Het aflopen van titel 42 op 11 mei deed het schrikbeeld van weer een door de VS veroorzaakte humanitaire crisis aan de grens met Mexico ontstaan. Zonder het pandemische mechanisme dat de Verenigde Staten in staat stelde om sinds 2020 snel 2,5 miljoen asielzoekers uit te zetten, heeft de regering van Joe Biden nieuwe manieren gezocht om wanhopige migranten die op de vlucht zijn voor de erbarmelijke economische omstandigheden over het hele halfrond, uit te zetten en uit te sluiten.
De pandemische recessie had verwoestende gevolgen voor de Latijns-Amerikaanse economieën. Maar bepaalde landen hebben hun herstel belemmerd door unilaterale financiële en handelsbeperkingen van de VS. In 2022 kwam 42 procent van de Amerikaanse asielaanvragen alleen uit Cuba en Venezuela – landen die het doelwit zijn van meedogenloze Amerikaanse sancties.
Als de regering-Biden de wortels van de huidige massale ontheemding serieus zou aanpakken, zou ze beginnen met het beëindigen van de sancties die het leven in die landen vrijwel onmogelijk hebben gemaakt voor werkende mensen.
Ondanks campagnebeloften die het tegendeel beweren, heeft de regering-Biden de oorlog van Donald Trump tegen migranten en vluchtelingen voortgezet. De repressieve wending van het huidige Witte Huis omvat onder meer de inzet van 1.500 troepen aan de zuidelijke grens en de invoering van een ingrijpend asielverbod dat belooft honderdduizenden mensen in gevaar te brengen. In april lanceerde het Department of Homeland Security (DHS) ook een twee maanden durende gezamenlijke “surge-campagne” met Panama en Colombia om de beweging van migranten uit Zuid-Amerika en daarbuiten door de gevaarlijke Darién-kloof tussen de twee landen te blokkeren.
Biden haalde toezeggingen uit Mexico om elke maand dertigduizend Venezolaanse, Cubaanse, Haïtiaanse en Nicaraguaanse gedeporteerden uit de Verenigde Staten op te nemen, terwijl hetzelfde aantal de Verenigde Staten binnenkomt via een nieuw humanitair voorwaardelijke vrijlatingsprogramma voor in aanmerking komende migranten met financiële sponsors. Bij afwezigheid van titel 42 worden migranten zonder papieren die de Verenigde Staten binnenkomen nu “verondersteld niet in aanmerking te komen” voor asiel en zullen ze waarschijnlijk worden uitgezet op grond van titel 8, waardoor ze onderworpen zijn aan een inreisverbod van vijf jaar en mogelijke strafrechtelijke vervolging.
“We voeren elke week tientallen verwijderingsvluchten uit en we blijven het aantal verhogen”, vertelde DHS-secretaris Alejandro Mayorkas op 11 mei aan de pers. “Gisteren hebben we samengewerkt met de Mexicaanse regering om bijna duizend Venezolanen uit te zetten die geen profiteren van onze beschikbare legale wegen om de Verenigde Staten binnen te komen.”
Deze maatregelen wijzen op het veranderende gezicht van irreguliere migratie aan de grens tussen de VS en Mexico. Tot nu toe hebben Zuid-Amerikaanse en Caribische staatsburgers in het huidige fiscale jaar zowel Midden-Amerikanen als Mexicanen samen overtroffen in de eufemistisch genoemde ‘handhavingsontmoetingen’ van de douane en grensbewaking. De belangrijkste onder hen zijn migranten uit Cuba en Venezuela die ongekende economische crises ontvluchten die het doel zijn van het Amerikaanse beleid.
Naast het ondersteunen van de anti-immigrantenagenda van Trump, heeft Biden het grootste deel van de “maximale druk” -strategie van zijn voorganger van economische oorlogvoering tegen vermeende Amerikaanse vijanden behouden. Deze sancties zijn er niet in geslaagd om gerichte regimes omver te werpen, maar ze hebben miljoenen mensen uit hun huizen verdreven.
De Amerikaanse sancties tegen Cuba en Venezuela maken deel uit van een mislukt tweeledig project van regimeverandering. In het geval van Cuba gaat dit project helemaal terug tot de revolutie van 1959 in het land. Het Amerikaanse record van interventies in Cuba is berucht, inclusief de mislukte invasie van de Varkensbaai in 1961 en talloze moordpogingen tegen wijlen Fidel Castro in de afgelopen decennia.
Het middelpunt van het Amerikaanse beleid is echter de aanhoudende blokkade die de economische ontwikkeling van Cuba al meer dan zestig jaar verlamt. Volgens berekeningen van de VN had de blokkade het land in 2018 meer dan 130 miljard dollar gekost.
Na een kortstondige versoepeling onder Barack Obama verdubbelde Trump de beperkingen. Vanaf 2017 omvatte de nieuwe strategie 243 nieuwe maatregelen die Cubanen de toegang ontzegden tot legale vormen van reizen en immigratie in de VS, evenals tot kritieke bronnen van buitenlandse inkomsten voor Cubaanse families en de staat.
De Trump-sancties omvatten onder meer de terugtrekking van de Amerikaanse consulaire diensten in Cuba, waardoor visa en gezinsherenigingsprogramma’s werden geschrapt. De maatregelen verbood ook Amerikaanse overmakingen van Cubaanse immigranten aan hun familieleden op het eiland. Die overdrachten daalden tussen 2019 en 2021 met bijna $ 1,8 miljard, waardoor een kritieke inkomenstoeslag werd afgesneden toen het toerisme en andere industrieën tijdens de pandemie tot stilstand kwamen. De nieuwe aanwijzing van Cuba als “staatssponsor van terrorisme” blokkeerde het land bovendien van internationale financiële steun.
