Als een bliksemflits door het politieke landschap: 25 jaar oorlog aan de waterkant

Onder dekking van de duisternis, om middernacht op 7 april 1998, zwermden misdadigers met bivakmutsen de Australische havens binnen en confronteerden de arbeiders met het bevel: “Ga weg! Jij werkt hier niet meer!”. Geschokte leden van de Maritime Union of Australia (MUA), werknemers van Patrick Stevedores, werden met een krokodillenmars van hun baan afgevoerd en vervangen door niet-vakbondskorsten die werden beschermd door bewakers met honden en knots.

De Australisch financieel overzicht prees deze “briljante, meedogenloze aanval”, die de komst aankondigde van “een nieuwe wereld van arbeidsverhoudingen”, terwijl parlementsleden van de regering elkaar highfiften en elkaar in de rug slaan in het parlementsgebouw. De toenmalige minister van Arbeidsrelaties, Peter Reith, zag de verplettering van de MUA in de jaren 1990 als “het corrigeren van de fouten van de heersende klasse van 100 jaar geleden”, toen regeringen er in de jaren 1890 niet in waren geslaagd de georganiseerde arbeid op de werven neer te slaan.

Maar de volgende ochtend waren er piketlijnen bij Patrick’s operaties aan het water in het hele land, toen honderden vakbondsleden, studenten en gepensioneerden zich verzamelden om te protesteren tegen de schokontslag. Het was, zei een havenarbeider, “de strijd van de hele vakbondsbeweging en de hele arbeidersklasse van Australië”. Slechts een maand later sloegen 80.000 arbeiders toe en marcheerden door de straten van Melbourne brullend: “MUA – here to stay!”, en “De verenigde arbeiders zullen nooit verslagen worden!”.

Het is nu de 25e verjaardag van deze frontale aanval op een van de meest militante vakbonden van Australië. De strijd tussen Patrick Stevedores (aanvalshond van de Howard-regering) en de MUA verscheen “als een bliksemflits door het politieke landschap”, zoals de socialistische schrijver Tom Bramble het uitdrukte in een essay op het geschil. Oorlogvoering in open klasse stond op de voorpagina van de kranten en was elke avond in het nieuws.

Toen het gevecht voorbij was, werd Patrick’s baas Chris Corrigan gedwongen de MUA-leden terug te nemen, de vakbond bleef op de kades en de korsten werden ontslagen. De nationale en internationale vakbondssolidariteit die in 1998 aan de Australische waterkant werd gedemonstreerd, vertraagde het anti-vakbondsoffensief van de Howard-regering, schaadde de politieke carrière van aspirant-partijleider Peter Reith ernstig en was er mede verantwoordelijk voor dat de regering veertien zetels verloor bij de federale verkiezingen later dat jaar. Maar veel militanten kwamen in de nasleep bitter tot de conclusie dat de vakbond de strijd had gewonnen maar de oorlog had verloren.

Tijdens de verkiezingscampagne van 1996 had John Howard beweerd dat zijn visie een “ontspannen en comfortabel” Australië was. Binnen enkele dagen na haar aantreden toonde de nieuwe coalitieregering aan dat dit een leugen was. Een van de eerste acties was het opzetten van taskforces om een ​​nieuw regime voor arbeidsverhoudingen te ontwerpen, naast de zogenaamde hervormingswetten aan het water. In januari 1997 werd een nieuwe Workplace Relations Act aangenomen, die voorziet in de wetten die nodig zijn om de industriële macht van vakbonden te belemmeren. De definitieve plannen voor de waterkant, de ‘interventionistische strategie’, werden in juli 1997 door de regering ondertekend. In 1998 was het brutale klassenkarakter van John Howard’s Australië volledig zichtbaar.

Vanaf de vroege planning in 1997 tot de laatste dagen in mei 1998, hebben de regering en Patrick’s Chris Corrigan plannen gemaakt en plannen gemaakt, de wetten verdraaid en herschreven in hun poging om de Maritieme Unie van Australië kapot te maken.

Er was een economisch belang bij deze aanval: om de kosten van stuwadoors te verlagen en de winst van de bedrijven te vergroten, en om te voorkomen dat de MUA de winst van de bazen bedreigt door de werven te sluiten en de handel te beperken. Maar er zat ook politiek achter. De MUA en haar voorgangers hadden een geschiedenis van militante actie over van alles, van het steunen van de Indonesische onafhankelijkheid, tegen de Zuid-Afrikaanse apartheid, vechten voor de lonen en arbeidsvoorwaarden van haar eigen leden, tot solidariteitsacties met andere arbeiders. Het vernietigen van de militante vakbond aan het water zou een onheilspellende boodschap zijn voor elke andere vakbond in het land.

