Drie weken voor de verkiezingen voor het Europees Parlement kwam extreemrechts wereldwijd afgelopen zondag bijeen in Madrid voor een ongekend vertoon van zijn internationale coördinatie. Het driedaagse evenement, georganiseerd door de Spaanse neo-Francoïst Vox, eindigde in een massabijeenkomst met sprekers als de Franse Marine Le Pen, de Portugese André Ventura, de Argentijnse president Javier Milei en de Israëlische Likud-minister Amichai Chikli – en, via video, De Italiaanse premier Giorgia Meloni en de Hongaarse premier Viktor Orbán.
Het slotevenement, dat door meer dan tienduizend mensen werd bijgewoond, begon met een video waarin de ontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties werden veroordeeld als een “ecofeministische” samenzwering, terwijl vervormde beelden van Bill Gates en Greta Thunberg op het scherm flikkerden. Het werd snel gevolgd door de voormalige Donald Trump-functionaris Mercedes Schlapp die een pro-zionistisch gezang leidde van “Viva España! Leef Israël!”
Hoewel er duidelijke tegenstellingen tussen de verschillende extreemrechtse discoursen zichtbaar waren, wogen de collectieve vijandigheid jegens gedeelde, overlappende vijanden en een loyaliteit aan vormen van reactionair autoritarisme zwaarder dan alle onderscheidende factoren. Vox zou de neo-nazi-ontkenner van de Holocaust Pedro Varela kunnen uitnodigen en Israël kunnen uitroepen tot “een internationale referentie in de strijd tegen het islamitisch terrorisme”, terwijl het anarcho-libertarisme van Milei en de chauvinistische protectionistische retoriek van Le Pen beide hartelijk zouden kunnen worden ontvangen.
“Wij patriotten moeten verenigd blijven”, benadrukte Matt Schlapp, voorzitter van de Amerikaanse Conservatieve Unie, tijdens de bijeenkomst. “We laten ons niet verdelen door George Soros of Biden.”
In dit opzicht was de bijeenkomst van zondag ook een verder bewijs van de steeds centralere rol van Vox in het verbinden van reactionaire politieke bewegingen van over de hele wereld. Het fungeert niet alleen als een belangrijke brug tussen Europees en Latijns-Amerikaans extreemrechts, maar streeft in de aanloop naar de verkiezingen voor het Europees Parlement ook naar nauwere banden tussen de twee grote extreemrechtse families binnen de Europese Unie (EU): Meloni’s pro-NAVO en de meer traditionalistische Europese Conservatieven en Hervormers (ECR) en de meer pro-Russische en extremistische Identiteits- en Democratiegroepering van Le Pen.
Nu uit peilingen blijkt dat extreemrechts aanzienlijke winsten boekt bij de verkiezingen in juni, positioneert Santiago Abascal van Vox zichzelf nu als een centrale figuur binnen deze “reactionaire internationale” – ook al heeft zijn eigen partij het afgelopen jaar in eigen land terrein verloren. Eén partijfunctionaris ging zelfs zo ver dat hij opschepte dat ‘alleen Vox in staat is zo’n ding te houden [far-right] bijeenkomst.”
De krantenkoppen rond de conventie werden gedomineerd door de diplomatieke ruzie die uitbrak nadat Milei de vrouw van de Spaanse premier Pedro Sánchez op het podium ‘corrupt’ had genoemd. Toch dateert de relatie van de Argentijnse president met Vox vóór zijn intrede in de frontliniepolitiek, omdat hij samen met onder meer Eduardo Bolsonaro en de Chileense extremist José Antonio Kast een van de ondertekenaars was van het Handvest van Madrid van 2020. Dit was het oprichtingsdocument van de door Vox geleide, anti-linkse alliantie, het Madrid Forum, dat de verspreiding van ‘communistisch geïnspireerde totalitaire regimes’ in Latijns-Amerika wil bestrijden.
Zoals We Can-oprichter Miguel Urban opmerkt in zijn boek uit 2024 Trumpismen, het Madrid Forum wil iets bereiken dat zich onderscheidt van de Conservative Political Action Conference (CPAC) in de Verenigde Staten. Terwijl laatstgenoemde periodieke evenementen organiseert waarbij internationale rechtse leiders en activisten samenkomen, streeft het Madrid Forum ernaar een permanente ‘internationale organisatie van extreemrechtse partijen’ te zijn, met een jaarlijks actieplan. Zoals Urbán schrijft: “Vox heeft een hectische agenda van netwerken, reizen en evenementen gehandhaafd met als doel het eerste stabiele raamwerk te bouwen voor de coördinatie van extreemrechtse Latijns-Amerikaanse strijdkrachten, een raamwerk dat bovendien [itself] in het centrum.”
Deze grensoverschrijdende organisatie staat nog enigszins in de kinderschoenen. Maar volgens een recent rapport van de Progressive International is de “belangrijkste impact” van het Madrid Forum tot nu toe “zijn vermogen om een netwerk te creëren en te mobiliseren. . . om linkse regeringen in de regio te ondermijnen.” In dit opzicht is uit een grootschalig onderzoek door een consortium van Latijns-Amerikaanse publicaties gebleken dat politici die bij de alliantie betrokken zijn, zich hebben beziggehouden met gecoördineerde campagnes gericht op het ‘delegitimeren van de verkiezingsresultaten in verschillende landen’ – over de grenzen heen werkend om nepnieuwsverhalen over verkiezingsfraude in Peru te versterken. , Columbia en Chili, ondersteund door georganiseerde online trollingcampagnes.
