Met het recente zesdaagse bezoek van de Zuid-Koreaanse president Yoon Suk Yeol aan de Verenigde Staten en de release van Zuid-Korea’s Indo-Pacific-strategie in december, staan de wereldwijde ambities van Seoul en zijn snelgroeiende rol in de schijnwerpers.
Onder deze ambities brandt Zuid-Korea zichzelf nu als een “Global Pivotal State die actief op zoek is naar een agenda voor samenwerking en discussies vormgeeft in de regio en de rest van de wereld.” De uitgebreide visie is enorm; haar Indo-Pacific-strategie spreekt van een reikwijdte die verder gaat dan Noordoost-Azië, Zuidoost-Azië, India en de Verenigde Staten naar de eilanden in de Stille Oceaan, de Afrikaanse kust van de Indische Oceaan, Europa en Latijns-Amerika. Wat echter minder wordt onderzocht, is hoe deze gedurfde stappen zijn geïnterpreteerd door de Indo-Pacifische staten. Hoe zouden Indonesië en Australië de intenties van Zuid-Korea om een grotere rol in de Indo-Pacific te spelen zien? Voor Jakarta en Canberra, die uiteenlopende visies hebben op de regionale orde, hoe past de nieuwe strategie in hun respectieve benaderingen – en hoe passen ze in die van Seoul?
Goed nieuws voor Indonesië en Zuidoost-Azië?
Als een fervent promotor van de Indo-Pacifische constructie en een niet-gebonden staat, valt er voor Indonesië veel te waarderen in de strategie van Zuid-Korea. Ten eerste weerspiegelt de niet-provocerende taal van de strategie en de nadruk op inclusiviteit het verlangen van de Indonesische president Joko Widodo naar een Indo-Pacific gebaseerd op “open, transparante en inclusieve manieren gebaseerd op de gewoonte van dialoog”. Het richt zich ook niet op een specifiek land en sluit het ook niet uit, en erkent China als “een belangrijke partner voor het bereiken van welvaart en vrede” met wie Seoel “een gezondere en meer volwassen relatie zal koesteren”. Dit constructieve sentiment is een goed voorteken voor Jakarta, dat elke aanwijzing dat een Indo-Pacifisch raamwerk een inperkingsstrategie tegen Peking zou worden, heftig verwerpt.
Als de facto leider van Zuidoost-Azië wordt Indonesië vooral aangemoedigd door de steun van Zuid-Korea voor de centrale rol van de Associatie van Zuidoost-Aziatische Naties (ASEAN) en de ASEAN Outlook on the Indo-Pacific (AOIP). Voor Jakarta is ASEAN niet alleen een cruciale pijler van de Indo-Pacifische architectuur, maar blijft het de “hoeksteen” van haar buitenlands beleid. Aangezien Zuid-Korea Zuidoost-Azië en ASEAN op de tweede plaats zet na zijn buurlanden in het noorden van de Stille Oceaan in zijn lijst van belangrijke partners, moeten de Zuidoost-Aziatische staten profiteren van het voornemen van Seoul om zijn betrekkingen met zowel de groepering als met individuele staten te versterken. Seoul heeft concrete stappen in deze richting genomen door het Korea-ASEAN Solidariteitsinitiatief aan te kondigen, gericht op het verbeteren van de economische banden, en door de samenwerking met de ASEAN te verdiepen op de vier prioritaire gebieden van de AOIP: maritieme, connectiviteit, economische en duurzame ontwikkelingssamenwerking.
Dat gezegd hebbende, bedreigt de ambitieuze reikwijdte van Zuid-Korea’s Indo-Pacific-strategie het vermogen van Seoul om interesse en investeringen in Zuidoost-Azië te behouden. Seoul heeft eerdere pogingen gedaan om zijn diplomatie met de regio te verdiepen via zijn New Southern Policy, een strategie uit 2017 die in 2020 werd vernieuwd en gericht is op het bevorderen van ontwikkeling en economische samenwerking. Maar nu zullen Zuidoost-Azië en ASEAN worden behandeld als een deelverzameling van de Indo-Pacific, waarin Seoul zich gevaarlijk dun zou kunnen verspreiden.
Vanuit het perspectief van Indonesië, als Zuid-Korea serieus bezig zou zijn met het opbouwen van een “vrij, vreedzaam en welvarend” Indo-Pacific en het steunen van ASEAN, zou een belangrijke stap zijn om de ASEAN-centraliteit te versterken. De groepering wordt momenteel geconfronteerd met een existentiële crisis als gevolg van de situatie in Myanmar en het flagrante gebrek aan vooruitgang met betrekking tot ASEAN’s vijfpuntenconsensus, die onder meer oproept tot “een onmiddellijke stopzetting van het geweld”. In tegenstelling tot Indonesië kunnen niet-ASEAN-leden zoals Zuid-Korea onmiddellijke en tastbare stappen ondernemen, zoals het steunen van diplomatieke maatregelen in de Verenigde Naties die de regering van nationale eenheid in Myanmar versterken of het vermogen van de junta om geweld tegen haar bevolking uit te oefenen, verzwakken. Als huidige ASEAN-voorzitter bevindt Jakarta zich in een goede positie om dit samen met Seoul te onderzoeken.