Patrick Stevedores probeerde herhaaldelijk de MUA te provoceren tot stakingsacties, wat de regering de aanleiding gaf om de vakbond uit te schrijven. De MUA hapte niet, onderdeel van haar twijfelachtige strategie om meer te vertrouwen op gerechtelijke stappen dan op de industriële kracht van haar leden. Gewapend met miljoenen dollars aan overheidsfinanciering rekruteerde Patrick in het geheim ex-militairen en politieagenten, met het plan hen in Dubai op te leiden om het vakbondspersoneel te vervangen. De manoeuvre mislukte spectaculair toen de MUA opriep tot internationale maritieme verboden. Een andere poging om niet-vakbondsarbeiders in de haven van Cairns in te zetten, stuitte eveneens op internationale solidariteit.

De volgende stap van Patrick was succesvoller. In januari 1998 verving het bedrijf vakbondsleden door niet-vakbondsarbeiders in Webb Dock in Melbourne. Patrick slaagde erin om dit bruggenhoofd van non-unionisme te vestigen, niet in de laatste plaats omdat de MUA weigerde piketers toe te staan ​​de korsten te blokkeren, het dok af te sluiten of de waterkant in het hele land te sluiten door al hun leden van Patrick en rivaliserende stuwadoor P&O op te roepen. Geen wonder dat de regering en Patrick voelden dat ze op weg waren naar de overwinning.

Toen de MUA begin april lucht kreeg van een op handen zijnde aanval, stapte de MUA opnieuw naar de rechtbank om Patrick’s plannen om al het personeel te ontslaan te stoppen. Maar Patrick had het al gedaan legaal personeelsbestand kwijt door uitbesteding aan een uitzendbureau. Het enige wat het hoefde te doen was het bedrijf op de hoogte te stellen dat het zijn arbeidskrachten niet langer nodig had, waardoor de kades werkloos werden en de stuwadoor vrij was om dit nieuwe, niet-vakbondspersoneel rechtstreeks in dienst te nemen.

Nu, met een getrainde niet-vakbondsploeg en volledige steun van de overheid, was Patrick klaar om te verhuizen. In de nacht van 7 april, toen knokploegen en honden de haven binnenvielen, werden er 1.700 ontslagen. De regering kraaide dat de MUA van de kades af was en binnenkort voorgoed klaar zou zijn.

Maar ze hadden de Australische arbeiders onderschat. De reacties in het hele land waren enthousiast – niet alleen op die eerste dag, maar elke dag tot het einde. Bij de ingang van elk Patrick Stuwadoors-bedrijf in het land werden gemeenschapsbijeenkomsten opgezet, piketten met een andere naam. Tienduizenden arbeiders verlieten het werk om naar de MUA-piketlijnen te gaan, vergezeld door studenten, gemeenschapsgroepen en dergelijke, die voor voedsel, muziek en solidariteit zorgden.

Tijdens de lock-out in Melbourne kwamen magazijnmedewerkers van de grote supermarktketens, bouwvakkers, vrachtwagenchauffeurs, fabrieksarbeiders en mijnwerkers allemaal in actie ter ondersteuning van de kades. Verschillende vakbonden kondigden aan dat ze illegale actie zouden ondernemen als de MUA om steun zou vragen. Unionisten bij Telstra vertelden hun functionarissen dat ze bereid waren “tot het uiterste te gaan” om de kades te steunen. De South Australian United Trades and Labour Council beloofde steun voor een algemene staking.

De grootste bijeenkomst aan de waterkant was een grote confrontatie op 17 april in East Swanson Dock in Melbourne. Getipt dat de politie ‘s ochtends zou proberen het piket te breken, stroomden duizenden vakbondsleden en aanhangers naar de kades. Helikopters zoemden boven hun hoofd en schenen hun lichten naar beneden terwijl de politie zich in rijen vormde. Net toen het erop leek dat de politie zou aanvallen, marcheerden enkele duizenden bouwvakkers de heuvel over om het piket te hulp te komen. De agenten zaten ingeklemd tussen de bouwvakkers en de picketers en moesten smeken om eruit gelaten te worden!

Lange tijd had de Australische samenleving niet de vraag “Aan welke kant sta jij?” zo duidelijk gesteld. Mensen die nog maar een paar maanden geleden wanhoopten aan de passiviteit van de arbeiders, zagen nu de kracht van de klasse in de massale stakingen en stakingen in het hele land.

