De wereldeconomie in vijf grafieken

De wereldeconomie verkeert sinds het begin van de pandemie in beroering – ineenstorting, herstel, inflatiespiraal. Nu, “Het is de ‘Godot’-recessie”, vertelde Ray Farris, hoofdeconoom bij Credit Suisse, aan de Wall Street Journal begin maart. Iedereen wacht maar het lijkt maar niet te komen. Om de paar maanden schakelen de economische prognoses om van krimp naar vertraging naar voorzichtig optimisme over aanhoudende groei.

Het lijkt alsof niemand precies weet wat er aan de hand is. Maar er zijn enkele dingen die we wel weten. De ontwikkelde economieën vertragen. De wereld zit vol schulden. De rijken worden steeds rijker. Meer mensen lijden honger. Economische spanningen tussen de supermachten van de wereld bedreigen een nieuw tijdperk van militaire conflicten, en de klimaatverandering richt nu al grote schade aan op de markten. De volgende vijf grafieken geven een momentopname van de wereldeconomie van vandaag.

Ongelijkheid

BRON: World Inequality Report 2022

Nooit eerder is zoveel geld geconcentreerd in de handen van zo weinig mensen. De rijkste 1 procent ter wereld bezit bijna 40 procent van de wereldwijde rijkdom, volgens het laatste onderzoek dat is gepubliceerd door het World Inequality Lab. Die 1 procent heeft beslag gelegd op bijna tweederde van alle rijkdom die in de afgelopen drie jaar is gecreëerd, bijna twee keer zoveel als de onderste 99 procent.

Vorig jaar luidde stormachtigere zeeën in voor de zeer rijken: US $ 1,4 biljoen werd weggevaagd van het fortuin van de 500 rijksten op de Bloomberg Billionaires List. Sommige waren door eigen toedoen (zoals de overname van Twitter door Elon Musk), sommige waren het gevolg van westerse sancties tegen Russische oligarchen, en sommige waren het gevolg van instortingen van de aandelenwaardering in de technologie-industrie (Mark Zuckerbergs vermogen daalde met 71 miljard dollar, een verlies van 57 procent). .

Maar de verliezen waren verre van uniform. Energiebedrijven boekten recordwinsten na de piek in olie- en gasprijzen. Bernard Arnault, voorzitter en CEO van luxegoederenconglomeraat LVMH, klom in december naar de top van de Forbes Rich List toen de wereldwijde luxemarkt met 22 procent groeide.

De echte verliezers blijven de meeste mensen op aarde. De helft leeft van minder dan 6,85 dollar per dag, volgens de Wereldbank. En terwijl de ongeveer 2.000 miljardairs hun vermogen met 2,7 miljard dollar per dag vergroten, daalt volgens Oxfam International de levensstandaard van de arbeidersklasse overal ter wereld omdat de lonen geen gelijke tred houden met de inflatie.

Honger

BRON: Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties

Er is meer dan genoeg voedsel voor iedereen op de planeet. De Voedsel- en Landbouworganisatie van de VN schat dat het volume geproduceerd voedsel per persoon de afgelopen 60 jaar met bijna 50 procent is toegenomen, van minder dan 2.200 calorieën per dag tot meer dan 2.900. (De aanbevolen dagelijkse calorie-inname ligt tussen 2.000 en 2.500.)

Toch zijn meer dan 800 miljoen mensen ondervoed. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie is het aantal mensen dat honger lijdt in 2020-2021 met 150 miljoen gestegen. Bijna de helft van de wereldbevolking kan zich geen gezond dieet veroorloven en naar schatting 45 miljoen kinderen onder de 5 jaar lijden aan “wasteting”, de dodelijkste vorm van ondervoeding.

Dit was voordat de Russische invasie van Oekraïne vorig jaar de voedselprijzen verhoogde. De verstoringen van de wereldwijde toeleveringsketens tijdens de eerste jaren van de pandemie leidden tot een gestage stijging van de voedselprijzen. Maar toen afgelopen februari Russische tanks de grenzen van Oekraïne overreden, stegen de voedselprijzen met nog eens 20 procent.

Een toch al acute hongercrisis in Afrika bezuiden de Sahara werd dramatisch verergerd. In het door droogte geteisterde Kenia, dat 90 procent van zijn tarwe uit Rusland en Oekraïne importeert, is de gemiddelde prijs voor een kilo maïs in een paar maanden tijd verdubbeld.

De verschillende klimaatrampen die vorig jaar delen van de wereld teisterden, dreef de voedselprijzen nog verder op. In Australië zijn de kosten van groenten en fruit met bijna 20 procent gestegen als gevolg van aanhoudende overstromingen langs de oostkust. Extreme overstromingen in Pakistan hebben 80 tot 90 procent van de gewassen beschadigd en de prijzen drie tot vijf keer zo hoog gemaakt.

De zwaarst getroffen landen lijden onder afschuwelijke gevolgen. In Sri Lanka zijn voedsel, brandstof en andere basisgoederen schaars. Armoede is de norm geworden in Libanon, waar 80 procent van de bevolking nu als arm wordt beschouwd, volgens een rapport van UNICEF. Naar schatting 2 miljoen Zambianen (10 procent van de bevolking) kampen met ernstige voedselonzekerheid.

