Over het hele politieke spectrum heen lijkt het alsof het recht op fatsoenlijk werk van de agenda is verdwenen. Oorlogen, natuurrampen en de capriolen van Donald Trump halen de krantenkoppen, terwijl de sluiting van een grote fabriek geen moment registreert. Zelfs ter linkerzijde heeft de fatalistische aanvaarding van ontslagen ons verdoofd voor de menselijke ellende die wordt veroorzaakt door de wijdverbreide baanonzekerheid van het hedendaagse kapitalisme.
De oorlog van Wall Street tegen de arbeiders: Hoe massale ontslagen en hebzucht de arbeidersklasse vernietigen en wat we eraan kunnen doen, een nieuw boek van arbeidspedagoog Les Leopold probeert de grondoorzaken van massale ontslagen in onze huidige economie uiteen te zetten en aan te tonen dat we ze niet als onvermijdelijk hoeven te accepteren.
Leopold was medeoprichter van het Labour Institute for Popular Worker Education en auteur van de Weggelopen ongelijkheid gids die door vakbonden wordt gebruikt om werknemers te trainen in het bestrijden van welvaartsongelijkheid. Leopolds nieuwste boek zet dezelfde traditie voort waarin het grote vraagstukken van de politieke economie op een eenvoudige manier worden behandeld die de meeste werkende mensen kunnen begrijpen.
Het boek traceert de hoofdoorzaak van massaontslagen in een alomtegenwoordige bedrijfscultuur die prioriteit geeft aan het terugkopen van aandelen en het verrijken van aandeelhouders. Hij laat duidelijk zien dat massaontslagen niet alleen verwoestend zijn voor de arbeidersgemeenschappen, maar ook de loyaliteit van werknemers aan de Democratische Partij vernietigen, terwijl ze enorme politieke kansen bieden voor extreemrechts.
Belangrijk is dat Leopold ook empirische gegevens verzamelt om aan te tonen dat de ‘blanke arbeidersklasse’ niet vol hopeloos racistische fanatici zit, in tegenstelling tot het populaire liberale denken en de retoriek. Volgens hem moet links dit kiesdistrict bereiken door hun oprechte lijden te erkennen en een gemeenschappelijke basis te vinden, anders zullen slechte actoren met slechtere agenda’s hen als eerste te pakken krijgen.
Hoewel de regering-Biden graag sterke economische cijfers promoot, is de realiteit dat massale ontslagen en economische ontwrichting waarschijnlijk niet snel zullen verdwijnen. De oorlog van Wall Street tegen de arbeiders moet worden gelezen door iedereen die geïnteresseerd is in het opbouwen van een beweging om hoogwaardige werkgelegenheid voor alle werkende mensen veilig te stellen.
Het ligt in de aard van kapitalisten om werknemers uit te buiten voor winstmaximalisatie. De groei van een machtige arbeidersbeweging en de New Deal-regeringsstaat in de jaren dertig en veertig legden echter tijdelijk een rem op de macht van het bedrijfsleven in de Verenigde Staten. De dominante sectoren van de economie conformeerden zich aan een bedrijfsmodel dat, althans tot op zekere hoogte, de productkwaliteit en het behoud van werknemers beschouwde als de ingrediënten voor de winstgevendheid van bedrijven.
Maar nu is dit bedrijfsmodel ontrafeld. CEO’s en aandeelhouders maximaliseren de winst door hun eigen aandelen terug te kopen en zichzelf bonussen te geven. Leopold geeft een gedetailleerd maar toegankelijk verslag van hoe hedgefondsen dit proces ook aansturen door bedrijven op te kopen, ze met schulden te belasten en hun winstgevende activa te ontnemen. De dubbele druk op geld om het terugkopen van aandelen te vergemakkelijken en om de schulden terug te betalen, wakkert ontslagen en kostenbesparingen nog verder aan.
Lezers krijgen een duidelijk historisch verslag van hoe en waarom deze financialisering van de economie plaatsvindt. Onder de New Deal-regeringsstaat waren aandeleninkopen zeldzaam omdat de Securities Exchange Commission (SEC) ze interpreteerde als aandelenmanipulatie. Maar met de stagflatiecrisis in de jaren zeventig kwam het begin van de dereguleringsgolf, die op gang werd gebracht door de Democratische president Jimmy Carter.
