We hebben een revolutie nodig om een ​​einde te maken aan de huidige oorlogen

Er waren arbeidersrevoluties in Rusland en Duitsland nodig om een ​​einde te maken aan de Eerste Wereldoorlog, na vier jaar waarin 45 miljoen mensen omkwamen en de levens van honderden miljoenen op hun kop stonden.

De Eerste Wereldoorlog was het hoogtepunt van tientallen jaren van rivaliteit tussen Europese kapitalistische staten, in het bijzonder Groot-Brittannië, Frankrijk en Duitsland. In een lezing die in mei 1917 werd gehouden, betoogde de Russische revolutionaire leider Vladimir Lenin: “De huidige oorlog is een voortzetting van de veroveringspolitiek, van het neerschieten van hele nationaliteiten, van ongelooflijke wreedheden begaan door de Duitsers en de Britten in Afrika, en door de Britten en de Russen in Perzië”.

De Europese staten hadden geconcurreerd om markten, handelsroutes, grondstoffen en arbeid – net zoals de bedrijven op hun grondgebied concurreerden om winst. Lang vóór 1914, het jaar dat de oorlog uitbrak, was het grootste deel van de wereld tussen hen verdeeld.

Groot-Brittannië en Frankrijk hadden Afrika en het grootste deel van Azië verdeeld, waardoor het land in bloed was gedrenkt. Het uitgestrekte Britse imperium was economisch en militair superieur, maar kreeg te maken met opkomende rivalen. Duitsland was hiervan de belangrijkste. Hoewel Duitsland een veel kleinere koloniale voetafdruk had, had Duitsland nieuwe technische en organisatorische methoden ontwikkeld om zijn economie op te bouwen, door bedrijven te koppelen aan kartels en trusts die snelle expansie mogelijk maakten door het bundelen van middelen.

Groot-Brittannië gebruikte zijn enorme marine om de toegang van Duitsland tot overzeese markten en koloniale bezittingen te beperken. Maar in 1914 was Duitsland niet langer bereid de Britse marinecontrole te tolereren. Beleefde onderhandelingen konden de realiteit niet overwinnen: als een Europese staat zijn macht wilde blijven uitbreiden, moesten andere staten hun macht zien verkleinen. Het geweld dat voorheen in de koloniën werd gepleegd, werd nu ontketend in het hart van de ‘beschaving’.

Op 28 juni 1914 werd aartshertog Franz Ferdinand, erfgenaam van de Habsburgse troon van het Oostenrijks-Hongaarse rijk, vermoord door een Servische nationalist. Oostenrijk verklaarde een maand later formeel de oorlog. Binnen zeven dagen wierpen alle Europese machten zich in de oorlog: Rusland, Frankrijk en Groot-Brittannië aan de Servische kant; Duitsland in alliantie met Oostenrijk-Hongarije. Naarmate de oorlog vorderde, sloten meer landen zich aan. De Duitse alliantie, de Centrale Mogendheden genaamd, viel België binnen en trok Ottomaans Turkije binnen. Groot-Brittannië, Frankrijk en Italië werden bekend als de Entente. De oorlog verteerde nu de wereld.

Een jaar na het conflict beschreef de Pools-Duitse communiste Rosa Luxemburg in haar Junius-pamflet het kwaad dat wordt aangericht door de kapitalistische oorlogsmakers:

“De zaken floreren op de ruïnes. Steden worden in puin veranderd, hele landen in woestijnen, dorpen in begraafplaatsen, hele naties in bedelaars, kerken in stallen; Volksrechten, verdragen, allianties, de heiligste woorden en de hoogste autoriteiten zijn in stukken gescheurd… Beschaamd, onteerd, wadend in bloed en druipend van vuiligheid, zo staat de kapitalistische samenleving.”

Vredesonderhandelingen zouden de gevechten niet beëindigen, net zomin als anti-oorlogsmarsen alleen. De heersende klasse van elk land had te veel te verliezen: hun toekomstige positie in de geopolitieke orde, hun allianties, hun toegang tot de hulpbronnen van de wereld, hun rijkdom en status.

