Met de goedkeuring afgelopen vrijdag door de Constitutionele Raad heeft de regering van Emmanuel Macron eindelijk haar wetgeving aangenomen om de pensioenleeftijd te verhogen tot vierenzestig. De controversiële wetswijziging heeft tot veel verzet geleid: raffinaderijarbeiders hebben benzinezendingen gegijzeld, havenarbeiders hebben leveringen geblokkeerd en een aanhoudende staking van vuilnisophalers zorgde ervoor dat niet-opgehaalde zakken zich wekenlang opstapelden in de straten van Parijs. Wat zijn de volgende stappen van de regering?
In een televisietoespraak tot de natie op maandag zette Macron een drieledige agenda uiteen die beweerde het land vooruit te helpen. Hij zei dat hij de woede in de straten had gehoord, maar dat het antwoord hierop evenmin ‘verlamming’ zou moeten zijn [nor] extremisme.” In plaats daarvan beloofde Macron vooruitgang te boeken – door meer professionele middelbare scholen te openen, door maatregelen te nemen om mensen met een bijstandsuitkering weer aan het werk te krijgen, en door het onderwijs te herzien, zodat studenten Frans en wiskunde onder de knie zouden krijgen en afwezige leraren efficiënter konden worden vervangen. .
Macron zei ook dat het gezondheidszorgsysteem van het land zou worden herbouwd en dat het land “in de richting van een nieuw ecologisch en productief model” zou evolueren door in de zomer een milieuplan te onthullen. Maar achter de zachte handschoen van deze vage beloften (waaronder een gelofte voor studenten om “meer te oefenen op school”) zat de ijzeren vuist. Macron heeft de woede op straat gehoord: zijn reactie is nu een belofte om tienduizend extra magistraten en medewerkers aan te nemen voor justitie en tweehonderd nieuwe agent (militaire politie) brigades.
Is Frankrijk klaar om verder te gaan zoals hij suggereert?
Dit was in veel opzichten een typische Macron-resettoespraak – een bekende routine waarin hij een gedurfde, transformerende agenda belooft. Maar een realistischer beeld van zijn werkelijke kortetermijnplannen is te vinden in de komende begroting voor 2024. Ondanks wijdverspreide tegenstand blijft de regering doorgaan met verdere plannen om het sociale model van het land aan te vallen. Op de agenda staan vervolgens forse bezuinigingen op sociale programma’s in de begroting van het komende jaar.
“Tussen inflatie [and] pensionering. . . de grens is al bereikt’, zegt Nicolas, een nucleair technicus die vorige maand in Parijs was komen protesteren met een twintigtal van zijn collega’s van de Union Syndicale Solidaires (SUD). Hij is niet de enige die dit denkt. Van buiten het land ziet de positie van Macron er wankel en verzwakt uit, met waarschuwingen van zelfs de conservatieve zakenpers dat deze situatie het einde betekent van zijn binnenlandse agenda, of zelfs de achterhaalde aard van het presidentiële model van de Vijfde Republiek. Maar Macron is niet van plan nu te stoppen. De trottoirs van Frankrijk kreunen misschien van miljoenen demonstranten, maar hij heeft zijn zinnen al op de volgende prijs gezet.
Op 13 maart vertelde de minister van economie, Bruno Le Maire, aan radionetwerk Franceinfo dat de regering vooruitgang boekte met haar begrotingsvoorstel voor 2024, volgens de zakenkrant De echo’s. “[It will] vertegenwoordigen enkele miljarden euro’s aan besparingen’, zei Le Maire.
Het wetgevingspakket heeft drie doelen in het vizier: sociale uitgaven, de zogenaamde “bruine uitgaven”, die bestaan uit uitgaven in verband met fossiele brandstoffen, en steun aan bedrijven.
De bezuinigingen vertegenwoordigen een versnelling van een bezuinigingscampagne die Macron voert sinds hij werd verkozen. Tijdens een bijeenkomst tegen de kosten van levensonderhoud afgelopen november had het Franse Insoumise-parlementslid Marianne Maximi, die een district in Puy-de-Dôme, in Midden-Frankrijk vertegenwoordigt, al aan de kaak gesteld de begroting voor 2023 als “een grote terugkeer van bezuinigingen in ons land”.
“Het resultaat”, zei Maximi, “is 11 miljard euro aan bezuinigingen. . . . Het is de op één na meest bezuinigde begroting van de afgelopen twee decennia.”