Schuld

BRON: Internationaal Monetair Fonds

Nooit eerder stond de wereld zo in de schulden. De schuld groeide van 230 procent van de wereldwijde economische output twintig jaar geleden tot 355 procent in 2021, bijna 300 biljoen dollar, volgens de Econoom tijdschrift.

Volgens het Internationaal Monetair Fonds loopt zestig procent van de 75 armste landen ter wereld een hoog risico op een schuldencrisis – en dat aantal is in minder dan tien jaar tijd verdubbeld. Sri Lanka en Zambia zijn vorig jaar in gebreke gebleven met hun schulden, na Suriname in 2021 en Zambia, Libanon en Argentinië in 2020. Minstens een dozijn anderen wankelen op de rand, waaronder Pakistan en Egypte.

Volgens de laatste editie van de Global Debt Monitor, gepubliceerd door het Institute of International Finance, bedragen de gecombineerde schulden van bedrijven, huishoudens en overheden van 30 grote lage- en middeninkomenslanden nu 98 biljoen dollar, vergeleken met 75 biljoen dollar vier jaar geleden. .

In 2022 zorgden inflatie en stijgende rentetarieven voor een stijging van de waarde van schuldrenterekeningen met 35 procent, volgens de Wereldbank. De armste regeringen geven nu meer dan 10 procent van hun exportinkomsten uit aan schuldaflossing.

Lethargie

BRON: Wereldbank

Op het eerste gezicht lijkt de wereldeconomie vooruit te razen met nieuwe uitvindingen en geavanceerde technologieën: elektrische voertuigen en zelfrijdende auto’s, opvouwbare smartphones, satellietinternet, precisiedrones en alles geautomatiseerd geven een beeld van een futuristische wereld die mogelijk wordt gemaakt door de vooruitgang in kunstmatige intelligentie en microchips.

Maar schijn kan bedriegen. De kapitalistische economische groei is decennia na decennium vertraagd in de meest geavanceerde economieën. In de jaren zestig bedroeg de jaarlijkse economische groei in de OESO (in feite een club van westerse landen) gemiddeld ongeveer 5 procent – in de jaren 2010 was het meer dan 2 procent.

De meeste economische commentaren vergelijken het heden met het onmiddellijke verleden – vorige maand of vorig jaar. Over lange termijntrajecten wordt zelden gesproken. Maar deze trendvertraging vormt de achtergrond van de ups en downs van de huidige economie: het geavanceerde kapitalisme verloor in de jaren zeventig aan dynamiek en heeft die niet meer teruggekregen.

De recessies zijn dieper geworden, het herstel is over het algemeen zwakker en overheden, bedrijven en huishoudens hebben zich steeds meer in de schulden gestoken om het hoofd boven water te houden. Dit alles zorgt voor een volatielere, crisisgevoelige omgeving.

Imperialisme

BRON: Internationaal Monetair Fonds

Gedurende 70 jaar heeft de Amerikaanse economische invloed zich uitgestrekt tot alle uithoeken van de wereld via een systeem van internationale financiën en wereldwijde toeleveringsketens. Het heeft nog nooit te maken gehad met een serieuze economische rivaal. Tot nu. Twintig jaar geleden maakte China slechts 5 procent van de wereldeconomie uit; nu is het dichter bij 20 procent – de snelste en meest dramatische verschuiving in de geschiedenis.

“Wanneer [economic] concurrentie heeft eindelijk zijn hoogste punt bereikt … dan begint het gebruik van staatsmacht, en de mogelijkheden die daarmee verbonden zijn, een zeer grote rol te spelen”, schreef de Russische marxist Nikolai Bukharin meer dan 100 jaar geleden in Imperialisme en wereldeconomie.

“Het staatsapparaat heeft altijd gediend als een instrument in de handen van de heersende klassen van zijn land, en het heeft altijd gehandeld als hun ‘verdediger en beschermer’ op de wereldmarkt; op geen enkel moment heeft het echter het kolossale belang gehad dat het heeft in het tijdperk van het financierskapitaal en de imperialistische politiek … De betekenis van hoge tarieven voor het kapitalisme … moet nog meer toenemen; de verschillende vormen van ‘bescherming van de nationale industrie’ worden meer uitgesproken; staatsorders worden alleen geplaatst bij ‘nationale’ firma’s … de activiteiten van ‘buitenlanders’ worden op verschillende manieren belemmerd.

Hij had over vandaag kunnen schrijven. De Amerikaanse regering heeft de afgelopen jaren openlijk naar China verwezen als een strategische concurrent door een reeks beschermende tarieven in te stellen, de toegang van China tot geavanceerde microchips te beperken, het Chinese telecommunicatiebedrijf Huawei te verbieden en te bestraffen en honderden miljarden dollars aan staatssubsidies te verstrekken om kapitalistische investeringen weg van Oost-Azië en terug naar Amerika.

De economische oorlog tussen de twee landen kan wel eens overlopen in een schietpartij. De geschiedenis van imperiale rivaliteit is uiteindelijk een geschiedenis van verschrikkelijke militaire conflicten geweest. Taiwan is een mogelijk slagveld en alle grootmachten ter wereld hebben herbewapeningscampagnes gelanceerd.