En de lente ontstond op de tuinbeurs,
Zoals de Geest van Liefde overal voelde;
En elke bloem en elk kruid op de donkere borst van de aarde
Opgestaan uit de dromen van zijn winterse rust.
Percy Bysshe Shelley, de revolutionaire Engelse dichter, schreef deze regels in 1819. De jaren waarin hij opgroeide, toen de revolutie in de lucht hing, hadden plaatsgemaakt voor een tijd als de onze: parasieten en reactionairen uit de heersende klasse leken onoverwinnelijk. Hij verlangde naar een revolutionaire massabeweging om hen uit te dagen.
Zijn stemmingen schommelen tussen moedeloosheid en optimisme. Hij gebruikt metaforen gebaseerd op de natuur – wind, vulkanen, planten, de seizoenen – om zijn diepgevoelde woede uit te drukken over het onrecht dat de onderdrukten wordt aangedaan door regeringen en kapitalisten. Maar zijn poëtische beelden illustreren ook de overtuiging, waaraan hij hardnekkig vasthoudt, dat de massa van de arbeiders en de armen opnieuw “als leeuwen zal opstaan” om de confrontatie aan te gaan met hun onderdrukkers.
Als je je inleeft in de onrust van de jonge dichter tweehonderd jaar geleden, wil dit artikel je overtuigen van een sterk thema in zijn schrijven: dat de lente op de winter moet volgen.
De industriële revolutie kwam net van start en de arbeidersklasse stond nog in de kinderschoenen. Shelley zag instinctief dat het wrede systeem van het kapitalisme ontevredenheid en strijd zou veroorzaken. Tijdens de ‘winterse rust’ betekent rust niet noodzakelijkerwijs tevredenheid. Woede en ontevredenheid groeien onder de oppervlakte en de zaden ontkiemen voor de onvermijdelijke uitbarsting van lenteprotesten en strijd.
De geschiedenis van het kapitalisme in de tussenliggende twee eeuwen bewees dat Shelley gelijk had.
Karl Marx en Friedrich Engels, drie decennia later Na de vroegtijdige dood van Shelley – wiens revolutionaire geest ze enorm bewonderden – begon een theoretische en politieke analyse te ontwikkelen die het geloof van de jonge dichter in de onvermijdelijkheid van terugkerende massastrijd rechtvaardigde.
Ze merkten het effect op van de voortdurende veranderingen in de productie, terwijl kapitalisten strijden om markten en winsten. “Alles wat vast is, smelt in de lucht”, schreven ze in de krant Communistisch Manifest. Koloniale invasies bevorderen racisme tegen de oorspronkelijke bevolking; economische inzinkingen of faillissementen van individuele bedrijven zorgen ervoor dat mensen werkloos worden; het milieu wordt aangetast; oorlogen vernietigen miljoenen levens en creëren vluchtelingen die zich aansluiten bij de gelederen van de onderdrukten wereldwijd.
Er is altijd op zijn minst een minderheid die zich afschrikt door de onmenselijkheid en vernietiging. Maar of ze grote aantallen mensen tot protest kunnen mobiliseren, hangt van veel factoren af. Zijn werknemers bijvoorbeeld strijdlustig en zelfverzekerd? Is er een organisatie die in staat is actie te inspireren en te organiseren?
Strijd die ontzagwekkende hoogten bereikt, maakt plaats voor ‘winterse rust’. Hoe lang dit duurt, hangt af van de context. Wordt de beweging verpletterd door de brutaliteit van de heersende klasse? Of leiden verkeerde strategieën en tactieken tot een patstelling die de energie en het geloof van mensen in hun eigen vermogen om te winnen ondermijnt, of een combinatie van beide?
In Australië was het aantal stakingen per arbeider in 1974 een van de hoogste ter wereld; meer dan 50 procent van de werknemers was lid van een vakbond. De vrouwenbevrijdingsbeweging heeft ons leven veranderd. Duizenden radicale studenten en arbeiders kwamen in opstand tegen het Amerikaanse imperialisme en de steun van Australië voor zijn oorlog tegen Vietnam. Geradicaliseerde jongeren trokken alles in twijfel en vochten voor onderwijshervormingen.
