Libanese veiligheidsagenten bestormden op 24 mei het appartement van de verbannen Egyptische activist Abdelrahman Tarek, bij vrienden bekend als Moka, en zeiden tegen de 29-jarige dat hij een tas moest pakken. Hij was bang dat hij naar Egypte zou worden gedeporteerd en opnieuw zou worden gearresteerd.
Hij werd zes uur later vrijgelaten, maar de detentie van Tarek wekte de vrees dat Egypte druk uitoefent op regionale regeringen om zijn critici op te pakken. Het incident deed ook vragen rijzen over de veiligheid in Libanon, waar dissidenten uit het hele Midden-Oosten lange tijd hun toevlucht hebben gezocht tot autoritaire regimes en vrijuit konden spreken.
Tarek, een criticus van de Egyptische president Abdel Fattah el-Sisi, vluchtte afgelopen winter naar Libanon nadat hij in Egypte zeven jaar lang willekeurig was opgesloten en gemarteld vanwege zijn mensenrechtenactivisme. In september 2020 werd hij beschuldigd van “lidmaatschap van een illegale organisatie” en “financiering van terrorisme”.
Volgens mensenrechtenorganisaties beschuldigt het Egyptische regime mensenrechtenactivisten zoals Tarek vaak van banden met terrorisme om afwijkende meningen de mond te snoeren.
Toen hij eenmaal was opgepakt voor ondervraging, “vroeg Moka om een advocaat, maar kreeg te horen dat dat niet nodig was en dat ze snel klaar zullen zijn”, zei Farouk Moghrabi, de advocaat van Tarek.
Moghrabi vertelde Al Jazeera dat hij geen arrestatiebevel of ander papierwerk had gekregen om zijn cliënt te arresteren.
Zijn arrestatie leidde tot een golf van acties om hem vrij te laten door het maatschappelijk middenveld van Beiroet, activisten, ten minste drie buitenlandse ambassades en de internationale mensenrechtengemeenschap.
“Ik was vervuld van angst omdat ik geen idee had waarom [Tarek] werd gearresteerd en uit zijn huis gehaald’, vertelde Mostafa Al-a’sar, een Egyptische journalist, mensenrechtenonderzoeker en voormalig politiek gevangene die nu in Beiroet woont, aan Al Jazeera. “Hij had niets verkeerds gedaan en al zijn juridische papieren waren in orde.”
“Ik ben bang dat mij hetzelfde kan overkomen, ook al heb ik niets tegen de wet gedaan.”
Beiroet als veilige plek
De dag na het incident publiceerde Tarek een verslag van wat er gebeurde op zijn Facebook-pagina. Hij zei dat hij, nadat hem was opgedragen een tas te pakken, naar het bureau van de inlichtingeneenheid in Jounieh, ten noorden van Beiroet, werd gebracht, waar hij respectvol werd begroet door een officier.
De officier vertelde hem dat hij niet zou worden uitgezet en dat het onderzoek alleen bedoeld was om meer te weten te komen over mensen op Libanese bodem.
Volgens het verslag uit de eerste hand van Tarek, vroeg de officier hem naar de interesse van de Egyptische regering in hem en de bestempeling van hem als terrorist, eerdere reizen naar Gaza en of hij contact had gehad met Israëlische organisaties.
Tarek leek ook te suggereren dat Egypte druk had uitgeoefend op de Libanese veiligheidstroepen om hem vast te houden.
“De vraag is of het de rol van de Egyptische regering is om haar burgers in het buitenland te volgen”, schreef Tarek op zijn Facebook-pagina.
Toen er contact werd opgenomen voor commentaar, wees een woordvoerder van de interne veiligheidstroepen Al Jazeera op Tarek of zijn advocaat.
Volgens Ramy Shaath, een Egyptisch-Palestijnse activist die gevangen is gezet door het el-Sisi-regime, heeft Egypte gecoördineerd met andere regeringen in de regio om critici van het regime te arresteren.
