In de nasleep van de overwinning van de Nee-campagne in het referendum hebben racisten en allerlei soorten rechtse mensen er bijzondere vreugde aan beleefd door erop te wijzen dat veel Labour-kiezers uit de arbeidersklasse ‘Nee’ hebben gestemd.
Ze hopen dat dit het bewijs is dat ze de politiek naar rechts kunnen drijven en de liberalen weer aan de macht kunnen brengen. Hun handelsinstrumenten zijn sinds de jaren negentig niet veranderd. Wrede aanvallen op vakbonden, de levensstandaard van werknemers en sociale voorzieningen gaan gepaard met allerlei haat- en angstcampagnes.
Een van de vragen die dit voor links oproept is: hoe zou een effectieve massale antiracistische campagne eruit zien?
Het is duidelijk dat een dergelijk project in niets zou lijken op de Yes-campagne die we zojuist hebben gezien. Het leveren van holle, vergeetbare puntjes over ‘eerlijkheid’ via een brievenbus- of sociale media-advertentie zal bij veel mensen uit de arbeidersklasse moeilijk te doorbreken zijn – vooral tijdens een crisis op het gebied van de kosten van levensonderhoud.
Labour-parlementsleden waren zich duidelijk bewust van het probleem. Een maand voor het referendum werd de Australisch financieel overzicht meldde dat Labour-parlementsleden weigerden campagne te voeren voor Yes, uit angst te worden gehamerd op het verbijsterende onvermogen van de regering om de crisis op het gebied van de kosten van levensonderhoud aan te pakken. Volgens de AFRsprak een parlementslid “zijn angst uit over het aankloppen op deuren om kiezers onder druk te zetten over de Stem, terwijl de benzineprijs weer boven de 2,20 dollar per liter lag”.
Natuurlijk is terugdeinzen voor dit soort ontmoetingen niet de enige mogelijke reactie. In feite is het vrij eenvoudig om economische problemen direct aan te pakken – en deze te koppelen aan antiracistische politiek.
Iedereen die campagne heeft gevoerd voor de Victoriaanse socialisten heeft ongetwijfeld ooit een dergelijk gesprek gevoerd. Veel mensen zullen graag ingaan op de misdaden van de miljardairs en hun politieke dienaren, maar uiten hun twijfels over ons beleid om vluchtelingen en migranten te verwelkomen, of over andere politieke kwesties zoals het verdedigen van de rechten van transgenders. In mijn ervaring is het enige antwoord dat kan doorbreken het spreken van de taal van de klas:
‘Nou, we hebben het net gehad over de miljardairs en hoe ze ons allemaal oplichten. Eén van de manieren waarop ze hiermee wegkomen is volgens mij het ‘verdeel en heers’-principe: ‘Geen werkzekerheid? Lonen blijven achter bij de inflatie? Geen arts die bulkfactureert? Neem mij niet kwalijk: ik ben gewoon de rijkste persoon van het land! Waarom geef je in plaats daarvan niet de schuld aan… die vluchteling, die Aboriginal, die moslim daar?’
Uiteraard is dit nog maar het begin van een serieuze discussie over racisme. Maar het is duidelijk dat een dergelijke aanpak kan aansluiten bij een levenservaring die per klasse is gestructureerd. Ik heb vaak mensen gekregen die mij bedankten en zeiden dat ze nog nooit op die manier over racisme (of over politiek) hadden nagedacht.
Het is een aanklacht tegen Labour en de vakbondsbeweging, en tegen de Groenen trouwens, dat een duidelijke verklaring van racisme als instrument van de rijken en machtigen zo zeldzaam is in het Australische politieke leven. In plaats daarvan wordt racisme afgeschilderd als een versie van onbeleefdheid, van niet genoeg zorgen, of van ‘onwetendheid’.
