Israëlische wapens zijn gebruikelijk bij de ontheemden in Nagorno-Karabach en Gaza

Tussen 1915 en 1923 pleegde het Ottomaanse Rijk de Armeense genocide, waarbij tussen de 664.000 en 1,2 miljoen Armeniërs omkwamen. Armeniërs werden met geweld uit hun huizen verdreven, afgeslacht en begraven in massagraven, en onderworpen aan dodenmarsen door het hele land. Na tweeduizend jaar in Anatolië te hebben gewoond, werd vrijwel de gehele Armeense bevolking uitgeroeid.

Een jaar nadat de Armeense genocide begon, brak de Arabische opstand uit tegen het Ottomaanse Rijk. De Arabieren kregen steun van de Britten en Fransen, die de Arabische onafhankelijkheid beloofden. Deze belofte werd echter tegen het einde van de Eerste Wereldoorlog verbroken toen Frankrijk en Groot-Brittannië door mandaten van de Volkenbond werden benoemd tot koloniale bestuurders van meerdere Arabische staten. Desondanks hebben veel Arabieren, vanwege hun gedeelde oppositie tegen de Ottomanen, voorzien toevlucht tot Armeniërs op de vlucht voor vervolging. Dankzij de Arabische gastvrijheid leven er nog steeds honderdduizenden Armeniërs in Irak, Libanon, Palestina en Syrië.

In 1920, toen de Armeense genocide zijn einde naderde, werd Azerbeidzjan geïntegreerd in de Sovjet-Unie. Artsakh, met een overwegend Armeense bevolking, verzette zich tegen toetreding tot Azerbeidzjan en verklaarde zijn integratie met Armenië. Ondanks goedkeuring van het Centraal Comité van de Communistische Partij, kwam Jozef Stalin tussenbeide en stopte deze oprichting. Bijgevolg werd Artsakh aangewezen als een “autonome regio”, maar bleef onder Azerbeidzjaanse heerschappij.

Net als de Armeniërs kregen de Palestijnen ook te maken met buitenlandse overheersing toen Israël zich in 1948 onafhankelijk verklaarde. Tijdens de Nakba, datzelfde jaar, verdreven zionistische milities zevenhonderdduizend Palestijnen uit hun huizen, waaronder duizenden Armeense Palestijnen die opnieuw gedwongen werden te vluchten voor hun leven.

In de jaren vijftig sloot de Sovjet-Unie allianties met Arabische staten als Egypte en Syrië. Na de Zesdaagse Oorlog van 1967 leverde de Sovjet-Unie steun en wapens aan de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie. Toen de Sovjet-Unie echter instortte, nam ook deze steun toe en herstelde de Russische Federatie de betrekkingen met Israël. Toen de Verenigde Staten als enige supermacht naar voren kwamen, werd Palestina kwetsbaarder. Onder druk werden de Oslo-akkoorden ondertekend, maar in plaats van de vrede te bevorderen, leidde de overeenkomst ertoe dat een groot deel van de Westelijke Jordaanoever onder Israëlisch bewind kwam te staan, waardoor Palestina verder werd gefragmenteerd.

Dit had niet alleen gevolgen voor de Arabieren, maar ook voor de Armeniërs onder Israëlisch bewind. In de Armeense wijk van Jeruzalem is het Armeniërs verboden nieuwe gebouwen te bouwen, terwijl Israëli’s vrijelijk onroerend goed in het gebied kunnen kopen. Israëlische kolonisten vallen routinematig Armeniërs lastig. Met name weigert Israël de Armeense genocide te erkennen.

Ondanks hun overwinning in de Eerste Karabach-oorlog werden de Armeniërs al snel geconfronteerd met een situatie die vergelijkbaar was met hun tegenhangers in Israël en Palestina. Na het einde van de oorlog ontdekte Azerbeidzjan grote voorraden aardgas, wat leidde tot een vervijfvoudiging van de economie tussen 2004 en 2008. In het tijdperk na 11 september werd Azerbeidzjan, gelegen halverwege tussen Europa en Afghanistan, een strategisch knooppunt voor de Amerikaans leger. Ruim een ​​derde van de niet-dodelijke uitrusting bestemd voor Afghanistan ging via Azerbeidzjan. Als gevolg daarvan raakte Azerbeidzjan een bondgenoot van het Westen.