Wat dit concreet betekende, legde Maximi uit, was een grote negatieve impact op lokale diensten: schoolkantines, bibliotheken, openbare zwembaden en verwarming in scholen.
“Kinderen hebben het koud en dat zullen ze blijven”, zei ze.
France Insoumise zou niet stemmen voor de begroting voor 2023, eindigde Maximi, omdat “bezuinigingen dodelijk zijn”.
“Ze gaan door met het sluiten van bedden in ziekenhuizen, midden in een crisis!”
Al onder de conservatieve president Nicolas Sarkozy werden van 2007 tot 2012 zo’n 37.000 ziekenhuisbedden gekapt. Zijn opvolger, François Hollande, sneed er nog eens 10.000. Toen in Macron’s eerste termijn van vijf jaar vanaf 2017, ondanks de pandemie van het coronavirus en een lockdown gerechtvaardigd door een kritieke gebrek ziekenhuisbedden, heeft de overheid er nog eens 21.000 geschrapt.
Het bezuinigingsbeleid van Macron is inderdaad niet zo nieuw. De Franse Insoumise-leider Jean-Luc Mélenchon noemde zijn begroting voor 2017 er een die goed paste bij de rijken, en schreef dat zijn begroting voor 2020 “de staat heeft geplunderd”. Maar tijdens de uitzonderlijke economische crisis die de pandemie veroorzaakte, werden sommige van Macrons ambities om kosten te besparen noodgedwongen ingeperkt om een volledige ineenstorting van de economie te voorkomen. Macron’s agenda probeerde de crisis in te dammen door een fiscaal beleid te voeren dat alom, zij het bedrieglijk, bekend stond als “wat het ook kost”.
Tegenwoordig staan al die tijdelijke halve maatregelen – zoals anti-inflatiecontroles en subsidies om de benzine- en brandstofkosten te stabiliseren – op het hakblok. Afgelopen herfst kondigde Gabriel Attal, de minister van openbare rekeningen, aan dat het tijdperk voorbij was. “We zijn overgegaan van ‘wat het ook kost’ naar ‘hoeveel het kost'”, zei hij in een interview met De Parijzenaar.
Sinds januari houdt Le Maire de overheidsuitgaven onder de loep. Nu krijgen de contouren van de nieuwe begroting vorm. Dit voorjaar staat er een week van overleg tussen ministers op het programma om samen te werken aan het terugdringen van de overheidsuitgaven.
Maar een adviseur van France Insoumise vertelde het Jacobijn dat in werkelijkheid het leeuwendeel van de bezuinigingen van Macron op de overheidsuitgaven ten koste zal gaan van sociale programma’s. Ze legden uit dat elk gesprek over het verminderen van “bruine uitgaven” een illusie is – en dat het onwaarschijnlijk is dat steun aan bedrijven wordt verlaagd.
In theorie zou het verminderen van deze “bruine uitgaven” de vorm aannemen van het dichten van een reeks fiscale achterpoortjes. Maar een regeringswerkgroep, die voornamelijk bestaat uit pro-Macron-parlementsleden, is al samengesteld door het ministerie van Financiën om te werken aan een stuk wetgeving voor de groene industrie. Hun rekening zou in de komende weken moeten worden gepresenteerd. Die groep, zei de adviseur van France Insoumise, besloot dat het “contraproductief en voorbarig” zou zijn om belastingverminderingen op bruine uitgaven na te streven. Het is onwaarschijnlijk, concludeerde de adviseur van France Insoumise, dat hieruit bezuinigingen zullen voortvloeien.
Wat betreft het idee dat de overheid zou bezuinigen op hulp aan bedrijven, was de adviseur even sceptisch. Sinds Macron president werd, zeiden ze, was de hulp aan bedrijven explosief gestegen – inderdaad, het is sinds 2017 met € 80 miljard gestegen. De trend was al aanwezig vóór de pandemie, tussen 2017 en 2019, toen de uitgaven met € 30 miljard stegen.
Éric Berr, een universitair hoofddocent aan de Universiteit van Bordeaux, herhaalde deze analyse. Berr, die ook mededirecteur is van het Departement Economie van het Institut La Boétie – de denktank van France Insoumise – vertelde me dat de laatste aankondigingen van Le Maire dezelfde logica volgen van het stabiliteitsprogramma van de regering. Dat is een document dat de regering elk jaar naar het parlement en de Europese Commissie stuurt met hun plan om het tekort terug te dringen.
“Hun doel is om het overheidstekort terug te dringen. . . [to below] 3 procent van het bbp in 2027′, legt Berr uit. Dat is het tekortdoel dat de EU stelt aan haar lidstaten.