Dus waarom maakte het radicalisme plaats voor de ‘winterse rust’ waar we vandaag de dag tegenaan lopen?
De Communistische Partij en de ALP overtuigden de meeste militante arbeiders ervan dat klassensamenwerking meer winst zou opleveren dan klassenstrijd. Het Prijzen- en Inkomensakkoord van de Labour-regering bracht vakbondsfunctionarissen aan tafel om te onderhandelen met werkgevers die, klassenbewuster dan onze kant, de ene nederlaag na de andere toebrachten aan voorheen sterke vakbonden. Vakbonden hielden toezicht op hun leden en dwongen een onderling overeengekomen stakingsmoratorium af.
En dus voedden de rijken zich op, terwijl de levensstandaard, de welvaart, de gezondheidszorg en het onderwijs van de arbeiders onder Labour van 1983 tot 1996 werden bezuinigd.
De arbeiders werden niet totaal verpletterd, maar bevonden zich in een slechte positie om tegen de Labour-regering te vechten. Er was wijdverbreide verwarring omdat vroegere tradities van organisatie en strijd werden gekleineerd en ondermijnd. Het lidmaatschap van de vakbond is catastrofaal gedaald tot slechts 12 procent van de werknemers vandaag de dag. Bewegingsactivisten werden door dit proces getroffen, waardoor de vastberaden, militante strijd werd beperkt.
De schijnbare apathie van vandaag is dus geen ‘natuurlijke’ toestand in Australië. Het is het gevolg van de argumenten van reformisten. Zij waren de initiatiefnemers van deze ramp en wonnen omdat er geen socialistische organisatie was die groot genoeg was om het vertrouwen van militante arbeiders te winnen om de introductie van het neoliberalisme door Labour te bestrijden.
Zal er ooit nog een lente komen?
Zoals Shelley, Marx en Engels dachten, zal het kapitalisme nieuwe golven van strijd uitlokken. Shelley schreef hierover in 1819 in zijn politieke gedicht ‘The Mask of Anarchy’. Het was zijn reactie op de Peterloo Massacre onder vreedzame demonstranten in Manchester. Hij erkende dat de repressie van de staat mensen tot actie zou kunnen aanzetten:
En die slachting voor de natie
Zal opstomen als inspiratie,
Welsprekend, orakel;
Een vulkaan hoorde in de verte.
Shelley dacht dat arbeiders de kans konden grijpen die werd gecreëerd door het openlijke vertoon van brute repressie door de staat. Hij wilde dat ze hun potentiële macht tegen hun kapitalistische heersers zouden erkennen. Hij hoopte dat zijn woorden zouden helpen de strijd te bevorderen en uit te bouwen tot een opstand:
En deze woorden zullen dan worden
Als het donderende onheil van de onderdrukking
Klinkt door elk hart en brein,
Opnieuw gehoord – opnieuw – opnieuw –
Sta op als leeuwen na een slaap
In een onoverwinnelijk aantal –
Schud je kettingen naar de aarde als dauw
Die in de slaap op jou was gevallen –
Jullie zijn met velen; zij zijn met weinigen.
Dit gedicht heeft generaties geïnspireerd in hun strijd. Het is een luide roep om gevechten niet alleen maar pleiten voor onze rechten.
Shelley’s poëtische aandrang is nog steeds actueel. Onze situatie is niet voor altijd bevroren.
Het kapitalisme is irrationeel en vatbaar voor crises: de onvermijdelijke economische inzinkingen, oorlogen, autoritaire regeringen en onderdrukking lokken allemaal regelmatig mensen uit tot protest. Wanneer precies de onmenselijkheid een grotere, diepgaandere en allesomvattende reactie uitlokt, is niet te voorspellen.
Australië maakt deel uit van het wereldsysteem, dus de eerste scheuten van een nieuwe beweging kunnen worden gevoed door gebeurtenissen overal ter wereld.
Israël vermoordt Palestijnen en bezet hun land sinds 1948. Gaza is al zestien jaar een gevangenis zonder basisbehoeften. Wie had slechts enkele maanden vóór oktober kunnen voorspellen dat de veronderstelde ‘vrede’ – een vreselijke term om onderwerping door een genocidale staat te beschrijven – plaats zou maken voor oorlog en mondiale massaprotesten ter ondersteuning van de Palestijnen? Terwijl ik dit schrijf, staat er een nieuwe generatie op die ervaren campagnevoerders nieuw leven inblaast.