De sterke alliantie van Armenië met Rusland weerhield elke invasie vanuit Azerbeidzjan. Toen Rusland echter Oekraïne binnenviel, raakte Armenië geïsoleerd. In een poging de westerse sancties te omzeilen, leverde Rusland gas aan Azerbeidzjan, dat vervolgens aan Europa werd verkocht. Deze verschuiving in de dynamiek leidde ertoe dat Rusland zich bij Azerbeidzjan aansloot.

Sinds 2007 wordt Gaza geconfronteerd met een land- en zeeblokkade opgelegd door Israël, waardoor het verkeer van burgers en essentiële goederen, zoals voedsel en medicijnen, wordt beperkt. In navolging van Israël voerde Azerbeidzjan in december 2022 een blokkade op Artsakh in, resulterend in hongersnood en miskramen. In september 2023 vlogen Azerbeidzjaanse vrachtvliegtuigen naar Israël om drones, raketwerpers en raketten te laden. Kort daarna werden deze wapens ingezet om Artsakh binnen te vallen, wat leidde tot de snelle ontheemding van 120.000 mensen binnen enkele dagen. Burgers, waaronder vrouwen en kinderen, werden gedood en gemarteld.

Het was niet de eerste keer dat Israël Azerbeidzjan steunde. Clustermunitie, explosieve wapens die kleinere bommen afgeven, vormen een aanzienlijke bedreiging voor de burgerbevolking, omdat ze zich vaak wijdverspreid verspreiden en mogelijk niet onmiddellijk ontploffen, waardoor ze de facto als landmijnen fungeren. In 2006 gebruikte Israël clustermunitie tegen Libanon. Vervolgens leverde Israël deze munitie aan Azerbeidzjan, die later in 2020 werd gebruikt om Stepanakert, de hoofdstad van Artsakh, te bombarderen. Volgens recente cijfers is 70 procent van de wapens die Azerbeidzjan importeert afkomstig uit Israël.

Een wijdverspreide kaart illustreert de geleidelijke vermindering van Palestina, van zionistische nederzettingen tot het VN-verdelingsplan, de wapenstilstandsgrenzen van 1949 en uiteindelijk de Oslo-akkoorden. Dit patroon trekt parallellen met de historische westwaartse expansie van de Verenigde Staten, die begon met de dertien koloniën en resulteerde in de opsluiting van de inheemse bevolking in reservaten.

Op dezelfde manier weerspiegelt de kaart de geschiedenis van Armenië. Vóór de genocide strekten de overwegend Armeense gebieden zich uit van Oost-Anatolië (West-Armenië) tot Azerbeidzjan. West-Armenië werd etnisch gezuiverd tijdens de Armeense genocide, Armeniërs in Azerbeidzjan werden verdreven na de ineenstorting van de Sovjet-Unie, en Armeniërs worden nu uit Artsakh verdreven. Dit patroon weerspiegelt de situatie in Palestina en de historische ontheemding in Noord-Amerika.

In 2021 begon Azerbeidzjan zijn controle over Armenië uit te breiden, waarbij het 250 vierkante kilometer bezette zonder gevolgen te ondervinden van etnische zuiveringen en illegale bezetting. De ambities van Azerbeidzjan gaan door, omdat het eist dat Armenië acht dorpen en de Zangezur-corridor, een landstrook die Azerbeidzjan verbindt met zijn exclave Nachitsjevan, overgeeft. Het lijkt erop dat Azerbeidzjan zich opnieuw voorbereidt op een conflict.

Net zoals Palestina het Westen naderde nadat het de steun van de Sovjet-Unie had verloren, zo wendt Armenië zich ook tot het Westen terwijl Rusland zich op Oekraïne concentreert. De Armeense premier Nikol Pashinyan bezocht het Parlement van de Europese Unie, terwijl zijn vrouw Oekraïne bezocht. Frankrijk stuurt militair materieel naar Armenië en Canada heeft een ambassade in de regio geopend.

