De tweede oorlog van Israël

De komende weken zullen cruciaal zijn om te bepalen of de huidige regionale oorlog in het Midden-Oosten in intensiteit zal toenemen. Israël heeft ermee ingestemd om de onderhandelingen over een staakt-het-vuren op 15 augustus te hervatten, iets meer dan twee weken nadat het Ismail Haniyeh, de politieke leider en hoofdonderhandelaar van Hamas, in Teheran, en Fuad Shukr, een van de oprichters van de gewapende vleugel van Hezbollah, in Beiroet vermoordde. Zowel Iran als Hezbollah hebben beloofd te reageren op de aanvallen van Israël.

Uit angst voor escalatie hebben de Verenigde Staten, Qatar en Egypte een verklaring afgegeven waarin ze aandrongen op een nieuwe ronde van onderhandelingen nadat westerse diplomaten naar verluidt hadden aangedrongen op een mogelijke alomvattende overeenkomst om de oorlog in Gaza te beëindigen. De deal zou een staakt-het-vuren, een Israëlische terugtrekking uit Gaza en een gevangenenruil tussen Israël en de Palestijnse verzetsgroepen omvatten. De deal zou ook prioriteit geven aan humanitaire behoeften door de hulp aan Gaza te verhogen en een robuust plan te ontwikkelen voor de wederopbouw van de infrastructuur die verwoest is door jaren van conflict.

De Israëlische premier Benjamin Netanyahu reageerde op de verklaring van de VS-Qatar-Egypte door te bevestigen dat hij de onderhandelingen op 15 augustus zal voortzetten. Yahya Sinwar, die Haniyeh verving als voorzitter van het politieke bureau van Hamas, riep de bemiddelaars op om een ​​plan voor te stellen om Israël te dwingen de deal uit te voeren waar de organisatie, op basis van voorstellen van president Joe Biden, eind mei mee instemde. Extra onderhandelingsrondes, zeiden vertegenwoordigers van Hamas, zouden “de bezetting tijd geven om de oorlog van genocide tegen ons volk voort te zetten.” Het is onduidelijk of de partij haar vertegenwoordigers op 15 augustus naar de onderhandelingen zal sturen. Het is echter duidelijk dat Hamas niet langer gelooft dat Israël het überhaupt serieus meent met het beëindigen van de oorlog.

Net als Biden heeft Kamala Harris kritiek geuit op de acties van Israël en is zelfs zover gegaan om op te roepen tot een onmiddellijk staakt-het-vuren. Maar ze heeft het vermeden om serieuze druk uit te oefenen op de regering van Netanyahu, aan wie de Verenigde Staten hebben toegezegd om nog eens 3,5 miljard dollar aan militaire hulp te sturen die moet worden besteed aan Amerikaanse apparatuur.

In de maanden direct na 7 oktober, ervoer Netanyahu een significante daling in steun. Echter, recentere peilingen laten zien dat hij populairder is dan Benny Gantz, die medio juni aftrad uit de regering uit protest tegen Netanyahu’s weigering om de deal te accepteren die Biden eind mei voorstelde, die een staakt-het-vuren en vrijlating van Israëlische gijzelaars zou hebben gegarandeerd. Netanyahu’s weerbarstigheid lijkt hem eerder steun te hebben opgeleverd dan te hebben verloren onder het Israëlische publiek. Onder deze omstandigheden lijkt er weinig reden te zijn om te verwachten dat deze onderhandelingsronde anders zal zijn dan eerdere, die consequent door Israël zijn gehinderd.

Sinds juni heeft Israël aangegeven dat de oorlog in Gaza binnenkort een “minder intense fase” ingaat, gekenmerkt door gerichte aanvallen om te voorkomen dat Hamas zich hergroepeert. Ondanks de voortdurende Israëlische bloedbaden, waaronder een recente aanval op een school die ontheemden huisvestte in Gaza-Stad, waarbij meer dan honderd Palestijnse levens werden geëist, zijn de operaties van Hamas tegen Israëlische soldaten in de strook echter doorgegaan. De benoeming van Sinwar – die in tegenstelling tot Haniyeh in Gaza in plaats van Qatar is gestationeerd – als hoofd van het politieke bureau van Hamas en de architect van de aanslagen van 7 oktober, stuurt een duidelijk signaal dat de beweging bereid is de strijd voort te zetten, als Israël weigert een staakt-het-vuren te accepteren.

