRICS alleen maar te zien als een welkom tegenwicht voor de Verenigde Staten. We zijn het er niet mee eens. Zeker, we hebben geen heimwee naar de oude unipolaire, op het Westen gerichte orde, maar een geopolitieke transformatie op de schaal van degene die we nu doormaken, en die hand in hand gaat met een structurele crisis van het kapitalisme en een ecologische crisis, zal kan alleen tot oorlog leiden als deze op wanordelijke wijze plaatsvindt.
Alle indicatoren zijn rood. In veel delen van de wereld hebben we de dynamiek gezien van burgeropstanden die werden geconfronteerd met autoritaire contrarevoluties – na de zogenaamde ‘Arabische Lente’, maar ook in Chili, Libanon, Thailand, Burkina Faso en elders, en zelfs in de Verenigde Staten en Europa.
Er is een internationale extreemrechtse beweging gaande van [Narendra] Modi en [Marine] Le Pen aan [Donald] Troef, [Jair] Bolsonaro en Kais Saied uit Tunesië. In het licht van de uitdagingen van vandaag zou het een illusie zijn om te denken dat er een alternatief bestaat tussen een linkse breuk met het neoliberalisme en de steeds autoritairdere, etnisch geobsedeerde heruitvinding ervan door extreemrechts. De onstuimige haast naar autoritarisme, de verergering van haatzaaiende uitlatingen, de convergentie tussen centrum en extreemrechts zijn geen ongelukken. Ze zijn het reactionaire antwoord op de algemene sociale woede.
Bron: jacobin.com