Onder Ronald Reagan in de jaren tachtig werd het terugkopen van aandelen opnieuw aangemoedigd toen de SEC Regel 10c-18 in het leven riep die bedrijven toestond winsten terug in hun eigen aandelen te steken. Eén grafiek in het boek laat zien dat in 1981 slechts 2 procent van de bedrijfswinsten naar de terugkoop van aandelen ging. In 2016 was dit 68 procent. Alleen al tussen 2010 en 2019 is er voor een verbazingwekkende $6,5 biljoen aan aandeleninkoop gedaan.
Het is onnodig om te zeggen dat het geld dat naar het terugkopen van aandelen gaat, geld is dat niet gaat naar het verhogen van de lonen en voordelen van werknemers, of naar onderzoek en ontwikkeling voor producten van betere kwaliteit.
De oorlog van Wall Street tegen de arbeiders staat vol met voorbeelden van grote bedrijven die massaal aandelen terugkopen voordat ze een golf van ontslagen aankondigden. Leopold benadrukt dat dit soort financialisering de kern vormt van ontslagen – meer nog dan automatisering, die de hedendaagse discussies over werkloosheid vaak domineert.
Onlangs hebben Meta/Facebook, Alphabet/Google en Microsoft tienduizenden ontslagen aangekondigd. Hoewel veel commentatoren de automatisering van het witteboordenwerk als de boosdoener hebben genoemd, benadrukt Leopold dat deze bedrijven in slechts een kwart van 2022 voor 28 miljard dollar aan aandeleninkopen hebben gedaan.
Hoewel velen ter linkerzijde zich er nu van bewust zijn dat het terugkopen van aandelen toeneemt, moeten we allemaal streven naar een genuanceerder begrip van dit proces en de verbanden ervan met banenverlies.
“Voor elke democraat die we verliezen in het westen van Pennsylvania, pikken we nog twee Republikeinen op in de buitenwijken van Philadelphia, en dat kun je herhalen in Ohio, Illinois en Wisconsin.” De afgelopen jaren is dit citaat van meerderheidsleider in de Senaat, Chuck Schumer, uit 2016 tot een schandelijk niveau gestegen.
De logica van Schumer, die hij deelt met een groot deel van de top van de partij, is een excuus en een rechtvaardiging met terugwerkende kracht voor een fenomeen dat zich sinds 2016 heeft versneld: het zich losmaken van de kiezers uit de arbeidersklasse ten opzichte van de Democratische Partij. Velen stappen helemaal uit de politiek, maar er is ook een kritische massa richting de Republikeinen getrokken.
Een kracht van Leopolds boek is dat het zich verzet tegen het morbide fatalisme van de leiding van de Democratische Partij. Schumer en zijn compagnons schilderen de teloorgang van hun arbeidersbasis af als een feit van de natuur, net zo onvermijdelijk als het weer. Maar in feite is het het resultaat van bewuste beleidskeuzes dat onze politieke klasse het vermogen heeft om te veranderen.
Een van de meest dramatische voorbeelden van deze dynamiek komt aan bod De oorlog van Wall Street tegen de arbeiders is dat van Mingo County, de locatie van de grote kolenoorlogen in West Virginia in het begin van de twintigste eeuw. Toen de regering van Franklin D. Roosevelt tussenbeide kwam om in te grijpen aan de kant van de arbeiders, verzekerde de Democratische Partij zich van langdurige loyaliteit van de mijnwerkers in het graafschap.
Zelfs in 1996 won Bill Clinton 69,7 procent van de stemmen in Mingo County. Maar omdat de massaontslagen de afgelopen dertig jaar zijn toegenomen, is het Democratische aandeel van de stemmen gestaag gekelderd. In 2020 kon Joe Biden in Mingo slechts een sombere 13,9 procent opbrengen.
En wat is er gebeurd met de economie van Mingo County? Zonder enig transitieplan van de federale overheid werd het gebied een van de opioïde hoofdsteden van het land. In 2019 vulden farmaceutische bedrijven bijvoorbeeld recepten in voor miljoenen opioïden per jaar in een stad met slechts drieduizend inwoners. Het is niet verrassend dat West Virginia in 2020 de Verenigde Staten aanvoerde wat betreft sterftecijfers door overdoses.
Het traject van Mingo County is misschien een extreem voorbeeld, maar illustreert een algemene trend in gebieden die zwaar getroffen zijn door massale ontslagen. De mainstream berichtgeving over het fenomeen ‘dealignment’ richt zich vaak op de partijdige druk en aantrekkingskracht van sociale kwesties. Het is zijn verdienste en in ons voordeel dat Leopold zich in plaats daarvan concentreert op de volle omvang van het massaontslagen-bloedbad in de blanke arbeidersklasse “blauwe muur”-provincies, en hoe dit verband houdt met het dalende stempercentage van de Democraten.