Iran, dat vasthoudt aan zijn recht om zijn soevereiniteit te verdedigen, heeft na de moord op Haniyeh in Teheran ook aangegeven bereid te zijn zijn reactie terug te schroeven als dat bijdraagt ​​aan het einde van Israëls aanval op het Palestijnse volk. De onlangs geïnaugureerde president van Iran, Masoud Pezeshkian, vertelde zijn Franse ambtgenoot dat de Verenigde Staten en Europa Israël moeten aansporen een bestand in Gaza te accepteren om de spanningen te verminderen. Maar het blijft onbekend of er een Iraanse militaire reactie zal plaatsvinden en, zo ja, wat de reikwijdte ervan zou zijn. Iran heeft de dagen na de moord op Haniyeh doorgebracht in uitgebreide gesprekken met bondgenoten, partners en diplomatieke bemiddelaars, mogelijk onderhandelend over de acceptabele contouren van een reactie die de afschrikking met Israël zou herstellen zonder het risico van regionale escalatie.

Hezbollah heeft ook zijn lippen stijf op elkaar gehouden over de details met betrekking tot de timing, omvang en intensiteit van de verwachte reactie op de moord op Shukr. De media staan ​​bol van de speculaties, die deels worden aangewakkerd door Hezbollah’s secretaris-generaal, Hassan Nasrallah, die in zijn laatste toespraak bevestigde dat een reactie op handen was. Een Libanese krant die dicht bij Hezbollah staat, meldde echter wel dat de partij Tel Aviv als doelwit zou kunnen kiezen als onderdeel van haar reactie. Maar Nasrallah heeft zijn opmerkingen opzettelijk vaag gehouden, waardoor het onduidelijk is of de reactie een gecoördineerde inspanning zou zijn waarbij andere facties binnen de verzetsas betrokken zijn of een solo-operatie van Hezbollah. Onzekerheid rond de acties van Hezbollah, benadrukte Nasrallah, is op zichzelf een onderdeel van de reactie van de partij.

Niettemin, aangezien Iran en Hezbollah zorgvuldig kiezen wat zij denken dat het juiste moment en doelwit is voor hun vergeldingsaanvallen, zal geen van beiden uiteindelijk beslissen of de oorlog zich uitbreidt. In tegenstelling tot Iran en Hezbollah heeft Israël niet alleen het potentieel, maar ook een belang bij het uitbreiden van de aanhoudende oorlog. Dit is de reden waarom de Verenigde Staten Israël naar verluidt preventief aanspoort om “zijn reactie te beperken” voordat Teheran en Hezbollah zelfs maar een stap hebben gezet.

De Verenigde Staten lijken zich in ieder geval in hun publieke verklaringen geen zorgen te maken over een oorlog tussen Iran en Israël. De plaatsvervangende woordvoerder van het Pentagon, Sabrina Singh, zei onlangs in een persconferentie buiten beeld dat hoewel de Verenigde Staten militaire middelen naar de regio hebben verplaatst “om een ​​boodschap van afschrikking te projecteren,” het Pentagon niet geloofde dat een uitbreiding van de oorlog “op handen is.”

Maar dit betekent niet per se dat deze projecties betrekking hebben op de situatie tussen Libanon en Israël. Hoewel een grote Iraanse aanval op Israël zou kunnen helpen om de wederzijdse afschrikking tussen de twee te herstellen, volgt daar niet per se uit dat een aanval van Hezbollah, dat sinds 8 oktober in oorlog is met Israël, hetzelfde effect zou hebben.

De doelstellingen van Israël met betrekking tot Iran zijn sinds 7 oktober niet veranderd. Israël probeert elke vooruitgang die Teheran kan boeken in het normaliseren van de relaties met het Westen te ondermijnen en een nucleaire deal te voorkomen die vergelijkbaar is met die welke bemiddeld is door Barack Obama en ingetrokken door Donald Trump, die de Amerikaanse sancties zou opheffen in ruil voor het opgeven van de ontwikkeling van een kernwapenprogramma. Dit zijn concrete doelen die gerealiseerd kunnen worden zonder dat het escaleert tot een directe vuurzee.

