De wereldoorlog tegen asiel

Toen mensen vertelden hulpverlener Fayad Mulla dat asielzoekers zodra ze op Griekse bodem aankomen, onmiddellijk worden achtervolgd door groepen “gemaskerde mannen” die de opdracht krijgen hen te ontvoeren, vond Mulla het moeilijk om de verhalen geloofwaardig te maken.

Rapporten en geruchten over geheime operaties door Griekse autoriteiten doen al jaren de ronde, maar het idee van door de staat gesanctioneerde criminelen die rondrennen en migranten slaan, ze in de kofferbakken van auto’s gooien en ze dwingen terug te keren naar boten, was te veel voor Mulla om te geloven. “Het is een land van de Europese Unie,” vertelde hij een interviewer van de BBC, waarin hij zijn scepsis uitlegde. Dat veranderde toen hij het op tape vastlegde.

Door een lange lens nam hij een video op van Griekse bewakers op het eiland Lesbos die migrantenfamilies op een speedboot marcheerden. In één shot is duidelijk een man in uniform met een bivakmuts te zien die een kind op de boot draagt. Het is schokkend, maar dit is onderdeel van een logische progressie van toenemend geweld tegen migranten, aangezien regeringen de gekoppelde rechten op asiel en redding uithollen.

De BBC interviewde Mulla als onderdeel van hun nieuwe documentaire, “Dead Calm: Killing in the Med?”, die begint met de vraag en eindigt met de feiten: De Griekse kustwacht heeft het internationaal erkende recht van vluchtelingen om asiel aan te vragen, veranderd in een ziek spelletje, waarbij ze elke man, vrouw en kind die ongevraagd op de archipel van het land landt, achtervolgen als onderdeel van een gecoördineerde poging om hen asielrechten te ontzeggen.

In plaats van een uitzondering is de Griekse strategie een kenmerkend model geworden in de wereldwijde oorlog tegen asielzoekers. Van Venezuela tot Mexico tot Libië tot Hongarije tot Japan, we zien een semi-gecoördineerde inspanning van rijke landen om een ​​van de weinige wettelijke verantwoordelijkheden af ​​te schaffen die de rijken en welgestelden van de wereld hebben ten opzichte van de armen en getroffenen.

De Griekse strategie is een toonbeeld geworden in de wereldwijde strijd tegen asielzoekers.

Mulla’s video, voor het eerst gepubliceerd door de New York Times in 2023, is een smoking gun, maar analisten hebben ook een hoop indirect bewijs verzameld dat een onontkoombaar patroon beschrijft. Forensic Architecture volgde en bracht meer dan 2000 gevallen in kaart van wat de onderzoeksgroep “drift-backs” noemt vanuit Griekse territoriale wateren tussen 2020 en 2023. Nadat ze door de gemaskerde mannen zijn gevangen, worden migranten op motorloze rubberboten gezet en letterlijk richting Turkse territoriale wateren geduwd. In plaats van dat de autoriteiten mensen rechtstreeks uitzetten, voeren volgens Forensic Architecture “natuurlijke processen en geografische kenmerken van de Egeïsche archipel – stromingen, golven, winden en onbewoonde rotsen – de uitzetting uit, waardoor de daders op afstand worden gehouden van de impact van hun dodelijke acties.” De groep telt 55.445 mensen die via de techniek in drie jaar zijn uitgezet, waaronder 24 doden en 17 verdwijningen.

Niet inbegrepen in de Forensic Architecture-telling is het zinken van het migrantenschip Adriana in de Middellandse Zee in juni 2023, waarbij meer dan 600 mensen omkwamen. Zoals overlevenden in “Dead Calm” vertellen, reageerde de Griekse kustwacht zo traag op de nood van het schip dat veronderstelde nalatigheid waarschijnlijk kwaadaardigheid werd. Uiteindelijk was het een Mexicaans luxe jacht dat te hulp schoot, zoals het was. Maar de Grieken waren niet de enigen die verantwoordelijk waren voor de ramp met de Adriana: zoals Mulla zei, maakt Griekenland deel uit van de EU en de EU heeft Frontex, een internationaal agentschap voor grensbeheer. Op het Poolse hoofdkantoor hield Frontex de situatie in de gaten, maar dat deed de passagiers op de Adriana niet veel goeds. Onder druk van de BBC om de inmiddels goed gedocumenteerde praktijken van de Griekse kustwacht te veroordelen, verliet Frontex Fundamental Rights Officer Jonas Grimheden de set.