Vandaag hebben die verstikkende sancties, in combinatie met de gevolgen van de pandemie, een crisis veroorzaakt die sinds de val van de Sovjet-Unie niet meer op het eiland is gezien. Als gevolg hiervan zijn Cubanen in recordaantallen ontheemd. Border Patrol registreerde in 2022 meer dan 220.000 “ontmoetingen” met Cubanen aan de zuidelijke grens van de VS. Dat jaar vroegen bijna 46.000 Cubanen asiel aan bij de VS, tegen 2.800 in 2021.
Biden heeft vorig jaar enkele van de consulaire en overmakingsbeperkingen versoepeld, maar de internationale financiële beperkingen blijven bestaan. “Totdat de Verenigde Staten de straffende blokkade verlichten die het Cubaanse volk verstikt”, schrijft Helen Yaffe in tegenstoot“economische tegenspoed zal de Cubaanse emigratie blijven stimuleren.”
De Amerikaanse sancties tegen Venezuela dateren van de jaren na de verkiezing van de linkse president Hugo Chávez in 1998, te beginnen met een wapenembargo in 2006 na een mislukte door de VS gesteunde staatsgreep in 2002 onder de regering van George W. Bush.
Onder Trump werden de sancties verruimd om de olie-export te beperken en Venezolaanse staatseigendommen in het buitenland te bevriezen, waarvan sommige werden overgedragen aan de Venezolaanse oppositie. Als gevolg daarvan kelderde de olieproductie, waardoor het land miljarden aan deviezen beroofde die nodig waren voor essentiële invoer. Volgens een rapport uit mei 2023 van het Center for Economic and Policy Research (CEPR) hebben exportbeperkingen het land tussen de 13 en 21 miljard dollar aan inkomsten per jaar gekost.
“De daaruit voortvloeiende daling van de olie-export beperkte het vermogen van een traditioneel importafhankelijke economie om geïmporteerd voedsel en halffabrikaten en kapitaalgoederen voor zijn landbouwsector te kopen, waardoor de economie in een grote humanitaire crisis terechtkwam”, aldus de CEPR-paper. “Door bij te dragen aan het verlagen van de olieproductie van het land, hebben sancties ook bijgedragen aan het verlagen van het inkomen per hoofd van de bevolking en de levensstandaard, en zijn ze een belangrijke oorzaak van de gezondheidscrisis van het land, inclusief de toename van kinder- en volwassensterfte.”
Een studie uit 2019 door Mark Weisbrot en Jeffrey Sachs bracht Amerikaanse sancties in verband met veertigduizend extra sterfgevallen in Venezuela in 2017-2018. “Deze sancties zouden passen bij de definitie van collectieve bestraffing van de burgerbevolking zoals beschreven in zowel de internationale verdragen van Genève als die van Den Haag”, concludeerden de auteurs.
De crisis heeft geleid tot een duizelingwekkende uittocht uit het land. Sinds 2015 hebben meer dan zeven miljoen Venezolanen hun huizen verlaten. Sinds het uitbreken van de pandemie zijn er steeds meer naar de Verenigde Staten gereisd. Venezolaanse aanvragen voor asiel in de VS zijn tussen 2021 en 2022 gestegen van 9.200 naar 35.000, waarbij Border Patrol vorig jaar meer dan 187.000 “ontmoetingen” met Venezolanen documenteerde aan de grens tussen de VS en Mexico.
Het Amerikaanse ministerie van Financiën wijzigde eind vorig jaar enkele van de oliebeperkingen om Chevron in staat te stellen de operaties in Venezuela te hervatten als een gebaar naar heropening van de onderhandelingen tussen de regering van Nicolás Maduro en de oppositie. Maar de bestraffende ‘maximale druk’-strategie van Trump blijft verder intact. In april riep zelfs de nieuwe Amerikaanse gezant van de oppositie, Fernando Blasi, Biden op om de sancties op te heffen of verantwoordelijk te zijn voor “een buitengewoon triest lot” voor zijn land.
Op 10 mei publiceerden eenentwintig Democraten in het Congres een brief aan Biden waarin ze opriepen tot opheffing van de sancties tegen Cuba en Venezuela: “We dringen er bij u op aan snel te handelen om de mislukte en willekeurige economische sancties op te heffen die door de vorige regering zijn opgelegd, en deel te nemen aan een bredere herziening van reeds bestaand sanctiebeleid dat uw regering heeft geërfd, dat de ontberingen voor onschuldige burgers verergert en dient als extra push-factoren voor migratie.
“In plaats van het afschrikkingsbeleid uit het Trump-tijdperk opnieuw op te leggen, moeten we blijk geven van een scherp contrast met deze benaderingen door mededogen te tonen met migranten en onze asielverplichtingen hoog te houden, terwijl we tegelijkertijd proberen de brede sancties die bijdragen aan wijdverbreid lijden en een toename van migratie”, schreven de vertegenwoordigers.
De factoren die massamigratie aandrijven, zijn complex en variëren in verschillende individuele, sociale en nationale contexten. Beslissingen om economische tegenspoed te ontvluchten worden vaak verergerd door motieven als gezinshereniging, ecologische crisis, gendergeweld of politieke vervolging.
In het geval van Cuba en Venezuela is er echter een duidelijke Amerikaanse beleidslijn om het lijden van miljoenen mensen te verlichten. Door de Amerikaanse sancties op te heffen, zou Biden kunnen beginnen met het herstellen van de historische Amerikaanse schuld aan deze landen en kunnen helpen de voorwaarden te scheppen voor hun burgers om hun leven te leiden waar ze willen. Migratie is immers een recht. Het mag geen verplichting zijn.
Bron: jacobin.com
