Nu de derde maand ingaat, blijft de Franse arbeidersbeweging tegen de pensioenwijzigingen van de regering op stoom komen. Op 25 maart namen 2 miljoen arbeiders in het hele land deel aan de tiende nationale protestdag, bijeengeroepen door de coalitie van vakbonden die de strijd leidden.
Hoewel de opkomst een lichte maar verwachte daling was ten opzichte van de piek tijdens de demonstraties in februari, heeft de beweging onlangs een nieuwe impuls gekregen door wilde stakingen, spontane nachtelijke demonstraties en – belangrijker nog – de deelname van universiteits- en middelbare scholieren aan de strijd, met hun algemene vergaderingen, bezettingen en straatprotesten.
Het sentiment tegen de wet van president Emmanuel Macron die de pensioenleeftijd verhoogt van 62 naar 64 blijft sterk: minder dan een derde van de bevolking steunt de verandering en 70 procent blijft de demonstraties en stakingen steunen. De pensioenhervorming is een symbool geworden voor Macron zelf en zijn presidentschap, wat zijn perceptie in het publieke oog als “president van de rijken” onderstreept.
De verhoging van de pensioenleeftijd zal onevenredig grote gevolgen hebben voor de laagstbetaalde en laagst opgeleide delen van de arbeidersklasse, die vaak geconcentreerd zijn in handarbeid. Het zal ook gevolgen hebben voor vrouwelijke werknemers, die eerder tijd vrijmaken om kinderen te krijgen en op te voeden. Als Macron zegt dat de veranderingen “noodzakelijk” zijn, begrijpen de arbeiders dat hij bedoelt dat zij degenen zijn die offers moeten brengen, terwijl de winsten van Franse bedrijven onaangeroerd blijven.
Het is echter veelbetekenend dat de strijd tegen de verandering verder is gegaan dan een simpele economische kwestie: het belichaamt de bereidheid van Macron om democratische processen en de dictatuur van het kapitaal in het hart van de Franse staat met voeten te treden.
Om de hervorming goed te keuren, namen Macron en zijn premier, Élisabeth Borne, hun toevlucht tot het gebruik van de zogenaamde 49.3 – een artikel in de grondwet dat de president toestaat wetten per decreet aan te nemen, waarbij het parlement helemaal wordt omzeild. Deze ondemocratische hefboom is 100 keer gebruikt sinds de huidige grondwet in 1958 van kracht werd; Borne heeft het elf keer gebruikt sinds haar regering in mei 2022 werd gevormd, het op een na hoogste van alle Franse leiders in 64 jaar.
Door 49.3 in te zetten, liet Macron zijn hand zien. Hij miste niet alleen het vertrouwen om een meerderheid in de Nationale Vergadering bij elkaar te scharrelen. Onmiddellijk na het decreet werd een motie van wantrouwen in de regering met slechts een handvol stemmen verloren. Met de legitimiteit van Macron en Borne aan flarden, was 49.3 als kerosine voor de brandende woede van Franse arbeiders en jongeren, die sindsdien de frequentie van wilde stakingen en nachtelijke demonstraties hebben geëscaleerd.
In een veel bekeken televisie-interview probeerde Macron deze spontane protesten als “opruiend” af te schilderen, waarbij hij zelfs zo ver ging dat hij Franse demonstranten vergeleek met de relschoppers van 6 januari 2021 die het Amerikaanse Capitool bestormden, of de aanhangers van de Braziliaanse president Jair Bolsonaro die de Braziliaanse regeringscomplex toen hij de laatste verkiezingen verloor. In hetzelfde interview betoogde Macron verder dat de pensioenwijziging “zijn democratische pad moet kunnen volgen”.
Het veiligstellen van het “democratische pad” is een van de grootste mobilisaties van de politie sinds de anti-Macron gele hesjesbeweging van 2018-19. Sinds de inzet van 49.3 op 16 maart is er meermaals politiegeweld geweest, zoals een man die na de laatste actiedag in het ziekenhuis werd opgenomen en een 13-jarige met blauwe plekken over zijn hele lichaam, ook waar traangas bus raakte net onder zijn oog.
Op de meest recente actiedag werden alleen al in Parijs 13.000 politieagenten ingezet. Zorgwekkend genoeg is er een toename van willekeurige arrestaties, waarvan sommige preventief lijken. Bij een bijeenkomst in Parijs waren er maar liefst 292 arrestaties, onder wie twee Oostenrijkse kinderen op schoolreisje. Van de gearresteerden werden er 238 vrijgelaten en slechts negen aangeklaagd.
Deze flagrante minachting voor democratie – inclusief grootschalige repressie van protesten – terwijl ze beweren de democratie te verdedigen, motiveert belangrijke delen van de arbeidersklasse om te blijven mobiliseren. Een van die secties zijn raffinaderijarbeiders, wier stakingen en blokkades in het hele land tot wijdverbreide brandstoftekorten hebben geleid. Bij de TotalEnergies-raffinaderij in Donges, in het westen van Frankrijk, hebben arbeiders voor de vijfde achtereenvolgende week gestemd om hun staking te verlengen.
Zoals een van hun vakbondsafgevaardigden zei: “Het door Borne-Macron ingevoerde ‘democrataatschap’ dwingt ons niet terug naar beneden, noch ondermijnt het onze vastberadenheid: de staking gaat door”.
Stakingen hebben verschillende industrieën geteisterd met zichtbare gevolgen: afval stapelt zich op in de Parijse straten als gevolg van stakingen van vuilnisophalers, sluiting van scholen, geannuleerde vluchten en zelfs het Louvre dat een dag gesloten is. Maar zoals de Franse activist en socioloog Ugo Palheta opmerkt, zijn de stakende delen van de beroepsbevolking nog steeds geconcentreerd in een paar sectoren van de economie, namelijk de publieke en semi-publieke sectoren. Ondanks de populariteit van de mobilisatie tegen de pensioenhervorming en de massale opkomst bij protestdagen, blijven veel arbeiders werken, vooral in de privésector, waar de angst om loon te verliezen de bereidheid van sommige arbeiders om eraan deel te nemen kan beperken.
Dus terwijl de actiedagen van de vakbond kalendergebeurtenissen blijven bieden waar de beweging naartoe kan werken – de volgende is 6 april – is de verspreiding van de beweging naar andere sectoren van vitaal belang als de overwinning tegen Macron en zijn wet moet worden gerealiseerd. Het anti-Macron-sentiment in de Franse samenleving ombuigen tot een diepe en brede stakingsgolf kan niet alleen de pensioenhervorming blokkeren, maar misschien zelfs het presidentschap van Macron helemaal ten val brengen.
Bron: redflag.org.au