De Indo-Pacific-strategie van Seoul herhaalt ook de wens van de Yoon-regering om samen te werken met Zuidoost-Aziatische partners via het Indo-Pacific Economic Framework (IPEF), zodat het “uitgroeit tot een effectief economisch forum”. Met Indonesië, Zuid-Korea en zes andere Zuidoost-Aziatische staten als leden van IPEF, is er potentieel om de intra-ASEAN economische banden te verdiepen terwijl wordt gewerkt aan bredere regionale doelen. Met 11 vermeldingen van “supply chains” geeft de strategie voldoende stimulans om nauwere banden na te streven. De toenemende investeringen van Zuid-Korea in de nikkelvoorziening van Indonesië zouden inderdaad zowel de blauwdruk als de lessen kunnen zijn om een dergelijke samenwerking met de regio uit te breiden.
Potentiële winst voor Australië en de eilanden in de Stille Oceaan
Terwijl Zuidoost-Azië en ASEAN belangrijke elementen vormen van de eigen Indo-Pacifische visie van Australië, is de sleutel voor Canberra de versterking van de alliantie tussen Zuid-Korea en de VS in een tijd van verhoogde strategische bezorgdheid over de toekomst van Taiwan. De intentie om de samenwerking tussen Australië, de VS en Zuid-Korea te verdiepen op gebieden als toeleveringsketens, klimaatverandering en geallieerde veiligheidssamenwerking met Japan, zal Australië meer voordelen opleveren door een betere afstemming van het beleid, socialisatie tussen ambtenaren en verdieping van de interoperabiliteit.
De strategie spreekt ook uitdrukkelijk de wens uit om “geleidelijk de samenwerkingsknooppunten uit te breiden met de Quadrilateral Security Dialogue (Quad)”, eerst op gebieden als infectieziekten, klimaatverandering en opkomende technologieën. De toevoeging van Zuid-Korea’s financiële en technische steun op deze gebieden zal zeker voordelig zijn voor de strategische belangen van Australië terwijl het een “veiligheidsnetwerk” tussen Seoul, Canberra, Washington, New Delhi en Tokio verdiept.
Van specifiek belang voor Canberra is de intentie van de strategie om de betrokkenheid bij de eilanden in de Stille Oceaan te vergroten, een regio waar Australië zichzelf beschouwt als onderdeel van “een sterke en verenigde familie in de Stille Oceaan”. De geplande investeringen van Seoul in klimaatverandering, gezondheid, oceanen en visserij, en hernieuwbare energie sluiten aan bij de prioriteiten van het buitenlands beleid van Australië op de eilanden in de Stille Oceaan.
Een cynische kijk op het hernieuwde enthousiasme van Zuid-Korea voor de eilanden in de Stille Oceaan ziet het als een verlengstuk van de toenemende strategische concurrentie tussen de VS en China in de regio. De leiders van de eilanden in de Stille Oceaan zijn op de hoogte van deze dynamiek, maar zijn niet geïnteresseerd in partij kiezen of zich laten dicteren door sterkere machten. Zoals de premier van de Salomonseilanden, Manasse Sogavare, het uitdrukte: zijn land is “vriend van iedereen, vijand van niemand”. Als zodanig, of het nu wordt aangespoord door de Verenigde Staten of grotendeels uit eigen beweging, zou het besluit van Zuid-Korea om aandacht en middelen te besteden, worden verwelkomd door Australië (en Nieuw-Zeeland). In het bijzonder zou een constructieve dialoog onder leiding van de leiders en gemeenschappen van de regio tussen alle eilandstaten in de Stille Oceaan, Australië, Nieuw-Zeeland en Zuid-Korea (mogelijk zelfs andere Indo-Pacifische spelers) enorm nuttig zijn bij het beperken van prioritaire taken en het coördineren van middelen.
Over het algemeen is de Indo-Pacific-strategie van Zuid-Korea gedurfd en ambitieus, met goede bedoelingen. Seoul is duidelijk van plan om samen te werken met en partners te ondersteunen van Oceanië tot Europa en schijnbaar overal daar tussenin. De tijd zal uitwijzen of het inherente en bewonderenswaardige optimisme in de Indo-Pacifische visie van Zuid-Korea de test van de werkelijkheid doorstaat, en of de strategie elke regeringswisseling overleeft. De duurzaamheid ervan zal van cruciaal belang zijn voor regionale partners zoals Indonesië en Australië. Tot die tijd zal Zuid-Korea ernaar streven orde te helpen scheppen in de chaos van de Indo-Pacific, omdat het alles, overal en allemaal tegelijk is.
Bron: www.brookings.edu