Voor Hezbollah zijn de belangen anders. In de paar dagen na de aanval van Hamas op 7 oktober overwoog het Israëlische kabinet serieus om een ​​preventieve aanval op Libanon uit te voeren. Kort nadat Hamas en andere leden van het Palestijnse verzet Israël hadden aangevallen, stuurde de Israel Defense Forces (IDF) drie divisies — één divisie bevat tussen de tienduizend en vijfentwintigduizend troepen — naar de noordelijke grens, doodsbang voor het vooruitzicht van een invasie op een tweede front. Een divisiecommandant meldde dat als Hezbollah had gekozen voor een invasie, “we ze alleen bij Haifa hadden kunnen stoppen”, zesentwintig mijl ten zuiden van de Libanese grens. Volgens sommige bronnen was het slechts een last-minute interventie van de regering-Biden die de preventieve aanval van Israël stopte.

De angst voor een herhaling van 7 oktober vanuit het noorden, samen met de kwetsbaarheid van de noordelijke nederzettingen van Israël voor Hezbollah, die meer dan zeventigduizend Israëliërs heeft gedwongen te evacueren, blijft de berekeningen van Israël beïnvloeden. Als Israël erin slaagt zijn gestelde doelen te bereiken — Hamas verslaan en de relaties met de Arabische staten normaliseren — zouden ze, naast welke vorm het Palestijnse verzet ook aanneemt, te maken krijgen met de aanwezigheid van een enorme, goed getrainde en zwaar bewapende militaire organisatie aan zijn grenzen. Daarom beschouwt Israël de oorlog met Hezbollah als onvermijdelijk, zo niet dreigend.

Bovendien is het onduidelijk of Iran er per se bij betrokken zou raken als Israël zijn oorlog met Libanon zou escaleren. De leiding van Hezbollah heeft eerder gezegd dat ze geen Iraanse betrokkenheid nodig zouden hebben als zo’n oorlog zou plaatsvinden. Dit zou kunnen betekenen dat Netanyahu nog steeds van plan is om de kans te grijpen om de middelen van zijn leger weg te leiden van Gaza en richting Libanon, zoals hij in juni van plan was, zonder per se een totale oorlog met Iran te riskeren.

Hoewel Israël de militaire leiding van Hezbollah systematisch heeft aangevallen door middel van gerichte moorden in de afgelopen tien maanden, wat waarschijnlijk de strategische capaciteiten van de partij heeft verzwakt, hebben deze geen invloed gehad op het enorme arsenaal van Hezbollah, noch op de tienduizenden zeer goed getrainde strijders die het kan inzetten. Evenzo hebben deze moorden weinig invloed gehad op de interne vluchtelingencrisis in het noorden van Israël en hebben ze in plaats daarvan de beperkingen van het Iron Dome-verdedigingssysteem blootgelegd. Terwijl de oorlog heeft geleid tot de interne ontheemding van ongeveer achtennegentigduizend inwoners van de zuidelijke Libanese grensdorpen en -steden, heeft Israël negentigduizend van zijn burgers uit noordelijke nederzettingen moeten evacueren.

Itzhak Brik, een gepensioneerde Israëlische generaal-majoor, heeft een potentiële oorlog tegen Libanon omschreven als “collectieve zelfmoord.” Hij wijst erop dat de Irone Dome er al maanden niet in slaagt onbemande luchtvaartuigen (UAV’s), raketten en projectielen te onderscheppen, en dringt er bij de Israëlische elite op aan te erkennen dat de IDF zich niet heeft voorbereid op tientallen dagelijkse raketten, laat staan ​​de duizenden die Israël dagelijks zullen bestoken als er een totale oorlog zou uitbreken. Israël schat dat Hezbollah tussen de honderdvijftigduizend en tweehonderdduizend raketten en projectielen heeft, terwijl Iraanse bronnen bijna een miljoen schatten. Het werkelijke aantal ligt ongetwijfeld ergens tussen de twee.

Er bestaat geen twijfel over dat Libanon verwoestende verwoestingen zou ondergaan, vooral in het zuiden, de Beqaa-vallei en de zuidelijke buitenwijken van Beiroet, als het een grootschalige oorlog met Israël zou beginnen. Wat deze keer echter anders zou zijn, is dat Israël een vergelijkbare mate van verwoesting zou ondergaan.