Om de toekomst van Armenië ten opzichte van het Westen te beoordelen, moet men echter naar de Westelijke Jordaanoever kijken. Ondanks de uitgesproken steun van het Westen voor een tweestatenoplossing, worden de Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever geconfronteerd met aanhoudend en aanhoudend geweld en de vernedering van dagelijkse veiligheidscontroles. Israëlische kolonisten, die sinds 1967 naar de regio verhuizen, blijven inbreuk maken op land dat eigendom is van de Palestijnen. Terwijl westerse leiders hebben gewaarschuwd van Als Azerbeidzjan Armenië zou binnenvallen, zou dat ernstige gevolgen hebben. Een soortgelijk standpunt werd ingenomen voordat Artsakh etnisch werd gezuiverd, zonder dat er sancties werden opgelegd, en het Azerbeidzjaanse gas naar Europa blijft stromen.

Het Westen heeft beperkte prikkels om Armenië te helpen, gezien de aanzienlijke gas- en olievoorraden van Azerbeidzjan vergeleken met de weinige natuurlijke hulpbronnen van Armenië. Elke poging om Armenië te helpen dreigt Turkije, een belangrijke bondgenoot van de NAVO, van zich te vervreemden. Net als Gaza is Iran het enige land dat de volledige annexatie van Armenië vertraagt. Als alternatief voor de Zangezur-corridor heeft Iran ermee ingestemd spoor- en snelwegen op zijn grondgebied te ontwikkelen om Azerbeidzjan met zijn exclave Nakhchivan te verbinden. Hoewel dit een oorlog misschien niet kan voorkomen, koopt het Armenië wel tijd.

Armenië bevindt zich in een buitengewoon moeilijke situatie. Rusland is betrokken bij Oekraïne, en het Westen toont weinig interesse in het steunen van Armenië boven Azerbeidzjan. Iran mag dan enige steun bieden, maar zijn strijd onder westerse sancties beperkt zijn vermogen om een ​​grootschalige invasie van Azerbeidzjan te stoppen.

In tegenstelling tot Rusland en Amerika is Palestina geen supermacht. Het land kan Armenië geen militaire steun verlenen. Gezien de mondiale verontwaardiging tegen de Israëlische belegering van Gaza kunnen Armeniërs echter solidariteit tonen en internationale aandacht genereren. De bommen die Israël op Gaza laat vallen, zijn dezelfde bommen die Azerbeidzjan op Armeniërs laat vallen. Elke uitdaging van het Israëlische militarisme zal in het voordeel van de Armeniërs zijn.

Er zijn geen externe redders aan de horizon voor de Palestijnen of Armeniërs. De redding voor Armenië hangt, net als de voortdurende beweging in Palestina, af van druk van onderaf en massapolitiek. Grassroots-activisme in het buitenland kan dit doel ondersteunen. Ondanks de steun van het Westen voor de acties van Israël in Gaza, oefenen mondiale protesten en Palestijns solidariteitsactivisme tastbare druk uit, wat leidt tot het terugroepen van Israëlische ambassadeurs door sommige staten, verstoringen in de toenadering van Israël tot Saoedi-Arabië en oproepen tot een staakt-het-vuren van leden van de Gazastrook. Het Congres en zelfs enkele westerse leiders.

Voor Armenië zou zich een parallel scenario kunnen ontvouwen. Stel je voor dat miljoenen protesteren tegen de genocide in Artsakh, staten die hun Azerbeidzjaanse ambassadeurs terugroepen en de ontsporing van de toenadering tussen Rusland en Azerbeidzjan. Het gebrek aan publieke bewustzijn over de Azerbeidzjaanse agressie heeft dergelijke acties belemmerd, maar naarmate de pro-Palestijnse beweging groeit, kunnen de inspanningen worden gericht op het benadrukken van de impact van het Israëlische imperialisme op de Armeniërs. Het benadrukken van de Israëlische aanvallen op de Palestijnse Armeniërs en de levering van wapens aan Azerbeidzjan is van cruciaal belang.

Natuurlijk zal Armenië niet alleen door solidariteit met onderdrukte mensen vrij zijn. Maar gezien het feit dat de westerse beloften om Armenië te beschermen zullen worden gebroken – net zoals dat voor de Palestijnen en Artsakh het geval was – kunnen Armeniërs kracht putten uit de erkenning van hun gedeelde gemeenschappelijke strijd met de Palestijnen.