Manfred Mugrauer
Bij nader inzien blijkt de beschuldiging dat de Communistische Partij te weinig heeft gedaan om met haar geschiedenis om te gaan een cliché. Na 1990 zette zij een heroriëntatie in gang, waarbij een kritische blik op de eigen geschiedenis centraal kwam te staan. In de historiografische analyses die de afgelopen dertig jaar in het KPÖ-milieu zijn gepubliceerd, wordt geen enkel probleemgebied buiten beschouwing gelaten.
Een voorbeeld is de rehabilitatie van de Oostenrijkse slachtoffers van [Joseph] De terreur van Stalin, waarvoor Franz Muhri, de voormalige voorzitter van de KPÖ, uitstekende diensten heeft bewezen. Tegenwoordig heeft de KPÖ een vernieuwde kijk op haar geschiedenis, die gebaseerd is op het ‘in het reine komen’ met fouten uit het verleden, maar ook op het erkennen van de historische prestaties van de partij.
Er wordt niet genoeg onderkend dat er de afgelopen twintig tot dertig jaar meer artikelen over de partijgeschiedenis zijn verschenen in KPÖ-gerelateerde tijdschriften dan er over alle andere partijen zijn gepubliceerd in alle Oostenrijkse tijdschriften samen. Het is niet overdreven om te zeggen dat geen enkele andere partij in Oostenrijk zo’n kritische relatie heeft met haar eigen geschiedenis als de KPÖ. Het probleem is dus eerder – en ik geef de bal terug aan de door u genoemde critici – dat er nog steeds een breder publiek debat over dit onderzoek gaande is.
Voormalig bondskanselier Wolfgang Schüssel noemde de KPÖ onlangs een “giftig merk” en de gouverneur van Neder-Oostenrijk, Johanna Mikl-Leitner, verklaarde dat het “onverantwoordelijk” was om onder de naam KPÖ te verschijnen. Dit is niet verrassend voor de conservatieve Volkspartij van Oostenrijk (ÖVP). Maar waarom is het zo moeilijk voor de liberale media om kennis te nemen van het huidige onderzoek naar de geschiedenis van de KPÖ?
De belangrijkste factor is natuurlijk dat de meesten van hen fundamenteel niet geïnteresseerd zijn in een serieus onderzoek naar de geschiedenis van de KPÖ. Zelfs als hele bibliotheken over de Communistische Partij zouden schrijven, zouden ze nog steeds niet bereid zijn om voorbij hun clichés te komen.
Deze zelfde indruk kreeg ik uit persoonlijke gesprekken met journalisten die zichzelf als ‘links-liberaal’ beschouwen. Na het electorale succes van de partij in Graz en Salzburg benaderden sommige media mij als een “expert” in de geschiedenis van de KPÖ. Het bleek echter dat de meesten van hen niet geïnteresseerd waren in recentere onderzoeksresultaten of evenwichtige beoordelingen van de geschiedenis van de partij.
Voor hen was ik alleen van belang als potentiële bron van nieuwe fouten en ‘misdaden’ die aan het licht zouden komen, bij voorkeur in de recente geschiedenis van de KPÖ. Dergelijke onthullingen doen ze vervolgens af als ‘kritische’ journalistiek. Ze zouden dolgraag een hoofdstuk over Oostenrijk willen toevoegen aan de Zwartboek van het communisme gepubliceerd in de jaren negentig, om hun eigen profiel te vergroten.
Een tweede factor is dat er tegenwoordig niet langer zoiets als een “officiële” KPÖ-geschiedschrijving kan bestaan. Het tijdperk waarin de Communistische Partij haar leden kon voorzien van één enkel bindend historisch verhaal is voorbij. Er komt veel onderzoek uit het intellectuele milieu van de KPÖ, maar het gebeurt niet in opdracht van de partijleiding en het maakt ook geen deel uit van een systematisch onderzoeksprogramma.
Zelfs de teksten in het geïllustreerde boek 100 jaar KPÖ, dat ik heb geredigeerd, of het boek van Walter Baier dat werd geproduceerd ter gelegenheid van de honderdste verjaardag van de partij en dat in 2018 door het Federaal Uitvoerend Comité werd gepubliceerd, werden in geen enkel partijcomité besproken of door geen enkel partijorgaan ‘goedgekeurd’. Wat al deze bijdragen echter gemeen hebben, is dat ze de geschiedenis van de partij zo alomvattend mogelijk presenteren binnen het kader van onze vernieuwde kijk op de geschiedenis en geen enkel probleemgebied overslaan.
Bron: jacobin.com