Antiracisme wordt maar al te vaak gepresenteerd als een oproep aan mensen om ‘meer om hen te geven’. Wanneer deze oproep afkomstig is van een politiek establishment dat zich uiteraard niet bekommert om de arbeidersklasse, kan het geen aansluiting vinden. En politiek rechts kan antiracisme afschilderen als louter elitair snobisme van de ‘weldoende middenklasse’.
Hoe zou deze aanpak er hypothetisch uitgezien kunnen hebben voor de onverschrokken politieke campagnevoerder die aanklopte ondanks dat de benzineprijs boven de 2,20 dollar per liter lag? Misschien zoiets als dit:
“Ja, fossielebrandstofbedrijven verhogen hun prijzen, stapelen hun winsten op en betalen vrijwel geen belasting – en ze doen er ook alles aan om de Aboriginals hun land af te pakken. En niet alleen dat! Tal van bedrijven, miljardairs en politici zoals Peter Dutton willen dat we allemaal denken dat de Aboriginals het probleem zijn, terwijl het de superrijken en de bedrijven zijn die ons afzetten. Trap niet in de verdeel-en-heers-politiek: we worden allemaal overspoeld door de rijken, en we moeten elkaar steunen en ons niet door Dutton laten verdelen.”
Maar de Yes-campagne zou nooit op deze manier kunnen spreken, en wel om twee voor de hand liggende redenen.
Ten eerste was er de zwakke, symbolische aard van het Voice-voorstel zelf. Het moest een machteloos adviesorgaan worden dat genegeerd of geherstructureerd kon worden naar de willekeur van de regering, en het omvatte geen concrete maatregelen die de Aboriginals daadwerkelijk zouden helpen in hun strijd voor gerechtigheid. Dit was tenslotte de reden waarom belangrijke delen van de Australische bedrijfselite het Voice-voorstel steunden.
Ten tweede vindt de Labour Party het moeilijk om in klassentermen te spreken (en zou ze niet serieus genomen worden als ze dat wel deed), omdat ze tientallen jaren bezig is geweest met het introduceren en uitvoeren van neoliberale “hervormingen” namens de bedrijven en miljardairs die onze samenleving domineren. Ook de Groenen zijn, ondanks het feit dat ze de afgelopen jaren over de miljardairs hebben gepraat, niet het soort partij dat consequent in de taal van de klasse praat.
Naast het serieus nemen van de klassenpolitiek zou elke effectieve antiracistische campagne moeten erkennen dat het, eh, een campagne tegen racisme is. Dit punt zou zo voor de hand liggend kunnen worden geacht dat het niet nodig is om dit te zeggen. Maar de officiële Ja-campagne was zo timide dat ze weigerde de kwestie zelfs maar te erkennen. In feite was het tegenovergestelde het geval – bijvoorbeeld toen de campagne Marcia Langton geïsoleerd achterliet nadat ze had gewezen op het duidelijke racisme van de door de Liberaal/Nationaal geleide Nee-campagne.
Eind jaren negentig bewees Pauline Hanson een enorme gunst aan de heersende klasse en politiek rechts in dit land door voor het eerst in een generatie duidelijk racistisch taalgebruik opnieuw in het Australische politieke leven te introduceren. Een levendige protestcampagne had een meetbare impact op het verminderen van haar electorale steun, vooral in Victoria. Het zou onmogelijk zijn geweest om deze impact te hebben als we haar ideeën nooit racistisch hadden genoemd en mensen hadden gevraagd zich er op die basis tegen te verzetten.
Solidariteit is verlicht eigenbelang: het besef dat als ik wil winnen van de miljardairs, de bedrijfselites en hun politieke dienaren, ik jullie moet helpen winnen.
Het referendum is voorbij, en de Stem ook. Maar als we de diepe wortels van racisme in de Australische samenleving willen uitdagen, moeten we racisme kunnen aankaarten als we het zien – en in de taal van de klasse praten om het uit te dagen.
Bron: redflag.org.au
