Voorafgaand aan de algemene verkiezingen hadden figuren die dicht bij Keir Starmer stonden journalisten geïnformeerd over het belang van de eerste honderd dagen van Labour in de regering. Er was een klein venster, zo betoogden ze, om de prioriteiten van de nieuwe regering aan het land te laten zien. Deze week deed Keir Starmer precies dat.
Nadat zeven Labour-parlementsleden stemden voor een amendement op de King’s Speech waarin werd opgeroepen tot afschaffing van de tweekinderbijslaggrens, schorste de Labour-leider hen voor zes maanden. Gezien Labour’s recente geschiedenis van willekeurige schorsingen van de partijwhip, valt nog te bezien of de rebellen — Zarah Sultana, Richard Burgon, Ian Byrne, Rebecca Long-Bailey, Imran Hussain, Apsana Begum en John McDonnell — weer lid mogen worden van de parlementaire partij zodra hun schorsing afloopt.
Het argument van de rebelse parlementslid om de twee-kindergrens af te schaffen is krachtig. Het beleid werd in 2017 door de Conservatieve regering geïntroduceerd en beperkt gezinnen om maximaal twee kinderen aanspraak te laten maken op uitkeringen. Een recordaantal van 1,6 miljoen kinderen leeft in gezinnen die door het beleid worden getroffen en het wordt algemeen erkend als de grootste veroorzaker van kinderarmoede in Groot-Brittannië. Door het af te schaffen zouden 330.000 kinderen onmiddellijk uit de armoede worden gehaald. En tegen een uiteindelijke kostprijs van slechts £ 3,4 miljard per jaar is er geen snellere of kosteneffectievere manier om kinderarmoede te bestrijden die de overheid ter beschikking staat.
Daarentegen zijn de argumenten voor het handhaven van de limiet veel zwakker. Terwijl de conservatieve regering die het beleid introduceerde het presenteerde als een ontmoediging voor gezinnen met kinderen die ze zich niet konden veroorloven, is de huidige regering niet bereid het beleid te verdedigen op basis van social engineering. In plaats daarvan houdt ze vol dat het handhaven van het beleid noodzakelijk is om haar economische competenties te demonstreren, en benadrukt ze dat het onverantwoord zou zijn om “niet-gefinancierde beloften” te doen. Tegelijkertijd weigert ze elke belastingverhoging voor de rijken om de afschaffing van de limiet te financieren. Om het nog erger te maken, liet de regering vorige week zien dat er geld kan worden gevonden als er politieke wil is, door £ 3 miljard per jaar toe te wijzen aan de oorlogsinspanningen van Oekraïne “zolang het duurt”.
Voor Team Starmer fungeert de steun voor de twee-kindergrens als een lakmoesproef. Vóór de stemming informeerde het team van de leider sympathieke journalisten dat het afdwingen van steun voor het beleid in het aangezicht van interne oppositie een “viriliteitstest” was voor de nieuwe regering, met de getroffen families als nevenschade. Voor de parlementsleden die de partijwhip trotseerden, was de grens ook een soort lakmoesproef. Het afschaffen van de twee-kindergrens is het laagst hangende fruit in de strijd tegen kinderarmoede, en zelfs een weigering om dat te doen zou het doel van een Labour-regering in twijfel trekken.
Hoe dan ook, het is belangrijk om te benadrukken hoe ongekend Starmers besluit om de whip op te schorten is. Op geen enkel ander moment in de geschiedenis van de Labour Party zou het fel verzetten tegen kinderarmoede worden gezien als een kwestie van uitsluiting en bestraffing voor parlementsleden. Toen de regering van Tony Blair in 1997 de uitkeringen voor alleenstaande ouders verlaagde, werd de whip niet verwijderd van de zevenenveertig parlementsleden die ertegen stemden. Evenzo heeft Clement Attlee de vijfenveertig parlementsleden die in opstand kwamen tegen zijn toespraak van de koning in 1947, niet geschorst. De controlefreaky die deze week tentoon wordt gespreid, staat stevig buiten de democratische tradities van de partij en is onthullend voor het karakter van de nieuwe regering.
In februari, nadat Labour de voorzitter van het Lagerhuis, Lindsay Hoyle, had gechanteerd om een stemming over een staakt-het-vuren in Gaza te annuleren, schreef ik dat er een alarmerend patroon ontstond, waarbij, naarmate de factie rond de Labour-leider aan macht won, hun autoritarisme ongeremder werd. Hun gedrag deze week was slechts de eerste voorproef van de despotische impulsen van de regering-Starmer en een signaal dat een grote parlementaire meerderheid hun intolerantie voor debat en afwijkende meningen heeft aangewakkerd.
Maar als de uitzetting van deze week een demonstratie was van organisatorische kracht, dan was het ook een teken van de politieke kwetsbaarheid van Starmer en zijn project. Verkozen met een overweldigende meerderheid op een historisch lage opkomst, is het een regering met een flinterdun mandaat en geen populaire achterban. Als gevolg daarvan is het onzeker en paranoïde over mogelijke uitdagingen voor haar gezag.
Er is enige troost te vinden in het feit dat de regering zich ervan bewust lijkt te zijn dat haar steun voor de twee-kindergrens zowel moreel onverdedigbaar als politiek onhoudbaar is. Hoewel de opstand van deze week beperkt bleef tot een handvol parlementsleden van de Socialist Campaign Group, wordt de oppositie tegen het beleid diep gevoeld op de Labour-banken en door de aangesloten vakbonden van de partij en kan niet oneindig worden ingedamd.
De “taskforce kinderarmoede” die onlangs door de regering is opgericht als reactie op politieke druk, is een teken dat ze weet dat haar standpunt onhoudbaar is. De taskforce, die geen mandaat of tijdschema heeft, is duidelijk in elkaar geflanst in een paniekerige reactie op kritiek op de nalatigheid van Labour op het gebied van kinderarmoede. Het toont ook het gebrek aan vertrouwen van de regering in haar argumenten ter verdediging van het beleid. Dezezelfde onzekerheid was duidelijk in hun weigering om ministers in de media naar voren te schuiven om de stemming en de schorsingen te rechtvaardigen.
In wat de huwelijksreisperiode van de nieuwe regering moet worden, is het gelukt om de strijdlijnen te trekken over de kwestie van kinderarmoede en zichzelf stevig aan de kant van de verarming te plaatsen. Het heeft zich ook kwetsbaar en intolerant getoond, wat de weg vrijmaakt voor grotere, serieuzere opstanden in de toekomst. Of ze het nu beseffen of niet, een regering die is gekozen op een mandaat van “verandering” en die stelt dat het aantal kinderen in schrijnende armoede precies goed is, zal niet standhouden.
Bron: jacobin.com