Hoewel het lijkt alsof de EU de Griekse kustwacht verdedigt, ligt het omgekeerde dichter bij de waarheid: als zuidoostelijke hoek van de EU is Griekenland verantwoordelijk voor het weren van zoveel mogelijk migranten uit Europa.

“Deze grens is niet alleen een Griekse grens, het is ook een Europese grens,” verklaarde Ursula von der Leyen, hoofd van de Europese Commissie, in een gezamenlijke persconferentie met de Griekse premier in 2020. “Ik dank Griekenland dat het onze Europese aspida in deze tijden,” zei ze, waarbij ze het Griekse woord voor “schild” gebruikte. Griekenland ligt tussen Europa en vele tienduizenden mensen die hun toevlucht zoeken voor conflicten in Noord-Afrika en het Midden-Oosten, en het staat aan de grens met een masker en een gevechtsmes om. Ter ondersteuning van dit grenswerk heeft de EU miljarden euro’s naar haar lidstaat gesluisd. Frontex zet ook luchtbewakingsmiddelen, eigen schepen en zelfs grondpersoneel in dat heeft samengewerkt met de Griekse politie in het drift-back-programma.

Europa financiert niet alleen de Griekse kant: de Europese Unie heeft meer dan 10 miljard dollar aan hulp naar Turkije gestuurd, een niet-lidstaat, om de grens te bewaken. Miljarden meer zijn naar Egypte, Tunesië en Mauritanië gegaan — allemaal met als doel het aantal asielzoekers dat ergens binnen de EU aankomt waar ze hun onschendbare rechten kunnen uitoefenen, te verminderen.

In het Westen halfrond, Mexico dient als een schild voor de Verenigde Staten, om zo hun rijkere buur in het noorden te beschermen.

President Joe Biden beëindigde het Trump-tijdperk “Blijf in Mexico”-beleid, maar zijn bevel in juni om de asielprocedure aan de zuidelijke grens te stoppen, heeft een soortgelijk effect gehad. En onder zware druk van de Verenigde Staten nam Mexico de kosteneffectieve praktijk aan om migranten terug te sturen naar het zuiden van het land, waarbij het land vertrouwde op de moeilijke reis om mensen die vanuit Midden- en Zuid-Amerika naar de VS reisden, te ontmoedigen. Vorige maand meldde Associated Press beschuldigingen van een asielzoeker dat ze door Mexicaanse soldaten was geslagen voor de ogen van haar kinderen voordat ze allemaal in een bus naar het zuiden werden gezet. Dergelijke scènes en hun directe verband met het Amerikaanse beleid zijn zo goed gedocumenteerd dat elke ontkenning onwaarschijnlijk is, maar dat lijkt goed genoeg voor Biden en de internationale instanties waaraan staatshoofden zogenaamd verantwoording moeten afleggen.

Als Donald Trump in november wint, zal de Amerikaanse aanval op asiel alleen maar toenemen. Net als andere conservatieve demagogen heeft de ex-president “migrantencriminaliteit” tot een focus van zijn campagne gemaakt, en het gebruikt als een universeel antwoord in het debat van vorige maand. Samen met “Blijf in Mexico”, kunnen we verwachten dat Trump de Turkije-stijl Asylum Cooperative Agreements met El Salvador, Guatemala en Honduras op zijn minst zal herstellen. Het Project 2025-overwinningsplan van de Heritage Foundation gaat verder en hint op een frontale aanval op het recht op asiel zelf. “Internationale organisaties en overeenkomsten die onze grondwet, rechtsstaat of volkssoevereiniteit ondermijnen, mogen niet worden hervormd”, schrijven de auteurs, “Ze moeten worden verlaten.”

