De Britse economie is verschrikkelijk vanwege permanente bezuinigingen

Groot-Brittannië bevindt zich officieel in een recessie. Een recessie wordt gedefinieerd als twee opeenvolgende kwartalen van negatieve groei, en Groot-Brittannië heeft nu zowel in het derde als het vierde kwartaal van 2023 een negatieve groei gerapporteerd.

Het bbp daalde van oktober tot december 2023 met 0,3 procent, na een daling met 0,1 procent in het voorgaande kwartaal. Geen enkele sector van de economie was immuun voor de krimp, met een dalende productie in de industrie, de bouw en de dienstensector.

Het Office for National Statistics schat nu dat de Britse economie in 2023 met slechts 0,1 procent is gegroeid, wat betekent dat er vorig jaar feitelijk geen sprake was van groei – de slechtste prestatie sinds 2009, na de financiële crisis van 2008.

De economische groei wordt uiteraard bepaald door een reeks factoren, waarvan er vele buiten de macht van de politiek liggen. De wereldeconomie verkeert in een bijzonder slechte staat, gezien de vertragende groei in China en andere opkomende economieën, gecombineerd met een ernstige schuldencrisis die een groot deel van de arme wereld teistert.

Maar Groot-Brittannië valt op als een van de slechtste economische presteerders in de rijke wereld. De enige economie die momenteel zoveel te lijden heeft als de onze, is die van Duitsland, die in 2023 met 0,3 procent kromp en in 2024 naar schatting met een schamele 0,3 procent is gegroeid.

De Britse en Duitse economieën verschillen in veel opzichten, dus je moet voorzichtig zijn met het maken van verregaande vergelijkingen. Maar één opvallende factor die beide landen gemeen hebben, is een rigide engagement voor bezuinigingen en een langdurige weigering onder beleidsmakers om elke stijging van de overheidsinvesteringen te dulden.

Duitsland heeft het decennium sinds de financiële crisis doorgebracht met opscheppen over zijn toewijding aan ‘schwarze null’ – of ‘zwarte nul’. Sinds de financiële crisis hebben de elites van het land zich ertoe verbonden de begroting van het land in evenwicht te brengen in alle politieke en economische instellingen. In 2009 werd deze verplichting een wettelijke vereiste, vastgelegd in de grondwet als de zogenaamde ‘schuldenrem’.

De Duitse politieke klasse heeft van haar benadering van het begrotingsbeleid een morele kruistocht gemaakt, waarbij de verantwoordelijkheid en soberheid van het land tegenover de vermeende losbandigheid van de Zuid-Europese staten staan. Het resultaat is een ijverige inzet voor bezuinigingen, die zelfs de Financiële tijden (FT) heeft beschreven als ‘bizar’.

En als de FT gaat verder met opmerken, zwarte nul heeft ook de economische groei ernstig belemmerd, waardoor de Duitse infrastructuur in een gevaarlijke staat verkeert en “dringend behoefte” heeft aan meer financiering.

Een regeringswisseling heeft weinig gedaan om het probleem te verlichten. In plaats van de broodnodige investeringen te doen in infrastructuur en het koolstofarm maken van het land, zijn de beleidsmakers van het land de afgelopen jaren verwikkeld geweest in juridische strijd over de vraag of de nooduitgaven tijdens de COVID-19-pandemie ongrondwettelijk waren.

Hoewel de investeringsfobie in Duitsland bijzonder extreem is, blijft Groot-Brittannië niet ver achter. Volgens het Institute for Public Policy Research (IPPR) zijn de overheidsinvesteringen in Groot-Brittannië nooit boven het gemiddelde geweest voor de OESO- of G7-landen. Als Groot-Brittannië de afgelopen vijfentwintig jaar op het OESO-gemiddelde had geïnvesteerd, zou dat £208 miljard extra aan investeringen hebben opgeleverd.

En de weinige investeringen die Groot-Brittannië doet, zijn uiterst ongelijk verdeeld, waardoor een regionaal ongelijkheidsprobleem wordt verergerd dat het land tot een van de meest regionaal ongelijke landen van Europa heeft gemaakt.

Uit onderzoek van IPPR North is gebleken dat het noorden van Engeland systematisch geen investeringen meer heeft. Als het noorden een land zou zijn, zou het in feite het op één na laagste investeringsniveau hebben van alle OESO-landen, met uitzondering van Griekenland.

Maar een gebrek aan investeringen vertraagt ​​niet alleen de groei en veroorzaakt regionale ongelijkheid – het brengt ook ons ​​vermogen in gevaar om de afbraak van het klimaat tegen te gaan.

Als de Britse economie de transitie naar een netto nulpunt wil maken, zullen enorme investeringen nodig zijn in het verbeteren van de openbaarvervoerinfrastructuur, het uitbreiden van de opwekking van hernieuwbare energie en het verbeteren van de woningisolatie. Interventies zoals het moderniseren van huizen om de brandstofefficiëntie te verhogen zouden banen creëren, de groei stimuleren en de uitstoot helpen verminderen – en huishoudens helpen geld te besparen.

Bovendien zouden investeringen op langere termijn, zoals het verhogen van de financiering voor onderzoek en ontwikkeling van groene technologieën, de productiviteit aanzienlijk kunnen verbeteren. En onderzoek van Positive Money heeft aangetoond dat het verminderen van onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen zou helpen de inflatie te beteugelen.

Sir Keir Starmer heeft onlangs zijn belofte ingetrokken om 28 miljard pond per jaar te investeren in het koolstofarm maken van de economie, waarmee hij aangeeft dat Labour de strijd tegen de klimaatverandering feitelijk heeft opgegeven. De dogmatische inzet van Starmer en Rachel Reeves om ‘de boeken in evenwicht te brengen’ lijkt net zo ijverig als de zwarte nul ideologie van de Duitse politieke klasse.

In Duitsland zijn de politieke gevolgen van permanente bezuinigingen rampzalig geweest. Omdat er geen betekenisvol verschil bestaat tussen de belangrijkste politieke partijen van het land op het gebied van het macro-economisch beleid, worden kiezers naar de marge geduwd.

Het extreemrechtse Alternatief voor Duitsland (AfD) is onlangs de op een na populairste partij van het land geworden. Het is onmogelijk om de opkomst van extreemrechts te begrijpen zonder te verwijzen naar de wijdverbreide woede over een politiek systeem dat door de overgrote meerderheid van de mensen terecht als corrupt en onverantwoordelijk wordt beschouwd.

Wanneer Keir Starmer tot premier wordt gekozen en er totaal niet in slaagt de uitdagingen waarmee het land wordt geconfronteerd aan te pakken, zal de woede van het volk tegen onze politieke klasse waarschijnlijk toenemen. Hoewel partijen als de Groenen er tot op zekere hoogte van zullen profiteren, kunnen extreemrechtse partijen en marginale groepen ook miljoenen kiezers overrompelen die het hele politieke establishment een klap willen geven.

Hoewel het onwaarschijnlijk is dat Keir Starmer door een dergelijke dreiging veel slaap zal verliezen, kan hij niet zeggen dat hij niet gewaarschuwd was.