Van Oekraïne tot Israël en China: door de chaos van het afgelopen jaar is de Amerikaanse greep op de teugels van de wereld weggezakt
Door Timur Fomenkopolitiek analist
Nu we het jaar 2023 afsluiten, kijken we terug op nog eens twaalf maanden van mondiale onrust, onrust en onzekerheid. Conflicten zoals de oorlog in Oekraïne gingen door, terwijl er in het Midden-Oosten opnieuw een grootschalige oorlog uitbrak tussen Israël en Hamas in Gaza. Hoewel de spanningen tussen China en het Westen zijn afgekoeld nadat ze een kookpunt hadden bereikt, blijven ze nog steeds in hetzelfde geopolitieke kader hangen en kunnen ze op elk onvoorspelbaar moment gemakkelijk exploderen.
Hierdoor is het afgelopen jaar ongetwijfeld een van de heftigste perioden van mondiale onrust geweest sinds de aanloop naar de Eerste Wereldoorlog, en de historische parallellen zijn griezelig. Terwijl een unipolaire politieke orde uiteenvalt en er nieuwe uitdagermachten opkomen, is de wereld afgedaald in een veiligheidsdilemma vol explosieve regionale conflicten, wijdverbreide strijd om invloed, wapenwedlopen en bewapening van de handel. Na 2022 heeft dit een nieuw, minder veilig tijdperk ingeluid.
De teloorgang van de unipolariteit
Een unipolaire politieke orde is een systeem waarin één macht exclusieve dominantie of hegemonie heeft over de rest, en daarom vrij is om de regels en uitkomsten van het systeem vorm te geven naar haar eigen doeleinden en belangen. Toen de Verenigde Staten de Sovjet-Unie in de Koude Oorlog overwonnen, werden ze een onbetwiste mondiale hegemon en gebruikten ze deze status om de hele wereld te doordringen met hun culturele, economische, politieke en militaire invloed, met als doel vorm te geven aan wat zij omschrijven als een ‘Nieuwe Amerikaan’. Eeuw.” Met dit doel voor ogen hielden de VS zich over de hele wereld bezig met ongebreideld militair avonturisme.
Op dezelfde manier stond een eerdere unipolaire orde bekend als “Pax Britannia”, die na de nederlaag van Napoleons Frankrijk als enige uitdager ervoor zorgde dat het Britse Rijk de mondiale hegemon werd, met Frankrijk als ondergeschikte partner. In beide gevallen duurden de ‘pieken’ van deze unipolaire tijdperken echter slechts enkele decennia, totdat er nieuwe uitdagers opdoken, die de wereld transformeerden in een multipolair systeem waarin meerdere grote machten strijden om invloed, met vaak destructieve gevolgen. De dominantie van het Britse rijk werd uitgedaagd door de opkomst van het keizerlijke Duitsland, Japan en Italië, drie nieuwe rijken die aan het einde van de 19e eeuw ontstonden en vervolgens de weg vrijmaakten voor de gebeurtenissen in de Eerste en Tweede Wereldoorlog.
Het nieuwe, gevaarlijke tijdperk
Op dezelfde manier begon de Amerikaanse unipolariteit in de jaren 2010 af te nemen als gevolg van de heropleving van Rusland en de opkomst van China. De jaren 2018-2023 zijn uitzonderlijk belangrijk geweest in het inluiden van een nieuwe periode van geopolitieke onrust en strijd, toen de VS hun buitenlands beleid omdraaiden om beide machten te confronteren met de bedoeling ze in bedwang te houden en hun dominantie over de hele planeet te behouden. Geen enkele hegemonie gaat uiteraard ten onder zonder strijd. Groot-Brittannië vocht precies om deze reden beide wereldoorlogen, maar was zo uitgeput dat het gedwongen werd het stokje door te geven aan de VS. Op dezelfde manier zal Amerika in de moderne tijd ook niet zonder slag of stoot ten onder gaan.
