Carolyn Eisenberg
Welnu, we missen hier een hele kant van het plaatje: de rol van de vredesbeweging. Aan de ene kant heb je een zeer invloedrijke militaire bekering tot de president over wat er in Vietnam moet gebeuren. Maar aan de andere kant was er een groeiende, gemobiliseerde vredesbeweging. En na Tet krijgt deze vredesbeweging plotseling meer geloofwaardigheid bij het grote publiek, wat allerlei politieke gevolgen heeft in Washington.
Het had zeker een grote impact op minister van Defensie Melvin Laird. Als je in 1969 deel uitmaakte van de vredesbeweging, zou hij de slechtste persoon ter wereld kunnen lijken. Zijn gezicht stond op de borden, zijn naam stond in de gezangen. En daar had hij duidelijk een hekel aan, al was het maar omdat het zijn oude relaties uit zijn tijd in het Congres in gevaar bracht. In werkelijkheid was het vanaf vrijwel de eerste minuut dat Melvin Laird binnenkwam, de voornaamste zorg om zoveel mogelijk Amerikanen zo snel mogelijk uit Vietnam te krijgen. Ik veronderstel dat je zou kunnen zeggen dat dit de invloed van zijn familie weerspiegelt – zijn eigen kinderen waren in die tijd bij vredesdemonstraties – maar het toont ook de enorme onrust in het Congres, toen wetgevers zich zorgen maakten over de woede van hun eigen kiezers over de oorlogskwestie.
Kissinger wilde geen troepen terugtrekken. Hij had niet dezelfde politieke zorgen als Laird of leden van het Congres. Hij wilde gewoon winnen en maakte zich niet al te veel zorgen over de schade die deze inspanning zou veroorzaken. Nixon zat er middenin. Hij was het met Kissinger eens – ‘we moeten deze oorlog winnen’ – maar berustte ook in Laird door te zeggen: ‘Oké, we gaan troepen naar huis brengen.’ Het was een paradox. Daar kwam de ‘Vietnamisering’ vandaan: het idee dat Amerikaanse troepen zich langzaam zouden terugtrekken terwijl ze het leger in Zuid-Vietnam zouden opbouwen.
De afgelopen jaren is er bij wetenschappers de neiging geweest om de rol van de vredesbeweging te bagatelliseren. Maar het was voor een groot deel de reden dat Nixon naar Laird en sommige leden van het Congres luisterde, ook al wilde Kissinger dat niet. De president maakte zich grote zorgen over het Amerikaanse publiek en over de manier waarop mensen zouden reageren. Als je in de vredesbeweging zat, leek het hele idee van Vietnamisering een totale fraude.
Dat leek mij zeker zo. We konden het niet verdragen mensen te horen zeggen dat Nixon de oorlog beëindigde door troepen naar huis te brengen. Hij breidde de oorlog uit, bombardeerde en stuurde troepen naar Cambodja in 1970 en Laos in 1971. Maar in feite had de gestage terugtrekking van Amerikaanse troepen vanaf de zomer van 1969 enorme gevolgen. Want tegen de tijd dat we in 1973 aankwamen, waren er bijna geen laarzen aan de grond – wat het ondertekenen van een vredesverdrag niet alleen haalbaar maar ook noodzakelijk maakte.
De oorlog in Vietnam was een grote tragedie, een enorme verspilling van mensenlevens – daar konden we niet omheen. Maar in werkelijkheid zou het nog veel erger zijn geweest als er geen gemobiliseerde burgerij in de Verenigde Staten was geweest. De vredesbeweging creëerde een situatie waarin de regering-Nixon gedwongen werd de oorlog te beëindigen. Hieraan moet ook worden toegevoegd dat de buitengewone discipline en toewijding van de vijandelijke troepen de voortzetting ervan buitengewoon kostbaar maakten.
Een opvallende ervaring: toen ik aan mijn boek werkte, deed ik een paar telefonische interviews met Melvin Laird. Ik vertelde hem niet veel over waar we het over gingen hebben, maar hij stemde ermee in om met mij te praten. Tijdens ons eerste telefoongesprek is het allereerste wat hij zegt: ‘Weet je hoeveel Amerikaanse kinderen ik daar heb weggehaald?’ Eerste zin!
Zijn visie illustreert het interne conflict – dat er in die jaren aan de ene kant een beleid was dat werd aangestuurd door het leger en aan de andere kant een beleid dat werd aangestuurd door de vredesbeweging. En de gedachte van Kissinger – die zeker niet stom was, maar alleen cynisch – was om de oorlog lang genoeg aan de gang te houden om in het geheim te onderhandelen en een akkoord te bereiken, al was het maar om ervoor te zorgen dat de Verenigde Staten niet te veel terrein zouden verliezen in Azië.
Ik wil nog iets zeggen over Kissinger tijdens deze periode. Ik zei dat hij, toen hij de NSC oprichtte, structuren creëerde die andere spelers in de regering marginaliseerden. Maar vergeet de formele structuren even. Iets anders dat gebeurde is dat Kissinger zijn persoonlijke band met Nixon verstevigde. Kissinger smeedde voortdurend plannen om de andere relevante mensen om hem heen en de president te verzwakken en in diskrediet te brengen. In de loop daarvan vergaarde hij een enorme persoonlijke macht.
Mensen praten nog steeds over Kissinger als deze traditionele koude krijger – nou ja, dat was hij totdat hij dat niet meer was. Eerlijk gezegd had Nixon meer visie dan Kissinger. Feit is dat Kissinger eenvoudigweg al deze andere mensen in de regering kon omzeilen, omdat hij bereid was zich over te geven aan de kwaliteiten van Nixon die anderen niet hadden, inclusief zijn grootsheid, jaloezie en woede. Hij kon zichzelf nuttig maken voor Nixon op een manier die andere mensen niet konden, omdat zij instellingen hadden die zij vertegenwoordigden. Kissinger vertegenwoordigde niets anders dan zichzelf – en misschien de Harvard-kliek van pro-oorlogse intellectuele elites die zelfs toen al aan het krimpen en fragmenteren was onder de druk van de oorlog.
Bron: jacobin.com