De lafhartige Project 2025-intrigeurs hebben gelijk over één ding: het is niet het voorrecht van individuele staten om hun grenzen te beschermen met welke middelen ze ook kiezen. Het recht om asiel aan te vragen als vluchteling is wettelijk vastgelegd in het Vluchtelingenverdrag van 1951 en is, in theorie, een van de weinige garanties van het internationale recht. Non-refoulement (het Franse woord voor “terugduwen”) zou een mensenrecht moeten zijn.

Non-refoulement zou een mensenrecht moeten zijn.

Maar als de rijke westerse landen die het internationale recht handhaven samenspannen om dezelfde regel te omzeilen, kan niemand er veel aan doen. Zo krijgt Hongarije momenteel een boete van 1 miljoen euro per dag van het hoogste gerechtshof van de EU om het te straffen voor het terugsturen van migranten, maar premier Viktor Orbán zou het zich moeten kunnen veroorloven: von der Leyen heeft in december ruim 10 miljard euro aan bevroren EU-fondsen voor de illiberale regeringskliek van Hongarije vrijgemaakt. Als geheel genomen is het standpunt van de EU duidelijk — en duidelijk wetteloos. Onderzoeksbureaus zullen hun rapporten blijven schrijven, maar er is geen manier om in beroep te gaan tegen de beslissingen van gewapende mannen met maskers.

Tot nu toe dagen landen het Vluchtelingenverdrag niet rechtstreeks uit, zelfs niet als ze de bescherming ervan terugschroeven of zelfs tenietdoen. In deze omgeving kunnen landen die tussen de rijkste landen ter wereld en de armste en meest door oorlog verscheurde landen zitten, een waardevolle dienst verlenen als buffers en grenswachten. Elke asielzoeker die Griekenland terugduwt, is er een waar Duitsland zich nooit zorgen over hoeft te maken.

Hoewel een klimaat- en politiek instabiele wereld meer vluchtelingen betekent, is de wereldwijde aanval op asiel geen bijproduct van overweldigende immigratie. Japan bijvoorbeeld, heeft in juni zijn beleid aangescherpt door het makkelijker te maken om asielzoekers te deporteren, hoewel het restrictieve land in 2024 slechts 303 mensen de vluchtelingenstatus heeft toegekend, wat nog steeds een nationaal record is. Een paar honderd mensen op een bevolking van meer dan 100 miljoen kunnen geen echte last vormen voor de hulpbronnen van het land; het probleem zit in het principe dat mensen het recht hebben om te vluchten voor ontberingen en toevlucht te zoeken. Het doel is om een ​​recht te reduceren tot een zeldzaam voorrecht.

Om dat te bereiken, moet het Westen manieren vinden om asiel aanvragen nog minder aantrekkelijk en gevaarlijker te maken dan de oorlogen en rampen waar mensen in de eerste plaats voor vluchten. Autoriteiten moeten nieuwe wreedheden bedenken om te beheren, nieuwe nachtmerries verzinnen om de meest wanhopigen ter wereld te bezoeken. Met hun maskers, messen en mishandelingen loopt de Hellenic Coast Guard voorop.

“Er valt enorm veel te leren van de Griekse autoriteiten en de Griekse regering wat betreft de aanpak die zij hebben gekozen ten aanzien van illegale migratie,” vertelde de Britse minister van Binnenlandse Zaken Suella Braverman aan de pers na een rondleiding door kustwachtoperaties op Samos, een eiland dat berucht is om zijn terugdrijven. In april, de dag nadat het Verenigd Koninkrijk een nieuw beleid had aangenomen dat het deporteren van asielzoekers naar Rwanda inhield, verdronken vijf mensen in het Engelse Kanaal op weg naar Groot-Brittannië, waaronder een kind.

Voor zover het rijke landen betreft, zijn deze verdrinkingen geen probleem — ze zijn een modelbeleidsoplossing. Dus als u een beeld van de toekomst wilt, stel u dan een gemaskerde man voor die een kind ontvoert, haar op een vlot zet en het in de open zee duwt, keer op keer op keer.