En dit is de reden waarom het jaar 2023 in dit opzicht enorm belangrijk is geweest. Ten eerste is de oorlog in Oekraïne voortgezet, waarbij de VS ernaar streven de strategische ruimte van Rusland binnen te dringen en Moskou een strategische nederlaag op te leggen met inperking van de NAVO. Terwijl Rusland in 2022 echter aanvankelijk met tegenslagen te maken kreeg, slaagde Oekraïne er dit jaar niet in om enige vooruitgang te boeken, ondanks de enorme mediahype, en begon de oorlog zich tegen Kiev te keren nu het Westen de politieke wil verliest om het land te blijven steunen in een onoverwinnelijk conflict. Dit zal uiteindelijk de toekomstige veiligheidsarchitectuur van Europa bepalen, en Rusland zal er nu naar streven niets minder dan een totale nederlaag op te leggen aan de extreemrechtse vazalstaat in Kiev.
Maar daarnaast is wat dit jaar belangrijker is geweest, en uiteindelijk wat ons te wachten staat, het lot van het Midden-Oosten. In oktober brak de oorlog uit nadat Hamas had besloten een grootschalige aanval op Israël vanuit Gaza te lanceren. De oorlog werd veroorzaakt door de verzoening door de VS van het harde beleid van Israël via de Abraham-akkoorden, en door de opkomende multipolariteit die Hamas meer politieke ruimte bood om zich te verzetten. Israël reageerde met een overweldigend bombardement en invasie van Gaza, wat een sterke veroordeling uit de hele wereld opriep. Het heeft tot doel de Strip militair te bezetten, een reeks beslissingen die de betrekkingen van de moslimwereld met de zionistische staat tot het punt zullen duwen waarop geen terugkeer meer mogelijk is en daarom consequenties zullen hebben voor de hele regio, die op hun beurt gevolgen zullen hebben voor de betrokkenheid van het Westen bij het Mondiale Zuiden. en de machtsstrijd daar met Rusland en China. Uiteindelijk is de oorlog ook een duidelijke mislukking van het harde Amerikaanse beleid ten aanzien van Iran en de mislukte pogingen om het land met geweld in bedwang te houden.
Hoewel Teheran geen concurrent is voor de hegemonie, is het niettemin een formidabele regionale tegenstander voor Washington, die beschikt over een aanzienlijke macht en bevolking, met groeiende militaire capaciteiten, en die strijdt om de invloed van de VS en Israël uit het Midden-Oosten te verdrijven. In dit opzicht is het besluit van Washington om Israël de vrije hand te geven om Gaza te vernietigen een strategische tegenslag op meerdere domeinen. De VS zullen zich moeten inzetten voor een nieuw hoofdstuk van gewelddadige strijd in het hele Midden-Oosten om hun positie te behouden, of ze dat nu willen of niet.
Dan is er natuurlijk de topprioriteit van het Amerikaanse buitenlandse beleid: de voortdurende strijd met China. Washington probeert de opkomst van Peking als militaire en technologische supermacht in te dammen, en het militair te omsingelen in de regio die het de Indo-Pacific noemt. Hoewel de twee partijen momenteel een ontspanning ondergaan nadat Xi Jinping Joe Biden in San Francisco ontmoette, waarbij de kwestie Taiwan in 2023 eveneens minder kritiek is, blijft de relatie niettemin de algemene motor van de strategische omgeving waarin we vandaag de dag leven, en er zijn weinig verwachtingen. de VS zullen toegeven. Peking is geduldig en speelt liever ‘het lange spel’, maar gaat zeker de uitdaging aan, waardoor iedere andere actor zijn standpunt kan laten gelden en zo de internationale orde verder kan uitrekken.
2023 is dus een geopolitiek jaar geweest dat verdeeldheid zaaide en dat zeker in de geschiedenisboeken zal worden herinnerd, vooral met betrekking tot het Midden-Oosten, en dat 2024 zal inluiden als opnieuw een beslissend jaar dat de uitkomst van veel van deze conflicten kan bepalen. De oude wereld, de comfortabele wereld van Amerikaanse privileges, verdampt, en mogelijk worden we nu geconfronteerd met de terugkeer van een wereld waarvan we hadden gehoopt dat deze beperkt zou blijven tot de ervaringen van onze voorouders. Wie zei dat de geschiedenis voorbij was, Franciscus?
De uitspraken, standpunten en meningen in deze column zijn uitsluitend die van de auteur en vertegenwoordigen niet noodzakelijkerwijs die van RT.
Bron: www.rt.com