Shelley hoopte dat zijn geschriften als zaadjes door de wind zouden worden verspreid ‘om een nieuwe geboorte’ van strijd te bespoedigen. Ideeën kunnen beïnvloeden hoe mensen reageren. Het zijn echter niet alleen de ideeën die miljoenen mensen in de strijd drijven, maar de sociale realiteit van dit onmenselijke systeem. Vervolgens kunnen ideeën bepalen of er overwinningen worden behaald of dat de strijd mislukt.
Marx merkte op dat in hun strijd het politieke begrip en het vertrouwen van de arbeiders snel konden worden getransformeerd. Dit werd een van de belangrijkste theoretische inzichten van het marxisme. Revolutionairen zoals Vladimir Lenin in Rusland, Rosa Luxemburg in Duitsland en Antonio Gramsci in Italië namen het allemaal op in hun theorieën over de arbeidersrevolutie.
Zoals Lenin betoogde toen hij zich in 1916 tot de studenten richtte: “Alleen de strijd maakt iets duidelijk [the exploited class] de omvang van zijn eigen macht verruimt zijn horizon, vergroot zijn capaciteiten, verheldert zijn geest, smeedt zijn wil”.
Mensen die gemotiveerd zijn om te protesteren vanwege het lijden van de Palestijnen kunnen gaan inzien hoe het kapitalisme niet alleen de grondoorzaak is van dit ene probleem, maar van al het lijden en onrecht.
Maar er is geen sprake van een lineair proces vanaf de eerste protesten tot massabeweging en revolutie. Hoe ver de strijd zich ontwikkelt, hangt sterk af van welke strategieën en tactieken de arbeiders hanteren. De slogans die naar voren worden gebracht en de acties die door vooraanstaande activisten worden georganiseerd, kunnen op bepaalde momenten het tij van de strijd en zelfs van de geschiedenis keren.
Leden van die revolutionaire partij die in de jaren zeventig in Australië ontbrak, moeten vaardig zijn in het interpreteren van elke gegeven situatie, in het overtuigen van activisten van de volgende stap, wanneer ze zich moeten terugtrekken, wanneer ze voorwaarts moeten gaan, en in het verslaan van politieke argumenten die de strijd tegenhouden.
Deze vaardigheden kunnen niet simpelweg worden geleerd door het leren van boeken, hoewel het bestuderen van worstelingen uit het verleden essentieel is. Het lezen van de stemming, het beoordelen van welke oproep grote aantallen militanten waarschijnlijk zal overtuigen, moet een tweede natuur worden. Jarenlange strijd heeft de leden een instinct ingeprent dat het resultaat is van opgebouwde ervaring, lijden met de onderdrukten en het vieren van hun verworvenheden.
We kunnen het terrein van de strijd niet voorspellen op basis van algemene principes. Interventie door georganiseerde revolutionairen is een cruciale factor bij het bepalen van de uitkomst.
En dus, als je transformatief, massaal linksradicalisme in Australië wilt zien, is het niet de tijd om actief te zijn wanneer de strijd losbarst. Het is nu. Hoe langer degenen die in hun hart hopen op een wereld van gelijkheid, rechtvaardigheid, schoonheid en vreugde aarzelen om de eerste stappen te zetten, des te waarschijnlijker zal het zijn dat embryonale bewegingen zich niet tot hun volledige potentieel zullen ontwikkelen.
Dit betekent dat we betrokken zijn bij het organiseren van campagnes waar we maar kunnen. Is er onvrede op jouw campus of op je werk? Als niemand dat tegenspreekt gevecht, kan de onvrede plaatsmaken voor berusting. De kleine strijd van vandaag lijkt misschien onbelangrijk, maar het is de plek waar de activisten van de volgende lente van radicalisme de vaardigheden kunnen ontwikkelen die de loop van de geschiedenis zouden kunnen veranderen.
Shelley’s optimisme moet worden gelezen als een luide oproep tot socialistisch activisme nu– omdat de lente na zo’n lange ‘winterrust’ ver achter zich kan laten?
Bron: redflag.org.au