Democraten hebben op cynische wijze identiteitspolitiek gemobiliseerd om dekking te bieden voor hun strijd met kiezers uit de arbeidersklasse. Deze blanke arbeiders, zo beweren zij, zijn steeds onverdraagzamer en intoleranter geworden. Ze ontvluchten de Democratische Partij omdat ze geen progressief beleid steunen op het gebied van sociale kwesties als immigratie, abortus en raciale ongelijkheid. Waarom zouden we überhaupt een coalitie met deze mensen willen vormen?
Opnieuw, De oorlog van Wall Street tegen de arbeiders doorbreekt de ruis en ontkracht dit helaas populaire idee duidelijk met een analyse van drie kiezersenquêtes onder tienduizenden mensen voor en na de verkiezingen.
Leopold definieert de ‘blanke arbeidersklasse’ als mensen die zichzelf blank noemen, tot de onderste tweederde van de inkomensverdeling behoren en geen vierjarige hbo-opleiding hebben gevolgd. In werkelijkheid is klasse ingewikkelder dan dat: veel hoger opgeleide werknemers, zoals verpleegkundigen, zouden bijvoorbeeld moeten worden opgenomen in onze definitie van de arbeidersklasse. Maar voor de doeleinden van dit boek vat de gegeven definitie het beste het deel van de blanke arbeiders samen dat te maken krijgt met massaontslagen en de Democratische Partij ontvlucht.
De resultaten van de analyse van het kiezersonderzoek in het boek zouden commentatoren op MSNBC verrassen. Wat de meeste vragen over sociale kwesties betreft, zijn blanke arbeiders in de loop van de tijd liberaler geworden. Er was niet veel daglicht tussen de opvattingen van blanke arbeiders en witteboordenmanagers over raciale kwesties.
Met andere woorden: er zijn tientallen miljoenen blanke arbeiders met tamelijk liberale opvattingen over sociale kwesties. Door deze mensen af te doen als hopeloos reactionair en bekrompen, laten de Democraten deze stemmen op tafel liggen en zetten ze de deur open voor opportunistische rechtse politici van alle pluimage. Dit boek bewijst onze beweging een grote dienst door op vakkundige en empirische wijze deze nutteloze generalisaties over blanke arbeiders te verdrijven.
In februari 2016 kondigde United Technologies aan dat het een Carrier-fabriek naar Mexico zou verhuizen. Deze stap kwam niet uit de lucht vallen; Zoals Leopold aangeeft, had het bedrijf beloofd 22 miljard dollar aan de aandeelhouders terug te geven via dividenden en aandeleninkoop.
Presidentskandidaat Donald Trump voelde slim de politieke kans aan en gebruikte zijn invloed om Carrier in wezen te schande te maken door de fabriek open te houden. Hoewel het feitelijke presidentschap van Trump deze ene gedurfde stap niet weerspiegelde, demonstreerde het niettemin het potentieel voor politieke topleiders om hun preekstoel te gebruiken en daadwerkelijk in te grijpen om massaontslagen een halt toe te roepen. Helaas kunnen we geen recente voorbeelden noemen van democratische politici die ook maar iets doen dat in de buurt komt van wat Trump bij Carrier heeft gepresteerd. Het lijkt erop dat ze dit terrein hebben afgestaan, ten nadele van zowel de arbeiders als de partij.
Als er niets anders is, zullen de lezers wegkomen De oorlog van Wall Street tegen de arbeiders met het idee dat er Zijn dingen die we kunnen doen om goede banen in dit land te redden. Leopold onderzoekt hoe werknemers in Duitsland het medezeggenschapsmodel en ondernemingsraden hebben gebruikt om met succes hetzelfde soort destructieve ontslagen te voorkomen die we regelmatig in dit land zien. Leopold brengt een verscheidenheid aan beleidsvoorstellen naar voren, waaronder het gebruik van de Defense Production Act om ontslagen te stoppen en het terugkopen van aandelen te verbieden.
Het recht op een goede baan is de fundamentele pijler van een fatsoenlijk en veilig leven. Links moet deze strijd aangaan als we überhaupt serieus willen werken aan het opbouwen van een arbeidersbeweging om de ongelijkheid aan te pakken. De oorlog van Wall Street tegen de arbeiders is een essentieel hulpmiddel voor deze taak.
Bron: jacobin.com