Tegelijkertijd berust het programma van de regering om dit tekort terug te dringen uitsluitend op het verhogen van de bbp-groei, waarbij de mogelijkheid om de belastingen te verhogen volledig is uitgesloten.
Integendeel, zei Berr – hun doel is om belastingen te verlagen. “Dus als ze het overheidstekort willen verminderen en tegelijkertijd de belastingen willen verlagen, zal er een grote impact moeten zijn op de sociale uitgaven.”
De regel om het tekort onder de 3 procent van het bbp te houden “heeft geen wetenschappelijke realiteit. . . geen economische basis, ‘legde Berr uit. “De figuur is bedacht door adviseurs van François Mitterrand in het begin van de jaren ’80,” zei Berr.
Mitterrand werd in 1981 gekozen met een ambitieus sociaal programma (waaronder het verlagen van de pensioengerechtigde leeftijd van vijfenzestig naar zestig) dat het tekort ongetwijfeld zou vergroten. Dus vroeg hij zijn adviseurs om hem een regel te geven die hij kon gebruiken om ministers weg te redeneren die naar hem toe kwamen om meer geld uit te geven. Het tekort lag al rond de 2 procent van het bbp, dus besloten ze op 3 procent, zegt Berr. Toen in 1992 het Verdrag van Maastricht tot oprichting van de Europese Unie werd ondertekend, werd het bewind van Mitterrand een economische norm in het blok.
Het plan van de regering om haar begroting in overeenstemming te brengen met deze norm is dan ook volledig gebaseerd op het bevorderen van de groei.
Maar de adviseur van France Insoumise vertelde me: “[their] hypothese van groei [is] opgeblazen.” In 2023 voorspelt de regering een groei van 1 procent van het bbp, een cijfer waarvan de regering weet dat het onjuist is, en ze hebben het al een keer naar beneden bijgesteld van 1,3 procent. De Bank of France schat dat de groei dit jaar slechts 0,6 procent zal bedragen.
Als deze doelen niet worden gehaald, zal het tekort blijven toenemen, tenzij er forse bezuinigingen plaatsvinden. Het resultaat? “Een ongekende bezuiniging.” Zonder precedent en zonder einde. Nu er geen nieuwe groei in zicht is en er geen vooruitzicht is op nieuwe belastingen, zal het verminderen van het tekort in plaats daarvan vereisen dat “elk jaar bezuinigingen moeilijker zullen moeten zijn dan het vorige”.
Dat zal goed nieuws zijn voor het Internationaal Monetair Fonds en de Raad van Europa, die, zo legt Berr uit, de laatste stap van de regering om de pensioenleeftijd te verhogen, hebben gevierd. Voor deze liberale economische supranationale organisaties zijn de zogenaamde hervormingen “een teken van goede trouw . . . dat Frankrijk een ‘goede leerling’ is, waardoor het tekort kleiner wordt.”
‘Het is echter niets nieuws,’ zei Berr. “Gewoon de voortzetting van wat ze vanaf het begin hebben gezegd.”
Berr denkt dat de aankondiging van Le Maire bedoeld is om de financiële wereld gerust te stellen dat, ondanks de huidige sociale bewegingen, de Franse regering “op koers zal blijven”.
Die koers, zei hij, betekent „belastingverlaging, vermindering van het overheidstekort . . . [and] overheidsuitgaven terugdringen.”
Een deel van het afgeven van dat signaal, zegt Berr, zou een hele reeks wetten kunnen zijn, waaronder een die door de minister van Arbeid wordt voorbereid om de arbeidsmarkt te veranderen, of een andere gericht op werkloosheidsverzekeringen.
Het maakt allemaal deel uit van een langlopend ideologisch project van Macron en de EU “om staatsoptreden te beteugelen”, zegt Berr.
In een interview uit 2019 met onderzoeksjournalist Marc Endeweld in De wind steekt oplegde Endeweld uit hoe het langlopende doel van Macron is geweest “om het naoorlogse compromis te liquideren, zogenaamd om iets te reconstrueren [else].”
In werkelijkheid ontdekte Endeweld echter dat Macron geen alternatief heeft.
In plaats daarvan zullen we Macron blijven horen praten over “‘adapting’. . . in naam van Europa! En in de naam van ‘efficiëntie!’”
Dat betekent dat er drie dingen komen: bezuinigingen, bezuinigingen en nog meer bezuinigingen.
Bron: jacobin.com