Er was zoveel potentieel voor arbeiders en vakbonden om het tij van vakbondnederlagen dat de arbeidersbeweging jarenlang had geteisterd, te keren. De vakbondsbeweging had de regering en de werkgevers op de hielen. Wetten die vakbondsacties verbieden, stonden machteloos tegenover de mobilisaties ter ondersteuning van de MUA. Het was de druk van achterban die de regering naar de rand duwde, Victorian Trades Hall dwong om de 80.000 man sterke rally en staking in mei te houden, de piketlinies sterk hield en landelijke solidariteit opbouwde.

Op 4 mei bevestigde het Hooggerechtshof een eerdere beslissing van het Federale Hof om Patrick te bevelen de ontslagen arbeiders weer in dienst te nemen en onderhandelingen te beginnen over een nieuwe arbeidsovereenkomst. Maar hoewel scheepswerven opgelucht waren dat ze hun baan terugkregen, was de daaropvolgende overeenkomst een ramp. Het schrapte honderden vaste banen, legde aanzienlijke loonsverlagingen op en introduceerde wijdverspreide arbeidstijdverkorting. De vakbond stemde er ook mee in om gerechtelijke stappen tegen de ministers en het bedrijf te laten vallen wegens een samenzwering om de vakbond te vernietigen. Een wharfie bekritiseerde het leiderschap vanwege zijn “verraad” over de definitieve regeling, en merkte op dat het “een decennium lang patroon volgt door vakbondsfunctionarissen om op te treden als industriële politie voor de werkgevers”. Hoe is dit gebeurd?

Op elk punt waren er beslissende zwakheden in de reactie van de vakbonden. Ondanks landelijke toezeggingen van solidariteitsactie van veel vakbonden – genoeg om de industrie stil te leggen – weigerden de Australische Raad van Vakbonden en de MUA-leiding hen op te roepen. Toen de Australian Workers’ Union een nationale oliestaking beloofde als kades zouden worden geplunderd, sprak de ACTU over fondsenwerving. In Queensland meldde de lokale leider van de Trades and Labour Council zelfs dat hij overal in de staat ‘branden aan het blussen’ was. De strategie van de leiding van ACTU en MUA was om op de rechtbanken te vertrouwen en strijdbaarheid te vermijden uit angst de vooruitzichten van de ALP bij de komende verkiezingen in gevaar te brengen.

Het was een leiderschapsstrategie van “afbuigen en verslaan” in plaats van “opstaan ​​​​en breken”.

Het lijdt geen twijfel dat het de achterban van de vakbonden was die de touwtjes in handen had, ervoor zorgde dat de waterkant lid bleef van een vakbond en dat werkgevers moesten onderhandelen in plaats van dicteren.

In de MUA zelf zetten de functionarissen de leden buitenspel. De vakbond had regelmatige ledenvergaderingen en over het algemeen een meer democratische en representatieve structuur dan andere. Er waren verschillende verhitte vergaderingen voor nodig voordat de functionarissen de definitieve overeenkomst in Melbourne konden afdwingen, en Sydney was maanden daarna een ‘go slow’-haven. Maar uiteindelijk konden de achterban niet door de greep van de ambtenaren breken. De democratische cultuur van de vakbond was ondermijnd door MUA-leiders die jarenlang banen en voorwaarden hadden verhandeld.

Desondanks gaf de strijd veel arbeiders moed – je voelde toen het groeiende zelfvertrouwen. Maar om die strijd te hebben gewonnen, en om de veldslagen van vandaag te winnen, hebben we meer nodig dan gewone strijdbaarheid: we hebben politiek leiderschap nodig om de terugval van de vakbondsleiders tegen te gaan. We hebben ook een bredere strijd nodig, en een politiek die elke aanval op arbeiders en onderdrukten koppelt aan de grondoorzaak, het kapitalisme.

Hoezeer de vakbondsbureaucraten en politici ons ook verraden, ze kunnen de herinnering aan die dagen van solidariteit op de haven niet wegnemen. Een refreinregel uit een van de destijds geschreven nummers vat het samen:

En met deze armen onze krachten gebundeld

En met deze armen hebben we ze teruggedraaid

Met deze armen—Armen die meer gewend zijn aan het vasthouden van baby’s, armen die meer gewend zijn aan het sorteren van papier, armen die gebouwen naar de hemel tillen—We hielden de lijn vast.