De scherpe devaluatie van de officiële wisselkoers van de hryvnia door de Nationale Bank van Oekraïne (NBU), die plaatsvond op 21 juli, was zowel een langverwachte als verrassende gebeurtenis.
De nationale wisselkoers is vast sinds de Russische invasie op 24 februari. Ondertussen kromp de nationale economie tijdens de eerste maanden van de oorlog met 35-50% en zal naar verwachting in 2022 met een derde op jaarbasis dalen. Naast de krimpende economie bouwde de begroting snel het begrotingstekort op: in de eerste helft van het jaar was het goed voor 405 miljard hryvnia ($ 13,8 miljard, volgens het tarief dat is vastgesteld sinds Vladimir Poetin de Russische strijdkrachten opdracht gaf om Oekraïne binnen te vallen).
De NBU maakte het tekort actief te gelde door staatsobligaties te kopen. De oorlog heeft de niet-monetaire aanjagers van inflatie aangespoord; een markttekort van sommige grondstoffen, veel duurdere transportlogistieke kosten, grote onzekerheid en slechte marktverwachtingen. Als gevolg hiervan bereikte de consumentenprijsindex in juni 21,5% op jaarbasis – wat twee keer meer was dan voor heel 2021.
Het zekere herstel van de economische bedrijvigheid sinds april, evenals de extra behoefte om militair materieel te importeren, veroorzaakten een versnelling van de invoer waardoor de valutareserves snel uitgeput raakten. Door de valutamarkt in evenwicht te brengen met een vaste wisselkoers, verloor de NBU 4,8 miljard dollar aan internationale reserves tijdens de vier maanden van de oorlog – 17% van haar omvang eind februari. In totaal verkocht de NBU in die periode $ 11,4 miljard.
Bijgevolg probeerde de NBU de macro-economische onevenwichtigheden het hoofd te bieden door de discontovoet op 3 juni te verhogen tot 25%. Ze keerde de stroom echter niet om ten gunste van hryvnia-activa, zoals de bankautoriteiten meenden, waarmee ze hun beslissing plachten te rechtvaardigen. . Hierdoor werd de correctie van de wisselkoers onvermijdelijk. De enige zorg was het juiste moment en de juiste schaal van deze verandering.
Aan de andere kant was de diepte van de officiële devaluatie onverwacht hoog – de koers hryvnia/dollar steeg van de ene op de andere dag van 29,25 naar 36,57 en de economie verloor een van haar belangrijkste inflatieankers, wat de inflatieverwachtingen verder kan verslechteren.
De markt is sindsdien begonnen met het aftasten van de inkoopcapaciteitsmarges, die de omvang van aanvaardbare prijscorrecties zullen bepalen. Speculatieve races zijn al begonnen bij balies voor straatvaluta, waar de koers hryvnia/dollar gedurende een week na de devaluatie enorm steeg en op een gegeven moment ₴ 41/$ 1 en zelfs hoger bereikte.
Enig optimisme over de beperkte invloed van devaluatie op het inflatiecijfer kan volgen op een sterke daling van de inkomens van consumenten die door de oorlog zijn getroffen. Bovendien is tijdens de eerder genoemde valutahype wat “hot money” begrensd. De algemene verschuiving in de prijsschaal kan echter niet worden vermeden vanwege de correctie van kosten met betrekking tot geïmporteerde componenten.
De positieve effecten van devaluatie overheersen
Deze laatste heeft het onderhoud van de vaste wisselkoers definitief ontlast. In juli kon de NBU valuta kopen om de reserves aan te vullen voor een bedrag van $ 900 mln. De begroting zal profiteren van invoerbelastingen (btw voor invoer en invoerrechten werden op 7 juli hersteld nadat ze aan het begin van de oorlog waren opgeschort).
De internationale hulp die Oekraïne ontvangt, wordt veel belangrijker in zijn hryvnia-equivalent en exporteurs hebben nu een kans om hun financiële status te verbeteren, aangezien de NBU hoogstwaarschijnlijk haar stappen heeft gecoördineerd om samen te vallen met het ontsluiten van graanexport vanuit de Zwarte Zee-havens van Oekraïne. Nationale producenten zouden minder druk moeten ondervinden van import, wat betekent dat er meer middelen kunnen worden ingezet voor lokale productie.
Door het prijsconcurrentievermogen te verliezen op de markt van afgewerkte producten die naar Oekraïne worden geëxporteerd, zouden buitenlandse partners kunnen profiteren van de toenemende vraag naar de apparatuur, de verwerking van landbouwproducten, lokaal geleverde nutsvoorzieningen – water, energievoorziening en verwarming – evenals andere goederen en diensten die nodig zullen zijn zodra de door Rusland bezette gebieden in het oosten en zuiden van Oekraïne zijn bevrijd.
Bij het ontwikkelen van haar beleid moet de Oekraïense regering de potentiële risico’s van devaluatie beperken en de verwachte positieve impact ervan op de kortetermijngroei en het lokale inkomen versnellen. Haar topprioriteiten zouden moeten zijn: exportbevordering, samenwerking met haar Europese partners om transport- en grensknelpunten op te lossen; het gedwongen herstel van de nationale productie (dit kan het herstel omvatten van de instroom van buitenlandse directe investeringen in relatief veilige regio’s die worden gedekt door passende internationale verzekeringsinstrumenten); de efficiënte toewijzing van verhoogde begrotingsinkomsten voor een passende dienstverlening aan sociale betalingen en lonen in de begrotingssector; ondersteuning voor binnenlandse verkoop; en investeringen in het herstel van beschadigde activa.
De recente stappen van de NBU, waaronder scherpe stijgingen van de disconto- en wisselkoersen, vergemakkelijken de taak van institutionele verbetering van het monetaire beleid van Oekraïne. Door te vertrouwen op gemeenschappelijke rationele reacties op de kwantitatieve monetaire regelgeving in oorlogstijd, riskeert de bank meer onverwachte hyperreacties van economische actoren, die de macro-economische onevenwichtigheden kunnen verslechteren.
De NBU zou voorspelbaarder moeten zijn in een tijd waarin het land te maken heeft met Europa’s grootste en bloedigste invasie sinds de Tweede Wereldoorlog. Haar communicatie met de overheid moet een geconsolideerd complementair beleid mogelijk maken in plaats van opeenvolgende reflectieve reacties ad hoc.
Bron: www.neweurope.eu
