Van Vietnam tot Palestina: studenten komen terecht in opstand

In 1968 zat ik in groep 11 op een katholieke meisjesschool in een buitenwijk van Melbourne. De gebeurtenissen van dat gedenkwaardige jaar – waaronder het Tet-offensief in Vietnam en de groeiende anti-oorlogsbeweging, de studentenopstand en algemene staking in Frankrijk, de burgerrechtenbeweging in de VS en de Russische invasie van Tsjechoslowakije – hebben mij ervan overtuigd dat de wereld werd serieus verpest.

Maar bovenal werd ik, net als veel van mijn tijdgenoten, geïnspireerd door degenen die terugvechten. Na het afstompende conservatisme van de jaren vijftig vond er een nieuw en opwindend proces van massale radicalisering plaats, vooral onder jongeren en studenten.

Vastbesloten om daar deel van uit te maken, koos ik ervoor om te studeren aan de Monash University, destijds de meest radicale campus van Australië. De oorlog in Vietnam was een bepalende kwestie voor mijn generatie, en Monash liep voorop in de anti-oorlogsbeweging.

In 1967 waren radicale studenten daar begonnen geld in te zamelen voor het Nationale Bevrijdingsfront – een daad die door de media en het establishment als verraad werd veroordeeld, maar die het hele anti-oorlogsdebat naar links verlegde. Het eenvoudigweg op pacifistische basis verzetten tegen de oorlog werd het zachte, gematigde standpunt; als u links was, steunde u degenen die vochten tegen de imperialistische agressie van de VS en Australië.

Bij elke echte massabeweging is een breed scala aan mensen en organisaties betrokken. Overal ontstonden anti-oorlogsgroepen – in de buitenwijken, op werkplekken en in vakbonden, op campussen en op middelbare scholen – die een scala aan politieke meningen weerspiegelden en zich bezighielden met een verscheidenheid aan activiteiten.

Naast grote mobilisaties zoals het Moratorium van mei 1970 waren er talloze kleinere en vaak militantere acties, zoals aanvallen op het Amerikaanse consulaat, de bezetting van Nationale Dienstcentra, dramatische stunts door dienstplichtigen, het uitdelen van anti-oorlogsfolders in de stad in weerwil van de statuten en nog veel meer.

Als reactie op de toenemende strijdbaarheid kwamen arrestaties en politiegeweld vaak voor, maar dit heeft activisten verre van afgeschrikt, maar radicaliseerde veel mensen alleen maar verder. Uiteindelijk werd de beweging in het gelijk gesteld en kreeg het Amerikaanse imperialisme een grote tegenslag te verwerken. Een minderheid werd in deze periode gewonnen voor de revolutionaire socialistische politiek, waaronder de kleine groep die uiteindelijk Socialist Alternative werd.

In de ruim vijftig jaar daarna zijn er af en toe uitbarstingen van massastrijd geweest, zoals de antikapitalistische en Occupy-bewegingen, de enorme protesten tegen de oorlog in Irak en Black Lives Matter, maar er is niets geweest dat ook maar in de buurt kwam van zo diepgaande en voortgezet als de beweging tegen de oorlog in Vietnam. Tot nu.

De genocidale aanval van Israël op Gaza heeft aanleiding gegeven tot een internationale solidariteitsbeweging met Palestina die ongekend is, maar in sommige opzichten opvallend doet denken aan de Vietnam-beweging.

Zeven maanden lang zijn vele duizenden wekelijks de straat op gegaan tijdens enorme protestbijeenkomsten. Daarnaast zijn er tal van kleinere acties geweest, zoals het blokkeren van Israëlische schepen, het oppakken van bedrijven die materialen produceren voor de Israëlische oorlogsmachine, het confronteren van pro-Israëlische politici en het agiteren om lokale raden ertoe te bewegen een standpunt in te nemen tegen de genocide. Er zijn een aantal nieuwe solidariteitsgroepen ontstaan, terwijl bestaande organisaties zoals Students for Palestine een nieuw en breder publiek hebben gevonden.

Opnieuw stonden de studenten voorop. We zijn momenteel getuige van een van de ernstigste uitbraken van nationaal studentenprotest sinds het Vietnam-tijdperk. De stakingen en stakingen door universiteits- en middelbare scholieren waren een goed begin. En nu, met kampen die op talloze universiteitscampussen zijn gevestigd en die het verbreken van de banden met Israël eisen, vormen studenten de radicale voorhoede van de bredere protestbeweging.

De kampen zijn centra van zowel activisme als politieke discussie. Dit doet opnieuw denken aan het campusactivisme in de jaren zeventig. Teach-ins waren bijvoorbeeld een kenmerk van de anti-Vietnam-oorlogsbeweging, waarbij deelnemers werden bewapend met de feiten en argumenten om de leugens en propaganda van de andere kant te weerleggen. Discussies over waarom het machtigste leger ter wereld een klein derdewereldland binnenviel, brachten velen tot het inzicht dat de oorlog geen geïsoleerde daad van agressie was, maar het onvermijdelijke product van kapitalisme en imperialisme.

Een andere overeenkomst is dat de brute repressie van de kampen in de VS (die liberale en sommige Labour-politici hier willen zien gebeuren) er niet alleen niet in is geslaagd Palestijnse activisten te intimideren, maar net als het politiegeweld van de jaren zeventig de rol van de staat en droeg bij aan de verspreiding van de beweging.

Er zijn uiteraard verschillen. De inzet voor het imperialisme is hoger dan in Vietnam. De VS zullen Israël, dat van vitaal belang is voor zijn strategische en economische belangen, niet in de steek laten. Voor de bevrijding van Palestina is de opbouw nodig van een massale arbeidersbeweging in het hele Midden-Oosten om de verraderlijke en reactionaire Arabische leiders omver te werpen, zoals we zagen tijdens de Arabische Lente van 2011.

Het vereist ook dat het hele systeem van het imperialisme wordt uitgedaagd en bestreden, en de internationale solidariteitsbeweging kan daarin een rol spelen. Net als in Vietnam zal de interventie van socialisten cruciaal zijn om argumenten te winnen die niet alleen de beweging vooruit kunnen helpen, maar ook zoveel mogelijk mensen kunnen overtuigen om zich voor de lange termijn in te zetten voor de antikapitalistische strijd.

Dat is een grote vraag, maar we zijn beter in staat om dat te doen dan in de jaren zeventig, toen links nog steeds werd gedomineerd door de doodlopende stalinistische politiek. Aanzienlijke aantallen van een nieuwe generatie zijn tot politiek activisme overgegaan, wat heeft geleid tot de opkomst van een levendige en duurzame solidariteitsbeweging. Het is ongelooflijk inspirerend voor degenen, zoals ik, die deel uitmaakten van de studentenopstand in het Vietnam-tijdperk, en biedt een maar al te zeldzame kans om de krachten van revolutionair links op te bouwen, zowel kwantitatief als kwalitatief. Het is een kans die we niet mogen laten liggen.