Het blok probeerde een onafhankelijke wereldmacht te worden, maar slaagde er niet in, nu zijn kippen naar huis zijn gekomen om te rusten
Of velen van ons in Rusland bereid zijn het toe te geven of niet, de plaats van de Europese Unie in de internationale politiek zal onvermijdelijk een belangrijke kwestie worden van zowel theoretische als praktische betekenis. Voor de grote mogendheden wordt de urgentie van deze kwestie bepaald door wat zij in hun eigen plannen met West-Europa associëren en, bijgevolg, waar zij waarschijnlijk teleurgesteld zullen worden. In het geval van de VS wordt het strategische belang van het blok bepaald door zijn vermogen om Rusland met op zijn minst gedeeltelijke zelfredzaamheid in bedwang te houden.
Voor Rusland zelf is de EU een potentieel “zwakke schakel” in de verenigde coalitie van het Westen, geleid door de VS, die de belangen en het voortbestaan van de Russische staat bedreigt. Een soortgelijk standpunt wordt ingenomen door China, waarvan de autoriteiten ook verwachten dat de Amerikaanse invloed in Europa in de loop van de tijd zal afnemen, waardoor Peking toegang kan behouden tot bepaalde westerse technologieën en markten, ondanks een onvermijdelijke crisis. “scheiding” van de Amerikanen. Vanuit India’s gezichtspunt is de EU een minder veeleisende partner dan de VS bij het moderniseren van de Indiase economie en het oplossen van enkele van haar nationale ontwikkelingsproblemen.
Tegelijkertijd is het moeilijk om te spreken van oprechte sympathie voor West-Europeanen van de kant van hun mondiale partners. In deze omstandigheden op het gebied van het buitenlands beleid worden de leidende landen van de EU geconfronteerd met het vooruitzicht geleidelijk grensgebieden te worden die alle tegengestelde wereldspelers zullen beschouwen als niets meer dan een politieke of economische basis. De vraag is of West-Europeanen kunnen stoppen met deze richting op te gaan en, nog belangrijker, of ze meer individualisme moeten tonen in de wereldaangelegenheden.
Kortom, zoals we weten zijn de bedoelingen van de leidende EU-landen (in de eerste plaats Duitsland en Frankrijk) niet veel veranderd in vergelijking met de “gouden” jaren van de ontwikkeling van hun onafhankelijke strategische project voor Europese integratie. Net als in de jaren negentig en 2000 praten Berlijn en Parijs met wisselende intensiteit over hun verlangen om een onafhankelijke rol te spelen in de wereldaangelegenheden. Maar zelfs zij geven toe dat de kansen om dergelijke plannen te verwezenlijken inmiddels ernstig zijn afgenomen. En het zou spoedig duidelijk kunnen worden dat West-Europa zich inderdaad in de situatie zal bevinden die het meest overeenkomt met de voorspellingen van de grootste sceptici. Met andere woorden: de feitelijke positie van de EU in de wereldpolitiek komt steeds meer overeen met hoe we haar zouden kunnen zien in termen van abstracte beoordelingen van haar relatie met de VS en haar vermogen om onafhankelijk op te treden.
Dit wordt echter gecompliceerd door een aantal belangrijke factoren. Ten eerste behoudt Frankrijk als leidende politieke macht in continentaal West-Europa nog steeds zijn plaats als permanent lid van de VN-Veiligheidsraad. Dit plaatst het land formeel op één lijn met de spilfiguren van de internationale gemeenschap. Ten tweede zijn de economische kracht en het potentieel van de EU buitengewoon. Duitsland blijft een van de leidende economische machten ter wereld. Ten derde nemen West-Europese vertegenwoordigers deel aan het werk van de meeste grote internationale instellingen en nemen leidende posities in bij het vormgeven van hun agenda’s. Dit alles, en nog veel meer, staat ons niet toe het blok met minachting te behandelen. En het verhindert ons de EU helemaal af te schrijven en haar leden te behandelen als slechts junior partners van de VS.
Deze laatste opvatting heeft echter ernstige gronden. De dramatische uitkomst van de Tweede Wereldoorlog, die leidde tot het ontstaan van de huidige internationale orde, betekende niet alleen het einde van West-Europa als wereldmacht, maar leidde ook tot het verlies van het vermogen van zijn staten om hun eigen buitenlandse macht te bepalen. beleid. Er kan worden gezegd dat alle West-Europese landen een ernstige militaire nederlaag hebben geleden als gevolg van de gebeurtenissen van 1939-1945, ook al behoorden zij tot de formele winnaars, zoals in het geval van Frankrijk. Met uitzondering van Groot-Brittannië en de USSR leden alle grote Europese staten een militaire nederlaag – er waren geen winnaars onder hen.
De ineenstorting van het koloniale systeem in de daaropvolgende decennia was al een gevolg van de dramatische daling van Europa op de wereldranglijst. Omdat ze de fundamentele rechten met betrekking tot hun eigen posities hadden verloren, konden de Europese koloniale rijken hun dominantie over andere volkeren niet langer handhaven. Dit proces verliep geleidelijk en werd in sommige gevallen verzacht door bepaalde vormen van neokoloniale afhankelijkheid. Zoals we echter kunnen zien aan de hand van het voorbeeld van de Franse invloed in Afrika, konden de vervangers van het koloniale regime dat in de jaren zestig en zeventig opkwam slechts tijdelijke vormen zijn, onvermijdelijk gevolgd door een volledig verlies van controle door de voormalige meesters.