Zelfs de revolutionaire omverwerping van de Russische tsaar in februari 1917 kon Rusland niet uit de oorlog halen. De nieuwe pro-kapitalistische voorlopige regering, die de monarchie verving, bleef zich inzetten voor de oorlog, ook al liep ze het risico van een nieuwe revolutie. Maar de regering wist dat een terugtrekking de toekomst van de staat zou ondermijnen.

In de bovengenoemde meilezing betoogde Lenin:

“De oorlog die de kapitalisten van alle landen voeren kan niet worden beëindigd zonder een arbeidersrevolutie tegen deze kapitalisten… Zolang de regering van de kapitalisten niet is vervangen door een regering van de revolutionaire arbeidersklasse, is de regering gedoemd Om maar te herhalen: we stevenen af ​​op een ramp.”

Revoluties in Rusland en Duitsland maakten uiteindelijk een einde aan de oorlog. In oktober wierpen Russische arbeiders en soldaten, onder leiding van de Bolsjewistische Partij, de voorlopige regering omver en vervingen deze door een arbeidersregering.

De revolutionairen trokken Rusland terug uit de oorlog en ondertekenden op 3 maart 1918 een vredesverdrag met de Centrale Mogendheden. Dat bracht een opoffering met zich mee: annexaties toestaan ​​en belangrijke industrie- en landbouwgronden weggeven, waardoor de kansen op de opbouw van het socialisme in Rusland in gevaar kwamen.

Maar de revolutionairen hoopten dat deze radicale daad de internationalistische geest van hun nieuwe staat zou demonstreren en de arbeidersklassen over de hele wereld zou aanmoedigen om hun eigen revoluties tegen de oorlog en voor het socialisme te lanceren. Leon Trotski vatte de houding van de bolsjewieken samen in een toespraak van februari 1918, gehouden kort vóór de ondertekening van het verdrag:

“We leiden ons leger en ons volk uit de oorlog, in afwachting van een naderende tijd waarin de onderdrukte volkeren van alle landen hun lot in eigen hand zullen nemen, op de manier waarop Russische arbeiders dat hebben gedaan.”

Duitse arbeiders en soldaten beantwoordden de oproep. Gedurende 1918 schokten massastakingen en demonstraties tegen de oorlog de Duitse regering. In november bloeide er in heel Duitsland een revolutionaire massabeweging op. Arbeiders richtten revolutionaire raden op, geïnspireerd door de bloei van de democratie in de nieuwe Russische arbeidersstaat.

Via deze raden namen ze het beheer van hun werkplekken over, en vervolgens van hele steden. Zeelieden organiseerden muiterijen en weigerden hun slagschepen tegen de Britse vloot te lanceren. Ze sloten zich aan bij de raden en maakten gezamenlijke plannen met de arbeiders. Soldatenraden namen de leiding over bataljons bestaande uit tienduizenden man. Historicus Pierre Broué geeft in zijn boek een uitgebreid verslag van deze revolutie De Duitse Revolutie, 1917-1923.

Slechts vijf dagen na de revolutie stortte de Duitse regering in. Op 9 november werd een nieuwe revolutionaire republiek uitgeroepen. Twee dagen later haastten de Europese leiders zich om een ​​reeks overeenkomsten te ondertekenen om de oorlog te beëindigen.

Deze geschiedenis zou een luide roep moeten zijn: we moeten overal socialistische partijen herbouwen die revoluties tegen de kapitalisten kunnen leiden en hun barbaarse oorlogen voor altijd kunnen beëindigen.

De afgelopen drie jaar zijn Europa en het Midden-Oosten opnieuw theaters van grote oorlogen geworden. De Russische aanval op Oekraïne gaat nu het derde jaar in, en Israël voert een genocide uit in Gaza. Beide oorlogen zouden nog bredere conflicten kunnen worden. Een nog grotere dreiging doemt op aan de horizon. De Verenigde Staten en China bereiden zich voor op een conflict dat opnieuw andere grootmachten uit de hele wereld zou kunnen aantrekken. Australië positioneert zichzelf als de belangrijkste militaire bondgenoot van de Verenigde Staten in Azië.

Net als in 1917-1918 zullen we revoluties nodig hebben om een ​​einde te maken aan deze imperialistische waanzin.