Hij vertelde Al Jazeera dat hoewel Interpol niet langer gehoor geeft aan Egyptische oproepen om zijn politieke dissidenten te arresteren, de regering van el-Sisi andere wegen heeft gevonden om zijn critici in het buitenland lastig te vallen en gevangen te nemen.
“We weten dat de Egyptenaren het platform van Arabische ministeries van Binnenlandse Zaken gebruikten om arrestatiebevelen uit te vaardigen en mensen uit de Verenigde Arabische Emiraten en Saoedi-Arabië te halen”, zei hij telefonisch vanuit Frankrijk, waar hij nu woont.
In januari 2022 werd een vlucht van Badr Airlines van Khartoum naar Istanbul omgeleid naar Luxor en werd een Egyptische activist van de oppositie meegenomen door veiligheidsfunctionarissen. In september 2022 deporteerde Saoedi-Arabië verschillende Egyptische politieke dissidenten. En in december 2022 arresteerde de VAE een activist die kritiek had op de COP27-klimaattop die in Egypte werd gehouden.
“Althans recentelijk zijn het politieke activisme en de politieke positie van mensen geen reden geweest voor hun detentie in Libanon”, vertelde Ayman Mhanna, directeur van de media- en culturele vrijheidsorganisatie SKeyes, aan Al Jazeera.
Mhanna voegde eraan toe dat sommige Syrische oppositiefiguren in het verleden waren opgepakt, maar dat die zaken verband hielden met ingezetenschapsproblemen en niet leidden tot repatriëring.
‘We hebben ze de hel gegeven’
Activisten en anderen die betrokken waren bij het streven naar de vrijlating van Tarek prezen het Libanese maatschappelijk middenveld voor hun massale mobilisatie-inspanningen en effectiviteit.
“We hebben ze de hel gegeven,” zei Shaath. “Godzijdank blijft Libanon een land met vrijheid van meningsuiting en blijft het een land dat nog geen slechte geschiedenis heeft in het uitleveren van dissidenten, politici, activisten of mensenrechtenverdedigers.”
Shaath zei ook dat hij het incident als een “waarschuwing” zag, maar dat het resultaat “een goed teken was voor andere dissidenten in Libanon”.
Mhanna van SKeyes zei dat de meeste Arabische dissidenten die hun huizen naar Libanon ontvluchtten vanwege kwesties die verband hielden met de vrijheid van meningsuiting, de neiging hadden “non-stop bezorgd te zijn”, zelfs vóór de zaak van Tarek. Maar hij aarzelde om te zeggen dat er een precedent is geschapen.
“Ik denk dat ze nu voorzichtiger moeten zijn in plaats van bezorgd”, zei hij. “Ze moeten ervoor zorgen dat ze enkele maatregelen volgen om hun blootstelling te beperken als ze denken dat ze een dreigend risico lopen.”
Tarek weigerde na zijn vrijlating te zwijgen. Hij bekritiseerde de Nationale Dialoog van Egypte, die bedoeld is om een debat op gang te brengen over de toekomst van het land tussen een zorgvuldig samengestelde oppositie en het el-Sisi-regime.
In de maanden voorafgaand aan de dialoog in maart gaf el-Sisi toestemming voor de vrijlating van honderden politieke gevangenen, maar sommigen van hen werden onmiddellijk na hun gratie opnieuw strafrechtelijk vervolgd.
Volgens mensenrechtenorganisaties zouden meer dan 60.000 politieke gevangenen in de gevangenis wegkwijnen.
Door de aanhoudende repressie geloven mensen als Tarek dat de Nationale Dialoog slechts een manier is voor el-Sisi om de aandacht af te leiden van de rechtencrisis in het land, terwijl ze ook proberen dissidenten in het buitenland het zwijgen op te leggen.
“[F]of alle partijen die deelnemen aan de Nationale Dialoog, bent u het eens met het optreden van de veiligheidsdiensten?” schreef hij op Facebook.
“Je dialoog valt als het nutteloos is en alleen omdat je de instructies van de veiligheidsdiensten opvolgt. Trek uw deelname terug of schort deze op zijn minst op totdat de overtredingen stoppen.”
Bron: www.aljazeera.com