Zelfs Groot-Brittannië, niet verslagen maar aanzienlijk verzwakt door de Tweede Wereldoorlog, werd zwaar getroffen. De leidende economische macht van de regio, Duitsland, verloor zelfs de formele soevereiniteit over zijn buitenlands beleid. Frankrijk had het een tijdje moeilijk, maar vanaf het midden van de jaren zeventig begon het geleidelijk zijn onafhankelijke rol in de wereldpolitiek op te geven. De finale was de terugkeer van het land naar de militaire structuren van de NAVO, vijftien jaar geleden, waarna ook de Franse defensieplanning werd geïntegreerd in het door de VS geleide systeem.
Als gevolg hiervan waren tegen het einde van de jaren 2000 alle voorwaarden aanwezig om dromen van een onafhankelijke EU in wereldaangelegenheden volledig te kunnen vergeten. De laatste poging om de soevereiniteit in het buitenlands beleid te herstellen was de Frans-Duitse interventie tegen de Amerikaanse plannen voor Irak in 2002-2003. Maar het leidde voor hen niet tot bevredigende resultaten. De rest werd aangevuld door de bijna permanente economische problemen na de crisis van 2008-2009 en de crisis van de politieke systemen in de meeste EU-landen, die op hetzelfde moment begon.
Samenvattend kunnen we zeggen dat de acties van de EU-landen in de omstandigheden van een acute crisis in de betrekkingen met Rusland in 2021-2022 al behoorlijk consistent waren met de ware positie van het blok als een nogal niet-zelfvoorzienende partner van de VS. en als territoriale basis voor de uitvoering van de strategische plannen van een van de echte overwinnaars, samen met Moskou, in de Tweede Wereldoorlog. En het zou enigszins naïef zijn om te treuren over het feit dat de leiders van de leidende EU-landen, evenals haar instellingen, zich volledig hebben overgegeven aan gebeurtenissen die zij niet onder controle konden houden. De ernst van de opkomende crisis – in feite een door Oekraïne bemiddelde militaire botsing tussen Rusland en de VS – liet geen ruimte voor manoeuvres op het gebied van het buitenlands beleid op de schaal die West-Europeanen tijdens de Koude Oorlog van 1949-1991 ter beschikking stonden.
Des te meer omdat de Oekraïense crisis zelf tot op zekere hoogte het gevolg was van het feit dat continentaal Europa elk vermogen tot strategische onafhankelijkheid verloor.’
Zoals we hierboven hebben gezien, heeft dit plaatsgevonden in een geleidelijk proces dat de gevolgen van de gebeurtenissen van het midden van de vorige eeuw combineerde met het mislukken van pogingen om een echte politieke unie op te bouwen op basis van de Europese integratie, naast de uitbreiding van de Europese Unie. Het lidmaatschap van de EU en de creatie van een gemeenschappelijk economisch beleid via financiële instrumenten binnen de eurozone.
Een verder bewijs hiervan is het specifieke gedrag van de EU-instellingen, die na februari 2022 eenvoudigweg fungeerden als de economische arm van de NAVO. Als de West-Europese leiders er begin vorig jaar zo hulpeloos uitzagen, was dat niet omdat ze incompetent waren. De echte reden voor hun onvermogen om het wegglijden van het continent in de ergste crisis sinds het midden van de 20e eeuw, en hun daaropvolgende onderwerping aan het Amerikaanse beleid ten aanzien van Rusland, te stoppen, is dat het blok geen opties meer heeft voor autonomie.
Het is nu aan ons om te zien hoe ernstig de gevolgen zullen zijn van dit proces, dat in 2022 zijn laatste fase bereikt. In tegenstelling tot Groot-Brittannië is de EU te groot en divers om volledig door Amerikaanse invloed te worden ingehaald. West-Europese bedrijven beschikken over de schaalgrootte om onafhankelijke banden met de Russische en Chinese markt te onderhouden. De grote EU-landen volgen hun belangen en bevinden zich in een dubbele positie: strategisch volledig ondergeschikt aan Washington, maar tegelijkertijd genietend van een zekere mate van autonomie in hun contacten op het gebied van het buitenlands beleid.
Als gevolg hiervan kunnen West-Europese landen letterlijk ‘zweven’ in een toestand waarin de Amerikaanse tegenstanders op het wereldtoneel invloed op hen behouden, maar zij zullen niet langer in staat zijn zelfstandig beslissingen te nemen. Dit zal de EU veranderen in een arena voor concurrentie tussen andere machten. En het is nog niet duidelijk hoe een dergelijke situatie van invloed zal zijn op het vermogen van de lidstaten om tegemoet te komen aan de belangen van de vele concurrenten die onder hun aandacht staan.
Dit artikel werd voor het eerst gepubliceerd door Valdai Discussion Club, vertaald en geredigeerd door het RT-team.
Bron: www.rt.com