In werkelijkheid maakt het Forum van Madrid ook deel uit van een bredere extreemrechtse infrastructuur van extremistische katholieke verenigingen, Latijns-Amerikaanse ballingen en reactionaire denktanks in de Spaanse hoofdstad, die er ook toe heeft bijgedragen dat de stad een belangrijk ontmoetingspunt is geworden voor autoritaire krachten wereldwijd. . De regionale premier van Madrid, Isabel Ayuso, van de radicale vleugel van de conservatieve Volkspartij, heeft de Cubaanse ballingschapsslogan ‘Vrijheid of Communisme’ overgenomen, terwijl tijdens een maand van gewelddadige straatprotesten over de herverkiezing van Sánchez afgelopen november hetzelfde extreemrechtse netwerk en opstandige retoriek werd gemobiliseerd in een poging om twijfel te zaaien over de legitimiteit van zijn parlementaire meerderheid.
Milei nam deze tactieken over in de conventie van Vox toen hij naar Spanje vloog op zoek naar een gevecht met de centrumlinkse premier van het land – hij ging zelfs zo ver dat hij het ‘totalitarisme’ van Sánchez aan de kaak stelde en hem omschreef als een ‘arrogante en uitzinnige socialist’. zijn terugkeer naar Buenos Aires. De daaropvolgende diplomatieke ruzie, waarbij Spanje zijn ambassadeur in Argentinië terugtrok, was het startschot voor de Europese verkiezingscampagne van Vox.
Toch had Abascal ook gehoopt de campagne te lanceren terwijl zowel Le Pen als Meloni samen met hem op het podium aanwezig waren, terwijl hij internationaal verder protagonisme zocht door het bevorderen van meer samenwerking tussen twee bestaande vleugels van Europees extreemrechts. Zowel Meloni’s postfascistische Fratelli d’Italia als Le Pen’s Rassemblement National staan momenteel aan de leiding in de peilingen in hun respectievelijke landen, terwijl de gecombineerde verwachte zetels van hun twee EU-brede groeperingen extreem-rechts tot de op een na grootste kracht in de Europese Unie zouden maken. Parlement.
Bovendien zou het Europees Parlement, nu de liberale Renew-groepering van de Groenen en Macron naar verwachting beide zware verliezen zal lijden, voor het eerst in zijn geschiedenis potentieel een rechtse meerderheid van de leden van het Europees Parlement kunnen hebben. Dit zou niet noodzakelijkerwijs de dominante grote coalitie van centristische partijen verdringen, maar zou de conservatieve Europese Volkspartij (EVP) in staat kunnen stellen een alternatieve meerderheid te behalen in bepaalde stemmen – zoals die rond milieukwesties, burgerlijke vrijheden of immigratie.
Maar zoals academicus Cas Mudde opmerkt, zou deze historische extreemrechtse golf “een Pyrrusoverwinning kunnen worden, als [the] partijen blijven zo verdeeld.” De ECR, waartoe ook Fratelli, Vox en Éric Zemmour’s Reconquête behoren, wijkt op het gebied van buitenlands beleid het meest af van Le Pens groep Identiteit en Democratie – en, als gevolg daarvan, ook wat betreft hun mate van mainstream respectabiliteit. Dankzij haar strikte pro-NAVO-opstelling heeft Meloni sinds haar premierschap nauwere banden met de EVP opgebouwd en wil ze de deur openhouden voor een pact met Ursula von der Leyen over haar herverkiezing als hoofd van de Europese Commissie na de verkiezingen van juni.
In dit opzicht zorgde haar beslissing om het evenement van afgelopen zondag niet persoonlijk bij te wonen ervoor dat ze op zoek was naar een moeilijke evenwichtsoefening, waarbij haar video-interventie bedoeld was om de ouvertures van Vox naar Le Pen niet af te sluiten, noch om zich bij hen aan te sluiten. ‘We zullen zien wat er na de verkiezingen gebeurt’, benadrukte een Vox-functionaris – waarbij de partij zichzelf het best geplaatst acht om de komende ambtsperiode als spil tussen de verschillende groeperingen te fungeren.
Met name de aankondiging van Le Pen en Matteo Salvini afgelopen dinsdag dat hun partijen niet langer in dezelfde fractie zouden zitten als het Duitse Alternative für Deutschland, opent de mogelijkheid van een aanzienlijke herschikking van extreemrechts in Europa na de verkiezingen – net als de verwachte opname van Orbáns Fidesz in ECR.
Hoe dan ook is de dreiging van een grote extreemrechtse opmars duidelijk. “Wij, de patriotten, moeten Brussel bezetten”, verkondigde Orbán in zijn tussenkomst op de conventie van Vox, terwijl Chega’s Ventura beweerde: “Europa is van ons. Europa is van ons!” In de nasleep van de peiling van 9 juni zal duidelijk worden hoe realistisch dit vooruitzicht is.
Bron: jacobin.com
